Cuma günü öyle bir saat var ki, dua edenin duası kabul olur, ticaret yapanın alışverişi helal olmaz. Bu kural 1400 yılı aşkın zamandır uygulanmakta, bu uyarıya, bu kurala uymayan pek çok Müslüman helal olan alışveriş ya da ticaretinde harama tevessül etmektedir.
Oysa ilahi uyarı, insanların iyiliği içindir.
İlahi buyruk “Ey İman edenler! Cuma günü namaz için (ezanla) çağrıldığınız vakit, hemen Allah’ın zikrine koşun. Alışverişi bırakın. Eğer bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır.” şeklinde olup, Kuran-ı Kerim'in Cuma suresinin 9.ayetinde yer almaktadır. Allah-u Teala'nın (c.c) emrini işiten her Müslüman, bu saatte ne tür alışveriş yaparsa yapsın, bunu terk edip sadece 30 dakikalık bir zaman dilinde hayırlara nail olacaktır.
Buna uymamanın sebebi de iman zayıflığıdır. İmanı olan bir Müslüman, ne kadar kazanç sağlayacağını, ne kadar müşteri kaçıracağını veya yaptığı alışverişten ne kadar kârlı çıkacağını düşünmeksizin bu ilahi emre uyarak terk ederse ve ezana icabet ederek cuma namazını kılmaya giderse en hayırlı kazançlara sahip olacaktır. Helalini haramdan uzak tutarak gün içerisinde yapacağı tüm alışverişi o kadar bereketli olur, o gün hakkında o kadar hayırlı olur ki bunu ifade etmemiz dahi imkansızdır. Zira Allah c.c'nın vaadi, o saatte ticareti terk edenin daha fazla hayra nail olacağı yönündedir.
Ticaret denilince her ne kadar aklımıza esnaf, tacir, tüccar gelse de bu emrin sadece onları kapsamadığını da hatırlatalım. Çünkü, emir kadın erkek tüm Müslümanlar içindir. İyi bir Müslüman Cuma namazı vaktinde ticaret yapmanın haram olduğunu bilir. Beş vakit namazını kılmayan bir kimse bile cuma gününün önemini bilir. O günü bayram olarak yaşamaya çalışır. Mesajlar gönderir, tebrikler gönderir ve bu günün sevincini, mutluluğunu din kardeşleriyle paylaşır. Cuma namazını ihmal etmez ve kazancına haram karıştırmamak için Cuma namazı vaktinde işyerini kapatır. İşvereninden izin alır. O saatte yolculuk yapacaksa erteler, cuma namazını eda ettikten sonra yolculuğuna çıkar. Üzerine cuma farziyeti olan bütün Müslümanların o vakit içerisinde (sadece en fazla 30 dakika) alışveriş yapması haramdır.
Bir Müslüman bilir ki, cuma ezanı okununca camiye gidilmesi gerekir. Bilhassa iç ezan okunduğu zaman o mübarek saatin önemini daha iyi anlar. Sessizce ve adabınca hatibi dinler, 2 rekat cuma namazını kılarsa Cuma Suresi, 10.ayette Rabbimiz buyruğuna icabet ederek tekrar dünyevi işlerine devam eder. Allah c.c o ayeti kerimesinde biz kullarına “Namaz kılınınca artık yeryüzüne dağılın ve Allah"ın lütfundan isteyin. Allah’ı çok zikredin, umulur ki kurtuluşa erersiniz.” buyurmaktadır. Bu demektir ki, Müslümanlar namaz sonrasında hem gündelik hayatı hem de Allah’ı anmayı sürdürebilirler. Nasıl ki, cuma vaktinden önce çalışmak ve alışveriş yapmakta bir sakınca yoksa vakit çıktıktan sonra da ticaret ve alışverişlerini helal yoldan kazanmaya, hayatı yaşamaya devam ederler.
Müslüman kadın ve erkek için geçerli olan cuma saatinde alışveriş, ticaret veya herhangi bir işle meşgul olup namazı terk etmek kişiye günah olarak gelir. Sadece çocuklar, deliler, ağır hastalar, yolculuk sırasında olanlar, mukim olmayanlar gibi, camiye gitmeye engeli olanlar kısaca cumaya gitmesinde zorunluluk olmayanlar hariç herkesin buna riayet etmesi gerekir.
İmam minbere çıkıp iç ezanın okunmasından itibaren namaz kılınıncaya kadar alışveriş ve benzeri bir dünya işiyle meşgul olmak, namaz vakti girdikten sonra namazı kılmadan yolculuğa çıkmak Hanefîlere göre tahrimen mekruh, Malikilerce, Şafiilerce Hanbelîlerce haram olduğu kabul edilmiştir.
Kadınların Cuma Meselesi , Cuma Saatinde Alışveriş Yapma ve Yaptırmaları
Bu arada yukarıda sık sık söz ettiğimiz gibi, kadınlar içinde mi aynı kural geçerlidir, derseniz Evet diyeceğiz. Hatta şöyle bir soru da aklınıza gelebilir. Mesela bir erkek bayan elemanı varsa o vakitte dükkanı kapatmazsa, kadını işyerinde bıraksa işletme açık olsa, üzerine cuma farz olan biriyle alışveriş yapılsa, kadın eleman o saatte çalışsa yine de haram mı olur, sorusuna "Evet, bir erkek için neyse durum kadın içinde aynıdır," diye ulema cevap vermektedir. "Cuma ezanı okunurken alış-verişi bırakın, Allah'ın zikrine koşun" ayetine kimse muhalif olamaz Yani burada Allah'ın bir emri vardır ve bu emri yerine getirmek vâciptir.
Yine burada "kadınlar cumaya gitmek zorunda değillerdir." derseniz cumaya gitmese bile "kadının o vakit alışveriş yapması/yaptırması haram olmaz" denilmişse de o vakit ibadet vakti olduğu için başka dünyalık işlerle meşgul olmak güzel görülmemiş; bunun yerine dua, ibadet ve zikir gibi şeylerle meşgul olunması tavsiye edilmiştir. Bununla beraber, Cuma saatinde kadının işyerini çalıştırmasında vakit içerisinde kadın açısından sakınca olmasa da işyerini açık tutulması nedeniyle o saatte Cumanın farziyet şartlarını üzerinde taşıyan birisinin o dükkandan alışveriş yapması mekruh veya diğer görüşe göre haram olduğu için, kadın da bu fiilin işlemesine vesile olduğundan bu durumda işyerinin kapalı olması daha uygundur. Burada kadın, istemeden harama ortak olacaktır.
Özetle, Cuma ezanı okunduğu andan itibaren İmamın cuma namazının 2 rekat farzı kıldırdığı vakte kadar olan süre cuma saati olarak geçer. Cuma saatinde cuma kılmakla mükellef olan Müslümanın ticaret yapması, alışveriş yapması haramdır. Üzerine cuma farz olan ticaret erbabının dükkanı açık olmamalı, alışveriş yapmamalıdır. İşyerinde faaliyet yapmamalı, yaptırmamalıdır.
Bir cuma günü Allah Rasûlü: "Ey Müslümanlar! Bu öyle bir gündür ki, Allah Teala, onu sizlere bayram kılmıştır" buyurmuştur.
Derleme Erol Kara - @erolkaranet
Bu arada yukarıda sık sık söz ettiğimiz gibi, kadınlar içinde mi aynı kural geçerlidir, derseniz Evet diyeceğiz. Hatta şöyle bir soru da aklınıza gelebilir. Mesela bir erkek bayan elemanı varsa o vakitte dükkanı kapatmazsa, kadını işyerinde bıraksa işletme açık olsa, üzerine cuma farz olan biriyle alışveriş yapılsa, kadın eleman o saatte çalışsa yine de haram mı olur, sorusuna "Evet, bir erkek için neyse durum kadın içinde aynıdır," diye ulema cevap vermektedir. "Cuma ezanı okunurken alış-verişi bırakın, Allah'ın zikrine koşun" ayetine kimse muhalif olamaz Yani burada Allah'ın bir emri vardır ve bu emri yerine getirmek vâciptir.
Yine burada "kadınlar cumaya gitmek zorunda değillerdir." derseniz cumaya gitmese bile "kadının o vakit alışveriş yapması/yaptırması haram olmaz" denilmişse de o vakit ibadet vakti olduğu için başka dünyalık işlerle meşgul olmak güzel görülmemiş; bunun yerine dua, ibadet ve zikir gibi şeylerle meşgul olunması tavsiye edilmiştir. Bununla beraber, Cuma saatinde kadının işyerini çalıştırmasında vakit içerisinde kadın açısından sakınca olmasa da işyerini açık tutulması nedeniyle o saatte Cumanın farziyet şartlarını üzerinde taşıyan birisinin o dükkandan alışveriş yapması mekruh veya diğer görüşe göre haram olduğu için, kadın da bu fiilin işlemesine vesile olduğundan bu durumda işyerinin kapalı olması daha uygundur. Burada kadın, istemeden harama ortak olacaktır.
Özetle, Cuma ezanı okunduğu andan itibaren İmamın cuma namazının 2 rekat farzı kıldırdığı vakte kadar olan süre cuma saati olarak geçer. Cuma saatinde cuma kılmakla mükellef olan Müslümanın ticaret yapması, alışveriş yapması haramdır. Üzerine cuma farz olan ticaret erbabının dükkanı açık olmamalı, alışveriş yapmamalıdır. İşyerinde faaliyet yapmamalı, yaptırmamalıdır.
Bir cuma günü Allah Rasûlü: "Ey Müslümanlar! Bu öyle bir gündür ki, Allah Teala, onu sizlere bayram kılmıştır" buyurmuştur.
Derleme Erol Kara - @erolkaranet
