Tedbirsizlik adı vereceğimiz nişanlı iken dini nikah yapılması bir sorun ise de nişanlıların ayrılmaları da bir başka sorun. Ve sorunun en başında duygusal tepkimeler olsa da mal paylaşım, mal iadesi de ayrı bir konu olup davalara kadar gidebilmektedir.
Türk Medeni kanunu m.118’e göre “nişanlanma evlenme vaadi ile olur.” Olur ama olmazsa.. Olmazsa sonunda pek çok ailenin birbirine girdiği, gençlerin intiharlı eylemlerinde kadar vardığı, büyük kavgaların olduğu aşina olduğumuz konulardandır. Oysa güle oynaya, tatlı tatlı başlanılan nişanın daha sonra şiddete dönülmesi de anlamsız kalmaktadır. Öyle ya, anlaşamadınız nişanı attınız. Nişan bitti. "Tak sepeti koluna herkes kendi yoluna" diyecek kadar pek olaysız biten nişanlılıklarda sayılıdır, herhalde..
Nişan bitti. Olmadı. Peki her iki tarafın birbirine verdiği takılar, eşyalar, hatta davetlilerin gelip taktıkları ne olacak.
TMK m.122’ye göre “Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir. Hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.”
Kanun böyle diyor.
Pekala, neler verilir, neler verilmez. Neler istenir, neler istenmez. Kavga etmeden herkes verdiğini bilir, aldığını bilir. Ola ki, bu ahlaki, bu erdemli davranış ortada yok. O zaman kanun araya girer. Davalar açılır.
Pekala, neler verilir, neler verilmez. Neler istenir, neler istenmez. Kavga etmeden herkes verdiğini bilir, aldığını bilir. Ola ki, bu ahlaki, bu erdemli davranış ortada yok. O zaman kanun araya girer. Davalar açılır.
Yasal prosedürlere göre iadelerin neler olacağını sıralayalım.
Öncelikle; Kanun nişanlılara, nişanlıların anne babalarına veya da anne babaları gibi hareket eden kişilere hediyelerin iadesini talep hakkı tanımıştır. Bunlar dışındaki kişilerin nişanlılara ya da nişanlıların birbirlerinin akrabalarına verdikleri hediyeler TMK m.122 kapsamda geri istenemez. Örneğin hediye bir nişanlı tarafından diğer nişanlıya verilmişse bu hediye geri istenebilir. Ancak hediye bir nişanlı tarafından diğer nişanlının babasına verilmişse bu hediye TMK m.122 kapsamına girmez; bunların iadesi sebepsiz zenginleşme hükümlerince olur.
- Fotoğraf ve mektuplar
- Alyans hariç, altın, kolye, saat, cep telefonu, araba, ev,
Genel kabule göre mektup veya fotoğrafların nişanlılardan birinde kalması diğer nişanlının kişilik haklarına aykırı olacaksa geri verilme zorunluluğu vardır.
Yasal prosedürlere göre iadelerin neler olmayacağını sıralayalım.
- Giymekle, kullanılmakla eskiyen ve tüketilen eşyaların iadesine karar verilemez.
- Çiçek, çikolata, nişan terliği, nişanlının babasına gömlek, elbiseler , vb
- Nişan masrafları, nişanın bozulması nedeniyle hediyelerin iadesi davasında talep edilmez. Bunun için maddi tazminat davası açılabilir.
- Nişan hediyelerinin geri verilmesini isteyebilecek olanlar TMK md. 122’de sayılmıştır. Buna göre nişanlılar, nişanlıların ana ve babaları ile onlar gibi davrananlar dava açabileceklerdir. Hediyeyi kim vermişse o ister. Nişanlanın ağbisinin verdiğini, halasının verdiğini sadece bu kişiler geri ister.
- Hediye üçüncü bir kişiye vermişse hediyenin geri verilmesi üçüncü kişiden istenemez. Üçüncü kişi, o hediyeyi bu durum üzerine kendi inisiyatifi ile geri verirse verir, vermezse sebepsiz zenginleşme davası açılır.
- Karşı taraf nişanın bozulmasına kendi kusuruyla sebebiyet verdiyse alınan nişan yüzüğü de masraf olduğundan nişan yüzüğünün bedelinin maddi tazminat olarak istenmesi mümkündür.
- İstenen hediye aynen mevcutsa yani verdiğimiz hali ile saklanmışsa o zaman doğrudan bu hediyenin kendisi verilmelidir.
- İstenen hediye aynen bulunmuyorsa talep edilen hediye mislen iade edilecektir.
Dava Hangi Mahkemede Açılır
Tazminat Davası Açılabilir mi ?
- Nişan hediyelerinin geri verilmesi davasında yetkili mahkeme, Aile Mahkemesidir.
Zaman Aşımı
- Hediyelerin geri istenmesinde zamanaşımı ; Nişanın sona ermesinden doğan taleplerin zamanaşımını düzenleyen TMK m.123’e göre “nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.”
- Nişanın bozulması her durumda tarafların tazminat sorumluluğuna yol açmamaktadır. Bu doğrultuda kişinin eski nişanlısından maddi tazminat isteyebilmesi için belli koşulların sağlanmış olması gerekmektedir. Kişinin eski nişanlısından maddi tazminat isteyebilmesi için karşı tarafın haklı bir sebep olmaksızın nişanı atması veya nişanın karşı tarafa yükletebilen bir sebepten ötürü bozulmuş olması gerekir. Nişanın bozulması sonrasında manevi tazminat yalnızca nişanlılar arasında söz konusu olmaktadır.
