İstanbul Fatih ilçesi, Kocamustafapaşa Semtinde, Sümbül Efendi Camisi’nin avlusunda bulunan bir türbe var.
Aslında türbeyi ilk etapta görmek mümkün değil gibi. Nedenini soracak olursanız sol taraf girişi kermes alanı olarak kullanılan bir alana çıkmaktadır. Önünde de artık camilerin vaz geçilmezi haline gelen yardım kulübelerinden bir ve iki adet neyse buraya konuşlandırılmış olması, bu türbeyi camiye ait bir giriş gibi göstermektedir. O yüzden bir çok ziyaretçi bu türbenin pek farkında olmadan geçip gitmektedir.
Aslında türbeyi ilk etapta görmek mümkün değil gibi. Nedenini soracak olursanız sol taraf girişi kermes alanı olarak kullanılan bir alana çıkmaktadır. Önünde de artık camilerin vaz geçilmezi haline gelen yardım kulübelerinden bir ve iki adet neyse buraya konuşlandırılmış olması, bu türbeyi camiye ait bir giriş gibi göstermektedir. O yüzden bir çok ziyaretçi bu türbenin pek farkında olmadan geçip gitmektedir.
Türbenin kime ait olduğu ise yani içerisinde yer alan kabirde kimin yattığı, kime ait olduğu sürekli bir tartışma konusu olmuş.
Öncelikle türbenin ne zaman yapıldığına dair kesin bir tarihin olmaması bu şüphenin ortadan kalkmasını sağlamıyor. Türbenin kitabesinin de olmaması da burada yatan kişi hakkında bilginin ortaya çıkmasını engelleyen ikinci bir sorun. Burası kime ait tir sorusuna çok farklı isimler karşımıza çıkıyor
Öncelikle türbenin ne zaman yapıldığına dair kesin bir tarihin olmaması bu şüphenin ortadan kalkmasını sağlamıyor. Türbenin kitabesinin de olmaması da burada yatan kişi hakkında bilginin ortaya çıkmasını engelleyen ikinci bir sorun. Burası kime ait tir sorusuna çok farklı isimler karşımıza çıkıyor
Bazılarına göre
- Koca Mustafa Paşa’nın kızı Safiye Sultan (ının mı ?)
- Sümbül Sinan’ın eşi Safiye Sultan (ının mı ?)
- Rahime Hatun (unun mu ?)
Koca Mustafa Paşa’nın kızı Safiye Sultan mı ?
Ayvansarayi Hafız Hüseyin Efendi’nin Hadikatü’l Cevâmi isimli eserinde türbenin Koca Mustafa Paşa’nın kızı Safiye Sultan’a ait olduğu yazılıdır, deniliyor Koca Mustafa Paşa Kim derseniz . Özetle aktaralım
"Y. Mimar İ. Aydın Yüksel, Osmanlı Mîmârîsinde II. Bâyezid-Yavuz Selim devri adlı eserine; “Koca Mustafa Paşa; Frenk veya Rum asıllı olup bir rivayete göre dellâklıktan yetişmiştir. Hazinedarbaşı, Kapıcılar Kethüdâsı, Kapıcıbaşı, Avlonya Sancakbeyi, Gelibolu Sancakbeyi, Rumeli Beylerbeyi, Vezir, vezîr-i a’zâm makamlarında bulunmuş biri. Yavuz’un ilk senelerinde mevkiinde kalmış, Cem Sultan’ın zehirlenmesindeki rolü, Şehzâde Ahmet’le muhaberâtı ve bâzı şüpheler üzerine, Yavuz’la birlikte Bursa’da iken 1512’de idam edilmiştir. Kabri Pınarbaşı’ndadır…” kaydını koymuştur.
Koca Mustafa Paşa, İstanbul’da adını taşıyan semtte, aynı zamanda Sünbülefendi Câmii diye de anılan câmiinin yanında kendisi için yaptırdığı türbeye gömülememiştir.
Sümbül Sinan’ın eşi Safiye Sultan’a m ?
Rahime Hatun isimli bir kişiye mi ?
Halk arasındaki söylentiye göre de türbede Rahime Hatun isimli bir kişi gömülüdür. Rahime Hatun Kimdir ?
Doğrusu Ne ?
Arşiv kayıtlarına Rahime Hatun olduğu söylense de de bazı yayınlarda Külliyenin ilk şeyhi olan Muhammed Cemaleddin Halveti'nin kızı ve Sümbül Sinan efendinin hanımı Safiye Hatun'un nerede ve ne zaman vefat ettiği bilinmediği için bunun bir tahminden ibadet olduğunu söylenmektedir. Bu türbenin Rahime Hatun'a it olduğunu yazan eserlerin doğru olduğu Safiye Sultan türbesinin de aslında bugün Kuran Kursu olarak kullanılan ve tavanı süslü olan avlu yerinde bulunan, ancak kaldırıldığı için nereye götürüldüğü tam bilinmeyen Safiye Sultana ait olduğu belirtilmektedir Belki de avludan kaldırılan sandukanın Rahime Hatun ile aynı yere gömülmüş olabileceği de ihtimal dahilindedir.
Arşiv kayıtlarına Rahime Hatun olduğu söylense de de bazı yayınlarda Külliyenin ilk şeyhi olan Muhammed Cemaleddin Halveti'nin kızı ve Sümbül Sinan efendinin hanımı Safiye Hatun'un nerede ve ne zaman vefat ettiği bilinmediği için bunun bir tahminden ibadet olduğunu söylenmektedir. Bu türbenin Rahime Hatun'a it olduğunu yazan eserlerin doğru olduğu Safiye Sultan türbesinin de aslında bugün Kuran Kursu olarak kullanılan ve tavanı süslü olan avlu yerinde bulunan, ancak kaldırıldığı için nereye götürüldüğü tam bilinmeyen Safiye Sultana ait olduğu belirtilmektedir Belki de avludan kaldırılan sandukanın Rahime Hatun ile aynı yere gömülmüş olabileceği de ihtimal dahilindedir.
Doğrusunu hiç şüphesiz Allah bilir.
Türbenin Bugünkü Durumu
Türbe Sümbül Efendi Camisi’nin yanında önünde revak bulunan sekizgen planlı kubbeli bir yapıdır. Klasik Osmanlı mimari üslubunda, kesme taştan yapılmıştır. Her cephesine altlı üstlü ikişer pencere açılmıştır. Alt sıra pencerelerin üzerlerinde Bursa kemeri şeklinde hafifletme kemerlerine yer verilmiştir. Türbe son derece sade olup, herhangi bir bezemesi bulunmamaktadır.
Derleme @erolkaranet - 17.02.2023
