23 Ocak 2023 günü üç aylar mevsimine girerken misafir olacak olan ayların ilki Recep ayı..
Böylesine mübarek olan bir ayı yaşamanın heyecanı içerisinde olurken bu ayın maneviyatımıza etkisini de yapacağımız bir takım ibadetlerle de yaşama arzusunda olacağız. Resullullah Efendimiz'in (aleyhisselam) Recep ayı'nda neler yaptığını, nasıl yaşadığını bize kadar intikal eden bilgilerden öğrenmekteyiz.
Bunun dışında Allahu Teala'nın Kur'an-ı Kerim vasıtasıyla bize neler gönderdiğini öncelikle değinmek isteriz.
Müslümanların kutladığı bazı gün ve gecelerin Kur'an'da olmadığını biliyoruz. Pekala Recep ayı var mıdır ?
Kur’ân-ı Kerîm’de "receb" kelimesi geçmemekle birlikte muhtelif âyetler de haram aylardan söz edilerek bu aylara saygı gösterilmesi emredilmektedir Kur’an’da gerek Tevbe, 36’da gerekse Maide, 2 ve Maide, 97. ayetlerde geçen ve saygı gösterilmesi istenilen haram aylar müfessirlere göre Muharrem, Zilkade, Zilhicce ve Recep aylarının her biridir.
Receb ayında diğer üç aylarda olduğu gibi “eşhuru’l- hurum” (Harâm Aylar) dan olup bu ayda savaş yapmak, harâm sayılmıştır.
Yüce Allâh, Kur’ân-ı Kerîm’de şöyle buyuruyor: “Ey îmân edenler. Bu dört ayda (Zilkâde, Zilhicce, Receb, Muharrem) (nefsinize) zulmetmeyiniz. Çünkü bu aylarda işlenecek güzel amellerin sevâbı ve kötülüğün cezâsı öteki aylardan daha büyüktür.”
İki kandil gecesi bulunan yegane ay da Recep ayıdır. Recep ayı girdiği zaman Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.): "Allahım, Recep ve Şaban’ı bize mübarek eyle ve bizi Ramazan ayına kavuştur (Ramazan ayını bize mübarek eyle)" diye dua etmiştir. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, I/259) ve yine İkrime ve İbn Abbâs (r.a.e.)’den rivâyet edilen bir hadîs-i şerîfte şöyle buyuruluyor: “Receb Allâh (c.c.)’nun ayıdır. Şa‘bân Benim ayımdır. Ramazân ise, ümmetimin ayıdır.”
Bu ay Regaib ve Miraç gibi mübarek geceler ve İlâhî tecellilerle şereflendirildi. Ülkemizde de asırlardır “Üç Aylar” geleneği oluşmuş;
İki kandil gecesi bulunan yegane ay da Recep ayıdır. Recep ayı girdiği zaman Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.): "Allahım, Recep ve Şaban’ı bize mübarek eyle ve bizi Ramazan ayına kavuştur (Ramazan ayını bize mübarek eyle)" diye dua etmiştir. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, I/259) ve yine İkrime ve İbn Abbâs (r.a.e.)’den rivâyet edilen bir hadîs-i şerîfte şöyle buyuruluyor: “Receb Allâh (c.c.)’nun ayıdır. Şa‘bân Benim ayımdır. Ramazân ise, ümmetimin ayıdır.”
Bu ay Regaib ve Miraç gibi mübarek geceler ve İlâhî tecellilerle şereflendirildi. Ülkemizde de asırlardır “Üç Aylar” geleneği oluşmuş;
"Ramazana hazırlık” Recep ayının gelmesiyle başlar hale gelmiştir.
Recep ayının ilk Cuma gecesi olan Regaib Kandili, Allah Teâlâ’nın kullarına bol bol bağışta bulunduğu, az ibadetlerine karşılık çok sevap verdiği bir rağbet gecesidir. Recep ayı içerisinde bulunan bir başka mübarek gece de Miraç gecesidir. Miraç gecesi, Yüce Allah’ın, Peygamberimiz’e büyük hakikatlerin İlâhî sırlarını gösterdiği, vasıtaları kaldırarak İlâhî vahye muhatap kıldığı, kendi hayatını ve kainatın sırlarını seyrettirdiği, mü’minlere beş vakit namazın farz kılındığı ve biz Müslümanlar için de İlâhî lütuflarla dolu olan feyizli bir gecedir.
Recep ayı Hazreti Adem aleyhisselam'dan bu yana bilinen aylardandır.
Receb ayının daha önce Arab-ı bâide (Âd ve Semûd) döneminde “hevber”, Arab-ı âribe döneminde “esamm” (sağır) diye adlandırıldığı, kan dökmenin, mala ve ırza dokunmanın yasak olduğu bu ayda kavga ve silâh sesleri, imdat çağrıları duyulmadığı için bu adla anıldığı rivayet edilir.
Araplar’ın Mudar kolundan olan Kureyş gibi kabilelerin receb ayına diğer kabilelerden daha fazla saygı göstermesi sebebiyle Hz. Peygamber’in bir hadisinde de geçtiği üzere bu aya “receb-i Mudar” denilmekteydi. Öte yandan haram aylardan üçü (zilkade, zilhicce, muharrem) peş peşe geldiği için bunlara “serd” (birbirini takip eden) denilirken receb ayına tek olduğu için “ferd” (münferid) adı verilmiştir. Kaynaklarda receb ayı karşılığında başka isim veya sıfatlar da zikredilmektedir. Osmanlı belgelerinde receb (ب) kısaltmasıyla ve “şerif”, “mürecceb” gibi sıfatlarla birlikte yazılmıştır.
Câhiliye devrinde, receb ayı boyunca savaştan ve baskınlardan uzak durulur, özellikle ilk on gününde oruç tutulur, umre ziyaretleri yapılır ve putlardan oluşan tanrılara “atîre” veya “recebiyye” denilen kurbanlar takdim edilirdi.
Regaip Gecesine gelince; hicrî takvime göre yedinci ay olan Recebin ilk perşembesini cumaya bağlayan geceye Regaip denilmektedir. Regaip kandilinin farklı bir yönü de hem Recep ayında bulunması hem de cuma gecesi oluşudur. Regaip, beş kandil gecesinden biri olup, hicrî sıralamaya göre kandiller zincirinin ikinci halkasıdır. Allah’ın rahmet, bağış ve yardımlarının dağıtıldığı inanç ve ümidiyle bu gecede Allah’a ibadet edilir. Regaip kelimesi Kur’an’da "Regaib" şeklinde geçmemekte ancak "reğabe"den türeyen kelimeler sekiz yerde geçerek "reğabe" ve türevleri manasında kullanılmaktadır. Bakara, 130’da "Yerğabu"; Nisa, 127’de "Terğabûne"; Tevbe, 120’de "Yerğabû"; Tevbe, 59 ve Kalem, 32’de "Rağıbûne"; Meryem, 46’da "Râğıbün"; Enbiyâ, 90’da "Ra- ğaben"; İnşirah, 8’de "Ferğab" şeklinde geçmektedir.
Bu ayda yapılan bazı ibadet ve uygulamalar da âlimler arasında tartışma konusu olmuştur. Görüş ayrılıklarının temelinde, âlimlerin zayıf da olsa bu tür rivayetlerle nâfile ibadetler konusunda amel edilip edilemeyeceği veya bu aya mahsus özel ibadetlerin nâfile ibadetlerle ilgili genel hükümlerin kapsamına girip girmeyeceğiyle ilgili anlayışları ve bid‘at kavramı karşısındaki farklı tutumları yatmaktadır. Receb ayına mahsus ibadetler içinde en çok tartışılanı bu ayda oruç tutma meselesidir. Esasen belirli günler dışında her zaman oruç tutulabileceği ve haram aylardan biri olarak receb ayının bir özelliği olduğu kabul edilmektedir. Nitekim haram aylarda oruç tutmayı teşvik eden hadisler bulunmaktadır
Regaip namazı konusuna gelince; bu geceye mahsus "Regaip Namazı" adıyla bilinen ve bazı kimselerce kılınan bu namazın Kur’an ve sünnetten dinî bir dayanağı yoktur.
Regaip namazı hakkında Kur’an’da bir emir veya nehiy bulunmamakta, sünnette bulunan rivayetlerin ise mevzu olduğu muhaddisler tarafından belirtilmektedir.
MÜBÂREK “ÜÇ AYLAR”DA OKUNACAK DUÂLAR
Receb-i şerîfte her namazın arkasından yapacağınız “Bismillâhirrahmânirrahîm. Allâhümme bârik lenâ fî recebe ve şa‘bân ve belliğnâ ramazân. Vahtim lenâ bi’l-îmân ve yessir lenâ bi’l- kur’ân.”
"Rahman ve rahim olan Allâh’ın adıyla. Allâh’ım! Bizlere Receb ayını Şa‘ban ayını mübarek kıl. Bizi Ramazan’a kavuştur. (Ömrümüzü) Îmân ile bitirmeyi nasîb eyle. Kur’ân’ı bize kolaylaştır." demenizde büyük bir yarar vardır.
Recep ayının ilk Cuma gecesi olan Regaib Kandili, Allah Teâlâ’nın kullarına bol bol bağışta bulunduğu, az ibadetlerine karşılık çok sevap verdiği bir rağbet gecesidir. Recep ayı içerisinde bulunan bir başka mübarek gece de Miraç gecesidir. Miraç gecesi, Yüce Allah’ın, Peygamberimiz’e büyük hakikatlerin İlâhî sırlarını gösterdiği, vasıtaları kaldırarak İlâhî vahye muhatap kıldığı, kendi hayatını ve kainatın sırlarını seyrettirdiği, mü’minlere beş vakit namazın farz kılındığı ve biz Müslümanlar için de İlâhî lütuflarla dolu olan feyizli bir gecedir.
Recep ayı Hazreti Adem aleyhisselam'dan bu yana bilinen aylardandır.
Receb ayının daha önce Arab-ı bâide (Âd ve Semûd) döneminde “hevber”, Arab-ı âribe döneminde “esamm” (sağır) diye adlandırıldığı, kan dökmenin, mala ve ırza dokunmanın yasak olduğu bu ayda kavga ve silâh sesleri, imdat çağrıları duyulmadığı için bu adla anıldığı rivayet edilir.
Araplar’ın Mudar kolundan olan Kureyş gibi kabilelerin receb ayına diğer kabilelerden daha fazla saygı göstermesi sebebiyle Hz. Peygamber’in bir hadisinde de geçtiği üzere bu aya “receb-i Mudar” denilmekteydi. Öte yandan haram aylardan üçü (zilkade, zilhicce, muharrem) peş peşe geldiği için bunlara “serd” (birbirini takip eden) denilirken receb ayına tek olduğu için “ferd” (münferid) adı verilmiştir. Kaynaklarda receb ayı karşılığında başka isim veya sıfatlar da zikredilmektedir. Osmanlı belgelerinde receb (ب) kısaltmasıyla ve “şerif”, “mürecceb” gibi sıfatlarla birlikte yazılmıştır.
Câhiliye devrinde, receb ayı boyunca savaştan ve baskınlardan uzak durulur, özellikle ilk on gününde oruç tutulur, umre ziyaretleri yapılır ve putlardan oluşan tanrılara “atîre” veya “recebiyye” denilen kurbanlar takdim edilirdi.
Regaip Gecesine gelince; hicrî takvime göre yedinci ay olan Recebin ilk perşembesini cumaya bağlayan geceye Regaip denilmektedir. Regaip kandilinin farklı bir yönü de hem Recep ayında bulunması hem de cuma gecesi oluşudur. Regaip, beş kandil gecesinden biri olup, hicrî sıralamaya göre kandiller zincirinin ikinci halkasıdır. Allah’ın rahmet, bağış ve yardımlarının dağıtıldığı inanç ve ümidiyle bu gecede Allah’a ibadet edilir. Regaip kelimesi Kur’an’da "Regaib" şeklinde geçmemekte ancak "reğabe"den türeyen kelimeler sekiz yerde geçerek "reğabe" ve türevleri manasında kullanılmaktadır. Bakara, 130’da "Yerğabu"; Nisa, 127’de "Terğabûne"; Tevbe, 120’de "Yerğabû"; Tevbe, 59 ve Kalem, 32’de "Rağıbûne"; Meryem, 46’da "Râğıbün"; Enbiyâ, 90’da "Ra- ğaben"; İnşirah, 8’de "Ferğab" şeklinde geçmektedir.
Bu ayda yapılan bazı ibadet ve uygulamalar da âlimler arasında tartışma konusu olmuştur. Görüş ayrılıklarının temelinde, âlimlerin zayıf da olsa bu tür rivayetlerle nâfile ibadetler konusunda amel edilip edilemeyeceği veya bu aya mahsus özel ibadetlerin nâfile ibadetlerle ilgili genel hükümlerin kapsamına girip girmeyeceğiyle ilgili anlayışları ve bid‘at kavramı karşısındaki farklı tutumları yatmaktadır. Receb ayına mahsus ibadetler içinde en çok tartışılanı bu ayda oruç tutma meselesidir. Esasen belirli günler dışında her zaman oruç tutulabileceği ve haram aylardan biri olarak receb ayının bir özelliği olduğu kabul edilmektedir. Nitekim haram aylarda oruç tutmayı teşvik eden hadisler bulunmaktadır
Regaip namazı konusuna gelince; bu geceye mahsus "Regaip Namazı" adıyla bilinen ve bazı kimselerce kılınan bu namazın Kur’an ve sünnetten dinî bir dayanağı yoktur.
Regaip namazı hakkında Kur’an’da bir emir veya nehiy bulunmamakta, sünnette bulunan rivayetlerin ise mevzu olduğu muhaddisler tarafından belirtilmektedir.
MÜBÂREK “ÜÇ AYLAR”DA OKUNACAK DUÂLAR
Receb-i şerîfte her namazın arkasından yapacağınız “Bismillâhirrahmânirrahîm. Allâhümme bârik lenâ fî recebe ve şa‘bân ve belliğnâ ramazân. Vahtim lenâ bi’l-îmân ve yessir lenâ bi’l- kur’ân.”
"Rahman ve rahim olan Allâh’ın adıyla. Allâh’ım! Bizlere Receb ayını Şa‘ban ayını mübarek kıl. Bizi Ramazan’a kavuştur. (Ömrümüzü) Îmân ile bitirmeyi nasîb eyle. Kur’ân’ı bize kolaylaştır." demenizde büyük bir yarar vardır.
Bunun dışında her günü dua ve tesbihatlarla , beş vakit namazı dosdoğru kılmaya devam etmekle ve Allah'a tam teslimiyetle yaşamınızı tavsiye ederiz.
Kaynak : İslam Ansikopedisi
Kaynak : İslam Ansikopedisi
Derleme @erolkaranet - 21.01.2023
