Samsun'da ilanda gördüğü daireyi kiralamak isteyen bir kişi, emlakçıya ulaştı. Emlakçının medeni halinin bekar olmasını öğrenmesi üzerine, ev sahiplerinin ‘Bekara ev verilmemesi’ yönünde kararalrı olduğunu, aile olduğu takdirde kendisine daireyi kiralayabileceği cevabıyla karşılaştı. Bu durum üzerine, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) başvurdu. Kurum, ayrımcılık yapıldığına karar vererek hem ev sahibine, hem emlakçıya 10'ar bin lira ceza verilmesine oy birliği ile karar verdi.
Karardan önemli maddeler şöyle;
21. Başvuruya konu olayda; başvuran bekâr olduğu gerekçesiyle kendisine emlak danışmanı tarafından evin kiralanmadığını belirtirken muhatap emlak danışmanı ise ev sahiplerinden aldığı talimatla evi bekar kişilere kiralamadığını, kendisinin ise ayrımcılık yapmadığını zira daha önce de bekar kişilere ev
kiralanmasına aracılık ettiğini iddia etmektedir. Ayrımcılığa maruz kalındığı iddiası incelendiğinde; öncelikle başvuranın, başvuru dilekçesinin ekinde muhatap emlak danışmanı ile yapmış olduğu görüşmenin ekran görüntüsünü sunduğu görülmüştür. Bu görüntüde, emlak danışmanının aldığı talimat doğrultusunda bekâr kiracı kabul edilmediğini belirttiği anlaşılmaktadır. Başvuran, emlak danışmanına ayrımcılık yasağının ihlal edildiği gerekçesiyle Kurumumuza başvuruda bulunacağını da belirtmiştir. Söz konusu mesajlaşmaların ekran görüntüsü, başvuranın iddialarının gerçekliği konusunda kanıt başlangıcı sayılabilecek nitelikte olduğundan 6701 sayılı Kanun'un 21'inci maddesi uyarınca muhatapların ayrımcılık yasağını ve eşit muamele ilkesini ihlal etmediğini ispat etmesi gerekmektedir.
22. Somut olay çerçevesinde, muhatap emlak danışmanı ev sahiplerinin istekleri doğrultusunda hareket ettiğini ifade etmiştir. Öncelikle muhatabın ev sahiplerinin istekleri doğrultusunda hareket etmesinin kendisinisorumluluktan kurtarıp kurtarmayacağının belirlenmesi gerekmektedir.
23. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun “Simsarlık Sözleşmesi” başlıklı 3'üncü bölümünün 520'nci maddesinde: “Simsarlık sözleşmesi, simsarın taraflar arasında bir sözleşme kurulması imkânının hazırlanmasını veya kurulmasına aracılık etmeyi üstlendiği ve bu sözleşmenin kurulması hâlinde ücrete hak kazandığı sözleşmedir. Simsarlık sözleşmesine, kural olarak vekâlete ilişkin hükümler uygulanır." hükmü ile; yine aynı Kanun'un 521' inci maddesinde “Simsar, ancak yaptığı faaliyet sonucunda sözleşme kurulursa ücrete hak kazanır.” hükmü bulunmaktadır.
24. Emlakçı, simsarlık sözleşmelerine göre faaliyet yürüten ve yaptıkları faaliyetler sonucunda sözleşme kurulduğu takdirde ücrete hak kazanan aracıdır. 6701 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde ayrımcılık talimatı verme ve bu talimatları uygulama ayrımcılık türleri arasında sayılarak yasaklanmıştır.
25. 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “İştirak” başlıklı 13'üncü maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları şu şekildedir: “Kabahatin işlenişine birden fazla kişinin iştirak etmesi halinde bu kişilerin her biri hakkında, fail olarak idarî para cezası verilir.” “Kabahate iştirak için kasten ve hukuka aykırı işlenmiş bir fiilin varlığı yeterlidir. Kabahatin işlenişine iştirak eden kişi hakkında, diğerlerinin sorumlu olup olmadığı göz önünde bulundurulmaksızın idarî para cezası verilir.” Mezkûr Kanun hükmünde ilgili hususlara vurgu yapıldığı üzere kabahatin işlenişine birden fazla kişinin iştirak etmesi halinde bu kişilerin her biri hakkında, fail olarak idarî para cezası verileceği belirtilmiştir (TİHEK 2021/229 sayılı Kurul Kararı, 25. paragraf).
26. Muhatap ev sahipleri ile emlak danışmanı arasında dosyaya yansıyan herhangi bir emlakçı kira
komisyon sözleşmesi veya benzeri bir sözleşme yoktur; ancak muhatap emlak danışmanının, ev sahiplerinin istekleri doğrultusunda hareket ettiğini ifade etmiş olması dikkate alındığında ayrımcılık
talimatını uygulama hükmü doğrultusunda sorumlu olacağı kanaatine varılmıştır.
27. Muhatap emlak danışmanı, ev sahiplerinden aldığı talimatla uyguladığı ayrımcı muameleyi kabul
ederken muhatap ev sahipleri dosyaya görüşlerini kanuni süresi içinde sunmamıştır. Başvuran tarafından sunulan yazışma içerikleri göz önüne alındığında muhataplar tarafından kendi iddialarına dayanak oluşturabilecek herhangi bir bilgi veya belgenin dosyaya sunulmadığı görülmektedir. Dolayısıyla, somut olayda muhatapların ayrımcılık yasağının ihlal edilmediğini ispatlayamadığı sonucuna varılmıştır.
28. Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde; başvuranın medeni hali nedeniyle doğrudan ayrımcı bir muameleye maruz kaldığı dolayısıyla da eşit muamele ilkesi ile ayrımcılık yasağının ihlal edildiği kanaatine varılmıştır.
V. KARAR
1.BaşvurudaAYRIMCILIK YASAĞIİHLALİYAPILDIĞINA,
2. Muhataplar hakkında 10.000'er TL İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
3. Kararın taraflara tebliğine ve KAMUOYUNA DUYURULMASINA,
4. Karar karşı tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemesine
başvurulabileceğine,
09.03.2023 tarihinde, OY BİRLİĞİYLE, karar verildi
26. Muhatap ev sahipleri ile emlak danışmanı arasında dosyaya yansıyan herhangi bir emlakçı kira
komisyon sözleşmesi veya benzeri bir sözleşme yoktur; ancak muhatap emlak danışmanının, ev sahiplerinin istekleri doğrultusunda hareket ettiğini ifade etmiş olması dikkate alındığında ayrımcılık
talimatını uygulama hükmü doğrultusunda sorumlu olacağı kanaatine varılmıştır.
27. Muhatap emlak danışmanı, ev sahiplerinden aldığı talimatla uyguladığı ayrımcı muameleyi kabul
ederken muhatap ev sahipleri dosyaya görüşlerini kanuni süresi içinde sunmamıştır. Başvuran tarafından sunulan yazışma içerikleri göz önüne alındığında muhataplar tarafından kendi iddialarına dayanak oluşturabilecek herhangi bir bilgi veya belgenin dosyaya sunulmadığı görülmektedir. Dolayısıyla, somut olayda muhatapların ayrımcılık yasağının ihlal edilmediğini ispatlayamadığı sonucuna varılmıştır.
28. Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde; başvuranın medeni hali nedeniyle doğrudan ayrımcı bir muameleye maruz kaldığı dolayısıyla da eşit muamele ilkesi ile ayrımcılık yasağının ihlal edildiği kanaatine varılmıştır.
V. KARAR
1.BaşvurudaAYRIMCILIK YASAĞIİHLALİYAPILDIĞINA,
2. Muhataplar hakkında 10.000'er TL İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
3. Kararın taraflara tebliğine ve KAMUOYUNA DUYURULMASINA,
4. Karar karşı tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemesine
başvurulabileceğine,
09.03.2023 tarihinde, OY BİRLİĞİYLE, karar verildi
Kararın tam metnine aşağıdaki bağlantıya tıklayarak ulaşabilirsiniz
Kaynak : TİHEK - 08.04.2023 - @erolkaranet
