KASTAMONU KIZ OYUNLARI
1 - SEPET KARŞILAMASI
Kollar yukarıda, sağ ayağı öne ve hafif sağ çapraza uzatma.Bir müzik boyunca hareketin devam etmesi. Kollar küçük hareketlerle sallanır.
2.Müzikle beraber düz yürüme adımına geçilir. Dördüncü sayıda sol el alına, sağ el bele koyulur, vücut geriye doğru yatar.İkinci dört sayıda sağ el öne bel hizasına, sol el bele koyulur.Vücut belden öne doğru eğilir.
3. ve 4. Müzikte dokuz sayılı dönmeler yapılır.( Sekmeden.Sağ ayak topuğu yere vurulup çekilir.Sol ayak topuğu yere vurulup çekilir.3. ve4. adımlarda sola dönülür, 5. ve 6. adımlarda sağa dönülür.6. Adımdan sonra sol taraftan dönme tamamlanır.)Tam ve çeyrek dönüşlerde sekme yapılmaz.
2 - TİRİDİNE BANDIM
Girişte nakarat müziği yapılırsa ayak ucunda düz adımlı yürüme hareketi yapılır.Hey hey, diye başlayan sözle kollar aşağı iner.Yaylanarak ve kalçayı hafifçe adıma göre döndürerek sağla öne adım alınır.Sol geride dört sayılı yürüyüş yapılır.’Yavrusunu sinek kapmış ‘ sözü ile sağ tabanda kanat çırpma yapılır.’’Amanın amanın’’ Sözleriyle sol taraftan dönmeler yapılır.Sola dönerken sol kol,sağa dönerken sağ kol yukarıdadır.Diğer kol aşağıda ve vücuttan iki karış açıktadır.
2.Müzikte ‘’öküzüm torbadan ‘’sözü ile iki el birleşir ve torba tutar.’’Amanın amanın ‘’ sözlerinde sol sek bas yapılır.
3. Müzikte ileri geri yürüyüş ve ‘’un elerken deve düştü elekten’’ sözüyle sağ tabanda un eleme hareketi yapılır.Sonunda sekme ve kaşık vurma figürleri yapılır.
3 - TOPAL KOŞMA
Sağ ayak sekerek sol ayağın önüne adım alır.Sol ayak ta aynı adımı sağ ayağın önüne alır.Kollar erkekler oynarken biri önde diğeri arkadan çevrilerek , kızlar oynarken ise adım alan ayakla aynı kol yukarıdan aşağıya döndürülür. İki defa tekrarlanan bu bölümden sonra önce sağ ayak ucu öne , sonra sağa ve diğer ayağın yanına basar. Aynı figür diğer ayakla tekrarlanır.Ayak uçları dört kez yere basar ve sekmelere geçilir. Kollar yandadır.
Sağ basılarak sol çekilir, sol basılarak sağ çekilir. Bu figürler dönerek dört defa tekrarlanır.Kollar seken ayakla aynı kol vücutla beraber aynı yöne hafifçe yatar.
Ah sana öğreteyim dağdan aşmayı
Bir sen söyle bir ben topal koşmayı da gel gel, diye başlayan sözleri vardır.
4 - ÇARŞAMBA
Kollar aşağıda, vücut öne eğik , ayaklar yerinde çok hızlı adımlarla hareket eder.Bu sırada şu sözler söylenir.
Meşe meşeye benzer
Meşe kamışa benzer
Şu karşıdan gelen kız
Benim yarime benzer
Damın üstünde kartal
Kartal kanadın tartar
Dul karıdan kız alma
Çeker yakanı yırtar.
Bu sözlerle sağ ayağın ucu vurularak sağa öne uzatılan dört sayılı sekmelere geçilir.Kollar yukarıda ve dirsekten kırık , yere paraleldir.
5 - KONAK
Kollar yukarıda yere paraleldir.Sağ ayak topuğu iki kez yere dokunur, sol ayak topuğu iki kez yere dokunur.İki defa tekrarlanan figürden sonra sol taraftan dönme yapılır.Önceki yapılan figürlere devam edilir.Oyun bu figürlerle devam eder.
6 - GÖKÇEAĞAC’IN KİLİMİ
Kollar yukarda başlar.Her dört sayıda kollar yukarda sağa sola sallanır.Dört sayının sonunda aşağı eğilerek sağ tarafta kaşık vurulur.
Sol ayağın tabanında, sağ ayağın ucunda oynanır.Sağ ayak her adımda yukarıya doğru çekilir.Dört sayıda yapılan eksendeki dönmeler de yaptırılabilir.
7 - SARI YAZMA
Sağ ayağı öne basıp solun yanına çekerek başlar.Dört kez tekrar edilen figürden sonra sağ ayağı dizden kırarak yukarı çekme ve dört sayıda dönme yapılır.Dönerken sağ kol aşağıdadır.Sol kol ise dirsekten kırık yukarıdadır.Dönüş tamamlanınca baştaki figür iki defa daha yapılır.Ara müziğinde öne adım ve son sayıda ,yukarıda kaşık vurmalar yapılır. (Dört )
8 - ÇATALZEYTİN KIZLARI
Sağ ayakla başlayan dört sayılık yürümeden sonra beşinci adımla sol diz kırılarak yukarı çekilir.Hemen arkasından sağ ayak yukarı çekilir.Her altıncı sayıda kollar aşağıdan yukarı döndürülür.Oyun bu figürlerle devam eder.
Müzik sonlarında uygun yerlerde kaşık vurmalar da yapılır.
9 - DEĞİRMENCİ
Oyun sözlerle başlar.Ayak ucunda yaylanırken kollar yukardadır.’’Elma gibi yanaklar’’ bölümünde kollar aşağıdan gelir ve yanakları gösterir.Ara müziklerde sekmeler yapılır.
“Kiraz gibi dudaklar’’ bölümünde yaylanma devam eder, kollar aşağıdan gelerek dudakları gösterir.’’Hep senin olsun’’ derken kollar açıktan yukarıya çekilir ve sağ ayakla
öne adım ve devam eden üç adımla oyun sürüp gider.
10 - ORMANCI
Kollar yukarıda düz yürüme adımları ile oyun başlar.Kollar hafifçe sallanır.(Giriş müziğinde).Türkünün sözleri başlayınca sağla başlayan ve iki kolun da aynı ayakla aşağıya uzatıldığı ve dönüşte kol uzatmaların yukarı yapıldığı bölüm başlar.
Yerine dönüşten sonra durduğu yerde ayak atmaları yapılır.Oyun sonuna kadar bu figürlerle devam eder.
11- DÖRT KOLA
Kollar yukarıda ve hafifçe soldan sağa sallanarak başlar.Sağ ayak taban , sol ayak ucu ile oynanır.Bir müzik yerinde yapıldıktan sonra eşler omuzları yaklaştırarak ve birbirlerine bakarak armut şekli çizerek ileri çıkıp geri gelirler.(iki defa)
“Hop o yana” ile iki eş de ileri çıkar.Eşlerden sağda olanı ilerde kalır ve dalga yaparak soldan doğru eşine döner.’’Yat dizimin üstüne’’ ile yüz yüzeyürüyüp, sırt sırta geçme yaparlar.Bunun arkasındanyüz yüze yürüyerek yer değiştirirler.
Eşler birbirine doğru yürürken kollar yukarıda aç-kapa yapar.Oyunun sonraki bölümleri bunların tekrarı ile sürer.Yürümelerde kollar öne uzatılarak çapraz şekilde aşağı yukarı sallanabilir.
Son tekrarda alkışla birlikte ayaklar hızla yere vurulur ve vücut eğilmiş durumdadır.
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı - @erolkaranet
