Öte yandan kiralarını 5 - 6 kat artıran işyeri sahiplerine dokunmayan hükümetin bu adaletsiz sınırlaması bununla da kalmıyor. 1 Eylül 2023 tarihinden itibaren de mahkeme yolunu hem ev sahipleri için hem kiracılar için de kapatıyor.
Kira artışlarını yüzde 25 ile sınırlayan düzenleme bayram tatili sonrasında Meclis’te yasalaşacak. Geçen yıl yapılan düzenleme yine aynı şekilde devam edecek, Düzenleme, kira artışı düzenlemesi, yasanın yürürlüğe girdiği tarih ve daha sonraki tarihlerde yapılan konut kira sözleşmelerini kapsamakta olup işyeri kiralarına uygulanmamaktadır. Ancak, düzenleme özellikle beşinci yılını dolduran ve uzama dönemine giren kiracılar için geçerli olmayacağı için ev sahibi ile anlaşamayan kiracılar 1 Eylül'e kadar tespit davası için mahkemeye gidebilecekken, 1 Eylül 2023 tarihinden sonra çözüm aramak için arabuluculara gidecek, dava hakkı elde edemeyecektir.
Bu arada, ev sahibi, yeni kiraya vereceği konutlarda istediği oranda kirasını serbestçe belirleyebilecektir. Düzenleme, yeni kiracılar için geçerli olmayacaktır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi, ev sahibi, kiracının beşinci yılını doldurması halinde istediği oranda zam yapabilecek. Kiracı yeni zammı kabul etmez ve çıkmak istemezse bu kez ev sahibi kira tespit davası açarak mahkemeden daha yüksek bir kira belirlenmesini talep edebilecektir.
Kiraya Arabuluculuk Sistemi
Kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk sistemi 1 Eylül’de başlıyor. Konut sahibi ile kiracı arasında çıkan kira uyuşmazlıkları artık mahkemeye gitmeden arabuluculuk sistemiyle çözülebilecek. 1 Eylül 2023 itibarıyla yürürlüğe girecek olan İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında, kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar dava şartı olarak arabuluculuğa tabi olacak.
Arabuluculuğa başvurmak için en yakın adliyedeki Arabuluculuk Bürosuna, büro yoksa Sulh Hukuk Mahkemesi Yazı İşleri Müdürlüğü’ne başvuru ücreti ödeyerek başvurabilecek. Başvuru ücreti, 2023 yılı için 10 TL olarak belirlenmiştir.
Arabuluculuğun ücreti taraflarca karşılanacak. 2023 yılı için saat başına 300 TL olan ücretin ilk iki saatlik kısmı devlet tarafından karşılanacaktır. Taraflar anlaşırlarsa bu ücretin tamamını veya bir kısmını kendileri ödeyebilecekleri gibi anlaşamazlarsa da ücretin yarısını ödemek zorunda kalacaklardır.
Arabulucu, tarafların haklarını ve yükümlülüklerini tarafsız bir şekilde anlatır, uzlaşmalarına yardımcı olur. Tarafların anlaşırsa, anlaşmanın içeriğini yazılı bir belgeye dönüştürür ve imzalarını alır. Bu belge, icra edilebilirlik şerhi alınması halinde icra takibine konu olabilecektir.
Kira tespit davaları, Kira tahliye davaları, Uyarlama davaları, Kiracı ve mal sahibinin kira sözleşmesi kaynaklı ihtilafları, Taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar, Kat Mülkiyeti Kanunu’ndan kaynaklanan uyuşmazlıklar, Komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar arabulucularda çözüm bulmaya çalışacak. Arabulucularda çözüm bulunamadığında mahkeme yolu açılacak.. Arabuluculuk süresi 30 ila 45 gün arasında değişebilir.
Ev sahibinin kiracıyı tahliye edebilme yolları nelerdir?
Kiracının bir kira yılı içerisinde iki farklı aya ait kira bedelini ödememesi ya da kira sözleşmelerine aykırı davranışı, abonelik ya da aidat bedellerini ödememesi gibi durumlarda, bina içinde huzursuzluk vermesi veya benzer durumların bulunması halinde kiraya veren tarafından iki ayrı ihtar çekilerek kiracının tahliye edilmesi istenir.
Türk Borçlar Kanunu’nun 352/2 maddesi uyarınca;
“Kiracı, bir yıldan kısa süreli kira sözleşmelerinde kira süresi içinde; bir yıl ve daha uzun süreli kira sözleşmelerinde ise bir kira yılı veya bir kira yılını aşan süre içinde kira bedelini ödemediği için kendisine yazılı olarak iki haklı ihtarda bulunulmasına sebep olmuşsa kiraya veren, kira süresinin ve bir yıldan uzun süreli kiralarda ihtarların yapıldığı kira yılının bitiminden başlayarak bir ay içinde, dava yoluyla kira sözleşmesini sona erdirebilir.”
İhtarın yazılı olarak ve haklı gerekçelerle net bir şekilde açıklamalı noter üzerinden yapılması, iki haklı ihtarın bir kira yılı içerisinde verilmiş olması önemlidir.
@erolkaranet
