Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü, başsavcılıklara ve noterliklere "Doğal afet bölgelerinde düzenlenen mirasçılık belgeleri" konulu yazı gönderdi.
Türk Medeni Kanunu'nda, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda ve Doğal Afet Bölgelerinde Afetten Kaynaklanan Hukuki Uyuşmazlıkların Çözümüne ve Bazı İşlemlerin Kolaylaştırılmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabulü Hakkında Kanun'da mirasçılık belgesi verilmesine yönelik yer alan hükümlerin aktarıldığı yazıda, mirasçılık belgesinde, tüm kanuni mirasçıların, kendilerine düşen miras payları ile birlikte gösterilmesi gerektiği belirtildi.
Mirasçılık belgesinin, kimlerin kanuni mirasçı olduğunu gösteren ve kanun, mirasçılar lehine karine oluşturan bir belge olduğuna işaret edilen yazıda, miras bırakan ile mirasçılar arasındaki bağın türü ile mirasçıların miras ehliyetinin bulunup bulunmadığı ve terekenin paylaşım oranı mirasçılık belgesi marifetiyle tevsik olduğu kaydedildi.
Yazıya göre, olağanüstü hal (OHAL) ilan edilen illerde bulunan veya yaşanan deprem nedeniyle OHAL ilan edilen illerden ayrılmak zorunda kalanlar, ülke çapındaki tüm sulh hukuk mahkemelerinden ve noterliklerden mirasçılık belgesi almak için talepte bulunabilecek.
Mirasçılık belgesi bugüne kadar, ölen kişinin son yerleşim yerindeki veya mirasçıların her birinin oturduğu bölgedeki mahkemelerden alınabiliyordu.
İşte o yazıdan önemli yerler ;
- Bilindiği gibi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun
- 598 inci maddesinin birinci ve üçüncü fıkralarında; "Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir. ... Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir.",
- 1512 sayılı Noterlik Kanununun 71/A maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde; "Aşağıda belirtilen işlemler noterler tarafından da yapılabilir: ... b) Mirasçılık belgesi verilmesi.",
- Aynı Kanunun 71/B maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında; "Noterler, ilgilinin yazılı veya sözlü başvurusu üzerine, talep edilen işlemle ilgili bir tutanak düzenler. İşlemler yapılırken, o işlemlerle ilgili özel kanunlarındaki usuller de gözetilir. Talebin konusu bir belge düzenlenmesini gerektiriyorsa noter, ilgilisine bu belgeyi de düzenleyerek verir.
- Mirasçılık belgesi verilmesinin yargılamayı gerektirmesi, nüfus kayıtlarının mirasçılık belgesi verilmesi konusunda yeterli olmaması veya mirasçılık belgesinin yabancılar tarafından talep edilmesi durumunda, mirasçılık belgesi noterler tarafından verilemez.",
- Aynı Kanunun 71/C maddesinde; "Noterlerin verdikleri mirasçılık belgesi hakkında, menfaati ihlal edilenler tarafından sulh hukuk mahkemesine itirazda bulunulabilir. Sulh hukuk mahkemesi, itiraz üzerinde verdiği kararın bir örneğini ilgili notere ve Türkiye Noterler Birliğine bildirir.",
- Ölüm, gaiplik veya yaralanma gibi nedenlerle delil tespiti yaptıramayacak durumda olanların eşleri ile üçüncü dereceye kadar kan veya sıhri hısımları da delil tespiti isteminde bulunabilirler. Delil tespitine ilişkin başvurular, mahkemece öncelikle incelenir ve karara bağlanır.",
- Aynı Kanunun 2 nci maddesinde; "Doğal afet bölgelerinde avukatlar, vekaletname verme şartı aranmaksızın, istem sahiplerince verilen yetki belgesi ile kayıtlı bulundukları baro tarafından düzenlenen kimlik belgesini ibraz etmek suretiyle bu Kanunun 1 ve 4 üncü maddelerinde öngörülen işlemleri yapabilirler.",
- Aynı Kanunun 3 üncü maddesinde; "Doğal afete maruz kalanların istemleri halinde, afetten kaynaklanan hukuki uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin her türlü dava ve işlemlerde adli müzaheret hükümleri uygulanır. Ancak, doğal afete maruz kaldığını beyan edenler bakımından 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 465 ve 468 inci maddelerindeki delil gösterme ve şahadetname verme şartları aranmaz. ...", Aynı Kanunun 4 üncü maddesinde; "Doğal afete maruz kalanları ilgilendiren veraset belgelerinin alınmasında öncelikle resmi kayıtlar esas alınır. Resmi kayıt bulunmaması halinde diğer muteber deliller ikame edilir.", Hükümleri yer almaktadır.
- Mirasçılık belgesinde, tüm kanunî mirasçıların, kendilerine düşen miras payları ile birlikte gösterilmesi önem arz etmektedir. Zira, mirasçılık belgesi, kimlerin kanunî mirasçı olduğunu gösteren ve kanunî mirasçılar lehine karine oluşturan bir belgedir. Nitekim miras bırakan ile mirasçılar arasındaki bağın türü ile mirasçıların miras ehliyetinin bulunup bulunmadığı ve terekenin paylaşım oranı mirasçılık belgesi marifetiyle tevsik olunur.
- Ülke çapındaki tüm sulh hukuk mahkemelerinden mirasçılık belgesi almak için talepte bulunabilecekleri,
- 4539 sayılı Kanununda yer alan başvuru ve temsile ilişkin kolaylaştırıcı düzenlemelerin ve istemleri halinde adli yardımdan yararlandırılmalarına ilişkin hükmün dikkate alınması gerektiği,
- Kanunda sayılan istisnalar dışında ülke çapındaki tüm noterliklerden mirasçılık belgesi almak için talepte bulunabilecekleri,
- Mirasçılık belgelerinin düzenlenmesinde öncelikle resmi kayıtların esas alınması, resmi kayıt bulunmaması halinde diğer muteber delillerin ikame edilmesi gerektiği, Hangisinin önce veya sonra vefat ettiği tespit edilemeyenlerin aynı anda ölmüş sayılacaklarının ve aynı anda ölmüş sayılmaları nedeniyle birbirlerine mirasçı olamayacaklarının dikkate alınması gerektiği,
- Çekişmesiz yargı kararlarından olan mirasçılık belgesinin maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmediği, Hususlarında bilgi edinilmesini, keyfiyetin tüm sulh hukuk mahkemelerine ve noterlere duyurulmasını rica ederim.
Kaynak : Adalet Bakanlığı - 24.02.2023 - @erolkaranet
