Bahar yağmurları olarak adlandırılan nisan yağmurları geride kalırken, ülkemiz her yıl olduğu gibi yeni bir yağmur dönemine daha kavuşuyor. Bolluk ve bereket olarak adlandırılan Kırıkikindi yağmurları, yazımızı yazdığımız şu anlarda bir çok yerde kendisini göstermeye başladı.
Nasıl ki, nisan yağmurları kendisinde şifa taşıyorsa ve bitkilerin daha gür olarak doğaya dolmasını sağlarken, insanlar için de bir çok şifaya neden olduğu inancıyla özel bir yere sahipken Kırk İkindi yağmurlarının da insanlık ve doğa için bir çok faydaya sebep olduğu da Anadolu kültüründe yer almaktadır.
Kırkikindi yağmurları, nisan yağmurlarından sonra başlar. Nisan yağmurlarının bitişi de mayıs ayının sonlarıdır. 40 gün akşamüzeri yağma ihtimali olan baharın son yağmurlarıdır. Mayıs ve Haziran aylarında devam eder. Sonrasında ise yaz gelir. Yani genel olarak mayıs ayının sonlarında başlamaktadır.
Özellikle ikindi vakitlerinde yağdığı ve 40 gün sürdüğüne inanıldığı için halk arasında kırkikindi yağmurları olarak bilinen bu yağışların boşuna yağmadığını da , sebepsiz hiç bir şeyi yaratmayan Allah-u Teala'nın insanlar için önemli bir nimeti olarak kabul etmekteyiz.
Doğa'nın daha fazla yeşermesine, meyvelerin gürleşmesine ile birlikte daha bir çok fayda için yağan ikindi yağmurları hem yaz başında hem kış başında olmak üzere iki kez yağar ki, kış başında yağanlar doğanın kış uykusuna yatmasına sebep olur.
Kırkikindi yağışları, iç bölgelerde tarımcılıkla uğraşan insanlar için son derece önemlidir. Tarım ile uğraşanlar, kırk ikindi yağışlarına göre sulama işlemlerini yapmaktadır. Kırkikindi yağışları kısa süreli ve ani bastıran sağanaklar şeklinde görülür. Çoğunlukla birkaç saati aşmaz ancak önemli bir miktar bırakır. Koşullar uygun ise dolu şeklinde de yağabilir..
Edebiyatımızda da pek esere konu olan Kırkikindi Yağmurlarına halk dilinde de esas özelliği hafif bir yağmur olmasından ötürü "ahmakıslatan" olarak adlandırılmış olması da tedbirsiz yola çıkmanın bir bedeline verilen cezanın diğer bir anlam şeklidir
Bir de "çobanağlatan" kavramı vardır ki, kaynaklardan edindiğimiz bilgiler ise şöyledir.
Bu yağmurlara "çobanağlatan" denmesinin nedeni, Her gün öğle sonları yağan yağmurlar koyun ve kuzuları Nisan yağmurlarıyla yıkayıp yunduğu kendilerine özgü kokularının, geçici olarak bir süre gittiğini anlatıyorlardı. Koyun ve kuzular, oğlak ve keçiler yavrularını güçlükle buldukları için karşılıklı meleşirler kokularını alamazlarmış. Çobanlar da bu duruma çok üzülür ağlarmış.. Bunun için de kırkikindilere çoban ağlatan deniyormuş.
Kırkikinidi yağmurlarının çiftçilerin yanında önemli bir yeri olduğu söylenmektedir.: “Nisan yağar, Mayıs öğünür, sonunda ambar güler” derlermiş. Nisan’ın bereketli yağmurları otları, çiçekleri, bitkileri, dağların kurdunu kuşunu, bütün doğanın yüzünü güldürür; Mayıs’ta ekinler başaklarını bağlardı. Mayısta yeterli yağış olursa “çeç” öğünür, derlermiş.
Nasıl ki, nisan yağmurları kendisinde şifa taşıyorsa ve bitkilerin daha gür olarak doğaya dolmasını sağlarken, insanlar için de bir çok şifaya neden olduğu inancıyla özel bir yere sahipken Kırk İkindi yağmurlarının da insanlık ve doğa için bir çok faydaya sebep olduğu da Anadolu kültüründe yer almaktadır.
Kırkikindi yağmurları, nisan yağmurlarından sonra başlar. Nisan yağmurlarının bitişi de mayıs ayının sonlarıdır. 40 gün akşamüzeri yağma ihtimali olan baharın son yağmurlarıdır. Mayıs ve Haziran aylarında devam eder. Sonrasında ise yaz gelir. Yani genel olarak mayıs ayının sonlarında başlamaktadır.
Özellikle ikindi vakitlerinde yağdığı ve 40 gün sürdüğüne inanıldığı için halk arasında kırkikindi yağmurları olarak bilinen bu yağışların boşuna yağmadığını da , sebepsiz hiç bir şeyi yaratmayan Allah-u Teala'nın insanlar için önemli bir nimeti olarak kabul etmekteyiz.
Doğa'nın daha fazla yeşermesine, meyvelerin gürleşmesine ile birlikte daha bir çok fayda için yağan ikindi yağmurları hem yaz başında hem kış başında olmak üzere iki kez yağar ki, kış başında yağanlar doğanın kış uykusuna yatmasına sebep olur.
Kırkikindi yağışları, iç bölgelerde tarımcılıkla uğraşan insanlar için son derece önemlidir. Tarım ile uğraşanlar, kırk ikindi yağışlarına göre sulama işlemlerini yapmaktadır. Kırkikindi yağışları kısa süreli ve ani bastıran sağanaklar şeklinde görülür. Çoğunlukla birkaç saati aşmaz ancak önemli bir miktar bırakır. Koşullar uygun ise dolu şeklinde de yağabilir..
Edebiyatımızda da pek esere konu olan Kırkikindi Yağmurlarına halk dilinde de esas özelliği hafif bir yağmur olmasından ötürü "ahmakıslatan" olarak adlandırılmış olması da tedbirsiz yola çıkmanın bir bedeline verilen cezanın diğer bir anlam şeklidir
Bir de "çobanağlatan" kavramı vardır ki, kaynaklardan edindiğimiz bilgiler ise şöyledir.
Bu yağmurlara "çobanağlatan" denmesinin nedeni, Her gün öğle sonları yağan yağmurlar koyun ve kuzuları Nisan yağmurlarıyla yıkayıp yunduğu kendilerine özgü kokularının, geçici olarak bir süre gittiğini anlatıyorlardı. Koyun ve kuzular, oğlak ve keçiler yavrularını güçlükle buldukları için karşılıklı meleşirler kokularını alamazlarmış. Çobanlar da bu duruma çok üzülür ağlarmış.. Bunun için de kırkikindilere çoban ağlatan deniyormuş.
Kırkikinidi yağmurlarının çiftçilerin yanında önemli bir yeri olduğu söylenmektedir.: “Nisan yağar, Mayıs öğünür, sonunda ambar güler” derlermiş. Nisan’ın bereketli yağmurları otları, çiçekleri, bitkileri, dağların kurdunu kuşunu, bütün doğanın yüzünü güldürür; Mayıs’ta ekinler başaklarını bağlardı. Mayısta yeterli yağış olursa “çeç” öğünür, derlermiş.
Kimi bölgelerde Kırkikindi Yağmurları ile Nisan Yağmurlarının karıştırıldığına dair bilgilere rastlasak da, Kırkikindi yağmurlarının nisan yağmurlarındaki bereketi de taşıdığı varsayılmaktadır. Yakın bir zamana kadar Anadolu'nun bir çok yerinde nisan yağmurları gibi İkindi yağmurlarının biriktirilip, şifa niyetine içildiği bilinmektedir.
Geçmişten gelen gelenek İç Anadolu’nun bazı yerlerinde yaşatılmaya devam ederken Selçuklu Devleti’nin başkenti olan Konya da bu gelenek herkes tarafından bilindiği ve az da olsa yaşatıldığı söylenmektedir.
Kırkikindi’lerin, kardeşlik ve barış suları olduğunu, İnsan ve doğa sevgisinin; komşuluğun değerini, hasta ziyaretinin önemini, imece çalışmalarının derin anlamını; yardımlaşma duygusunun geliştirilmesi, dayanışmanın toplum yaşamındaki önemini, gerekliliğini yeşerttiğini de geçmişi yaşayanlardan öğreniyoruz.
Kırkikindi’lerin, kardeşlik ve barış suları olduğunu, İnsan ve doğa sevgisinin; komşuluğun değerini, hasta ziyaretinin önemini, imece çalışmalarının derin anlamını; yardımlaşma duygusunun geliştirilmesi, dayanışmanın toplum yaşamındaki önemini, gerekliliğini yeşerttiğini de geçmişi yaşayanlardan öğreniyoruz.
Birlik ve beraberlik içinde yaşamanın, yetimlere yardımın, onların başını okşamanın değerini ve anlamını atalarımızdan kalan bu erdemli davranışların değerlerini gökten gelen bir kap suyla insanlar arasında yeşerttiğini de yine eskilerden yadigar kalan cılız kalmış anlatılardan öğreniyoruz.
Anadolu insanının kültüründe, geleneğinde Kırkikindi yağmurları, günahları yıkayan, doğaya canlılık veren, yaşam getiren “Hakkın rahmeti” olarak kabul edilir hatta bir çok mani,şiir ve ezgide söz edilirmiş. ..
Anadolu insanının kültüründe, geleneğinde Kırkikindi yağmurları, günahları yıkayan, doğaya canlılık veren, yaşam getiren “Hakkın rahmeti” olarak kabul edilir hatta bir çok mani,şiir ve ezgide söz edilirmiş. ..
Derleme @erolkaranet
