Diyanet Akademisi ve Ne Nasıl Olacak

Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile Devlet Memurları Kanunu'nda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonunda kabul edilip Resmi gazete'de yayınlanıp yürülüğe girmesi üzerinden 9 ay geçti. Kanununun yayınından sonra bir çok tartışma sahasında sözü edilen Diyanet Akademisine girecek olanların 6 ay ila 3 yıl arasında eğitim alacak olanların ücretleri, yatılılık durumları ve ayrılmaları ya da çıkartılmaları halinde ödenecek olan masraf bedelleri...

Bilindiği gibi, Diyanet Akademisi, “Başkanlığın Din Hizmetleri Sınıfına ait pozisyonlarına atanacak aday din görevlilerinin mesleki eğitimi ile hizmet içi eğitim faaliyetlerini ve yurt dışından gelen mahallî din görevlilerine yönelik eğitim faaliyetlerini” yürütecek. Bununla birlikte, “MEB, YÖK, üniversiteler, dinî eğitim veren yüksek öğretim kurumları, müftülükler, görevin gerektirdiği diğer ulusal ve uluslararası kurum, kuruluş, kurullarla iş birliği, ortak çalışma, mesleki ve bilimsel araştırmalar, eğitim programları yapmak, geliştirmek; danışma kurulları, komisyonlar kurmak” gibi görev ve yetkilerle donatılacak. Böylesine geniş yetkilerle donatılan akademide eğitim gören erkek adaylarsa askerlikten muaf tutulacak."

Kanunun bir çok maddesinde bazı kısımlar var ki, ileriye dönük mevcut sınavları kazandıktan sonra Akademiye girecek olanların takıldığı  noktalar var ve bu noktalar bazı mecralarda kaygı verici haberler olarak tartışılmaya başlandı. Oysa, kanun bu haliyle yürürlüğe girse de "yasanın 7/A Maddesi’nde belirtildiği üzere asıl kuruluşu yönetmelikle olacak ve maddenin uygulanmasına ilişkin hususlar da yönetmelikle düzenlenecek. " denildiği için henüz net bir koşulun sağlanmadığı gözlenmektedir.

Akademiye Öğrenci Olarak Alınacak Olanlar

Bununla birlikte, 633 sayılı "Diyanet İşleri Başkanlığı kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunu"'un "Atama" bölüm altında yer alan "Sözleşmeli personel istihdamı" başlığı altında "657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde öngörülen genel şartlar yanında Başkanlık mevzuatı ile belirlenen özel şartları taşıyanlardan Kamu Personel Seçme Sınavı puan sırasına konulmak kaydıyla atama yapılacak her bir pozisyonun üç katına kadar aday arasından Başkanlık tarafından Diyanet Akademisine giriş için yapılacak sözlü ve/veya uygulamalı sınavdaki başarı sırasına göre aday din görevlisi belirlenir." denilmektedir

Akademi Öğrencilerine Verilecek Ücretler

Yukarıda belirttiğimiz kanunun ilgili maddesinde akademi de eğitim görecek adaylara verilecek olan ücretler de şu şekilde belirlenmiş.

"Başkanlık tarafından belirlenen aday din görevlileri, Diyanet Akademisinde mesleki eğitime alınır. Aday din görevlilerinden mesleki eğitim alanı müezzin-kayyım olanlara (5.000), imam-hatip ve Kur’an kursu öğreticisi olanlara (6.000), vaiz olanlara (7.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın, her ay harçlık ödenir. Aday din görevlilerinin eğitim dönemindeki iaşe ve ibateleri, sağlık giderleri ve yönetmelikte tespit edilecek ihtiyaçları Başkanlık bütçesine konulacak ödenekten karşılanır." denilmiştir.
Kanun böyle dese de, aday öğrencilerin alacağı maaşların muhakkak surette aile geçimini engellemeyecek seviyelerde tutulması, ister 6 ay ister 3 yıl olsa da ailenin nafaka durumunu asla dengesiz bir duruma getirmemesi çok önemlidir. Bugün ücretli öğretmenlere yapılan ücret ödemesinin bir hiç durumda olduğu asla unutulmamalıdır. 

Adayların Askerlik Hizmetleri

Kanun, "Aday din görevlilerinden yükümlülüğü bulunanların askerlik hizmetleri, adaylıkla ilişikleri kesilinceye kadar ertelenir." demektedir.

Adayların Sigorta Durumları 
"Aday din görevlileri, mesleki eğitim sürelerinde genel sağlık sigortalısı sayılırlar. Bu kişilerin genel sağlık sigortası primleri, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı üzerinden Başkanlık bütçesinden ödenir. Bu kişilerin, 5510 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendine göre tespit edilecek eş ve çocukları ile ana ve babaları da bakmakla yükümlü olunan kişi sıfatıyla genel sağlık sigortasından yararlandırılır."

Adayların Eğitim Süresi

Diyanet Akademisi eğitim süresi; adayların eğitim durumu, atanacakları pozisyon ve Akademiye Giriş Sınavındaki başarı durumu dikkate alınarak altı ay ile üç yıl arasında belirlenmektedir. Kanund ayer almasa da ilk belirlemelere göre, Müezzin kayyım, imam hatip, Kur’an kursu öğreticisi ve vaiz kadrolarına atanabilmek için vaizler için en az iki yıl, diğer unvanlar için de mezuniyet durumlarına göre altı aydan iki yıla kadar meslek öncesi eğitim zorunluluğu getirildi.

Belirlenen program süresi içerisinde eğitimleri ve sınavları başarıyla tamamlayamayan, alım şartlarını kaybeden veya bu şartları taşımadığı sonradan anlaşılan aday din görevlileri ile atanacakları kadro için aranan şartlar bakımından mesleğe uygun olmadıklarına Başkanlıkça karar verilen aday din görevlilerinin ilişikleri kesilir. Eğitim programları ile sınavları başarıyla tamamlayan aday din görevlileri, eğitimlerine uygun pozisyonlara atanır. Yapılan atama, sözleşmenin imzalanmasıyla geçerlilik kazanır. Sözleşme, imzalanmadan herhangi bir hak doğurmaz.

Adayların Hizmet Mecburiyeti

Sözleşmeli personel olarak atananlar üç yıl süreyle başka bir yere atanamaz. Aile birliği mazeretine bağlı yer değiştirmelerde bu madde uyarınca istihdam edilen sözleşmeli personelin eşi bu personele tabidir. Sözleşme gereği üç yıllık çalışma süresini tamamlayanlar talepleri halinde bulundukları yerde pozisyonlarıyla aynı unvanlı memur kadrolarına atanır. Bu şekilde atananlar, aynı yerde en az bir yıl daha görev yapar, bunlar hakkında aday memur hükümleri uygulanmaz.

Eğitimden Vazgeçenler ve Adaylıklarına Son Verilenlere Yaptırım

Mesleki eğitim görerek ataması yapılanlar, mesleki eğitim süresi kadar mecburi hizmetle yükümlüdür. Sağlık nedeniyle görevini yapmaya devam edemeyecekler hariç olmak üzere, mesleki eğitimini tamamlamadan eğitimden çekilenler ile Başkanlıkça adaylığına son verilenler, kendileri için yapılmış bulunan bütün giderleri ödeme tarihindeki karşılığı esas alınarak geri ödemek zorundadır. Ataması yapıldıktan sonra sağlık nedeniyle görevini yapmaya devam edemeyecekler hariç olmak üzere, herhangi bir sebeple mecburi hizmet yükümlülüğü dolmadan görevinden çekilenler ile göreviyle ilişiği kesilenler, kendileri için yapılmış bütün giderleri, görev yapmadıkları süre ile orantılı olarak ve ödeme tarihindeki karşılığı esas alınarak ödemek zorundadırlar.

Kanunda belirtilen "Aday din görevlisi olarak atanacakların başvuruları, Akademiye Giriş Sınavı, aday din görevlilerinin eğitim programları ve süresi, disiplin ve izin işlemleri, ilişik kesilme halleri, sözleşmeli personel pozisyonlarına atanma şartları, sınav ve usulleri ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir." açıklamasına  göre de öğrencilerin 

eğitim programları, yatılı bir eğitimin olup olmayacağı, disiplin ve izin işlemleri gibi konular henüz açıklığa kavuşmadı. Ancak eğitimin yatılı olması zorunluluğu getirildiğinde bilhassa kadın adayların ailevi durumları ile evli olanların uzun bir süre ayrı kalamayacağı göz önüne alınmadığı takdirde ya eğitimden ya da aile için çatışmalarında baş göstereceği göz önüne alınmalıdır.  

Son olarak, aday öğrencilerin her ne kadar asil memur haklarına sahip olması düşünülmezse de sözleşmeli çalışanlar kadar hak sahibi olmaları, iaşe ve ikmal masrafları yanı sıra en azından sözleşmeli maaşına yakın bir tutarın kendilerine maaş olarak tahakkuk ettirilmesi  adil bir çalıştırma için öncelik olmalıdır. Bununla birlikte, eğer yatılı bir eğitim olacaksa adayların evlilik durumlarının, birinci derece ağır hastası olup bakmakla mükellef olacakların durumları göz önüne alınarak öğrenim ve atanacak yerler bakımından esneklik gösterilmesi önem arz etmektedir.

ADAY DİN GÖREVLİSİ YETERLİKLERİ NEDİR?

A. Aday Din Görevlisi (İmam-Hatip) Yeterlikleri
1. Kur’an-ı Kerim’i yüzüne okur.
2. Yasin, Mülk, Nebe sureleriyle Duha’dan Nâs’a kadar olan sureleri, Bakara Suresi 1-5,
255, 285-286, Haşr Suresi 20-24. ayetleri ezbere okur.
3. Fatiha ile Fil - Nas arası sûrelerin anlamlarını genel hatlarıyla bilir.
4. Temel tecvit kurallarını uygular.
5. Kur'an-ı Kerim’le ilgili ayet, sûre, meal vb. temel kavramları bilir.
6. İtikat, ibadet, ahlak ve siyer ile ilgili temel kavramları bilir.
7. İslam inanç, ibadet ve ahlakının temel esaslarını bilir.
8. İtikadî ve fıkhî mezhepleri sayar.
9. Temel İslam Bilimlerinin ana konularını bilir.
10. Kur’an ve sünnetin İslam dinindeki yeri ve önemini bilir.
11. Hz. Peygamberin hayatını genel hatlarıyla bilir.
12. Hutbe ve vaaz dualarını bilir.
13. Yapılması mutad olan duaları (cenaze, ezan, yemek vb.) bilir.
14. Müslümanların bilim, kültür ve medeniyete katkılarını bilir.
15. Ulusal ve uluslararası güncel dini gelişmeleri genel hatlarıyla bilir.
16. Yaşayan dünya dinlerini genel hatlarıyla bilir.
17. Türkiye’nin sosyo-kültürel ve dini özelliklerini bilir.
18. Görevinin gerektirdiği temsil özelliklerini bilir.
19. Sesini ve nefesini doğru ve etkili kullanma becerisine sahiptir.
20. Cami mûsikisinde uygulanan makamları tanır.
21. Cami musikisinin temel formlarından olan ezan, kamet ve salayı okur.
22. Diyanet İşleri Başkanlığının teşkilat yapısını ve görevlerini genel hatlarıyla bilir.
23. Türkçeyi doğru ve etkili biçimde kullanır.
24. Bilişim teknolojilerini kullanma becerisine sahiptir.
25. Muhatapları ile iletişim kurma becerisine sahiptir.

B. Aday Din Görevlisi (Müezzin-Kayyım) Yeterlikleri
1. Kur’an-ı Kerim’i yüzüne okur.
2. Yasin, Mülk, Nebe sureleriyle Duha’dan Nâs’a kadar olan sureleri, Bakara Suresi 1-5,
255, 285-286, Haşr Suresi 20-24. ayetleri ezbere okur.
3. Fatiha ile Fil - Nas arası sûrelerin anlamlarını genel hatlarıyla bilir.
4. Temel tecvit kurallarını uygular.
5. Sesini ve nefesini doğru ve etkili kullanma becerisine sahiptir.
6. Cami mûsikisinde uygulanan makamları tanır.
7. Cami musikisinin temel formlarından olan ezan, kamet ve salayı okur.
8. Kur’an okumada temel makamları bilir.
9. Kur'an-ı Kerim’le ilgili ayet, sûre, meal vb. temel kavramları bilir.
10. İtikat, ibadet, ahlak ve siyer ile ilgili temel kavramları bilir.
11. İslam inanç, ibadet ve ahlakının temel esaslarını bilir.
12. İtikadî ve fıkhî mezhepleri sayar.
1 Başkanlık Makamının 13/10/2022 tarihli ve 2963644 sayılı Onayı ile yürürlüğe girmiştir.
13. Temel İslam Bilimlerinin ana konularını bilir.
14. Kur’an ve sünnetin İslam dinindeki yeri ve önemini bilir.
15. Müslümanların bilim, kültür ve medeniyete katkılarını bilir.
16. Ulusal ve uluslararası güncel dini gelişmeleri genel hatlarıyla bilir.
17. Hz. Peygamberin hayatını genel hatlarıyla bilir.
18. Hutbe ve vaaz dualarını bilir.
19. Yapılması mutad olan duaları (cenaze, ezan, yemek vb.) bilir.
20. Yaşayan dünya dinlerini genel hatlarıyla bilir.
21. Türkiye’nin sosyo-kültürel ve dini özelliklerini bilir.
22. Görevinin gerektirdiği temsil özelliklerini bilir.
23. Diyanet İşleri Başkanlığının teşkilat yapısını ve görevlerini genel hatlarıyla bilir.
24. Türkçeyi doğru ve etkili biçimde kullanır.
25. Bilişim teknolojilerini kullanma becerisine sahiptir.
26. Muhatapları ile iletişim kurma becerisine sahiptir.

C. Aday Din Görevlisi (Kur’an Kursu Öğreticisi) Yeterlikleri
1. Kur’an-ı Kerim’i yüzüne okur.
2. Kur’an-ı Kerim tarihini genel hatlarıyla bilir.
3. Yasin, Mülk, Nebe sureleriyle Büruc’dan Nâs’a kadar olan sureleri, Bakara Suresi 1-5,
255, 285-286, Haşr Suresi 20-24. ayetleri ezbere okur.
4. Temel tecvit kurallarını uygular.
5. Fatiha ile Fil-Nas arası sûrelerin anlamlarını genel hatlarıyla bilir.
6. Kur'an-ı Kerim’le ilgili ayet, sûre, meal vb. temel kavramları bilir.
7. İtikat, ibadet, ahlak ve siyer ile ilgili temel kavramları bilir.
8. İslam inanç, ibadet ve ahlakının temel esaslarını bilir.
9. İtikadî ve fıkhî mezhepleri sayar.
10. Temel İslam Bilimlerinin ana konularını bilir.
11. Kur’an ve sünnetin İslam dinindeki yeri ve önemini bilir.
12. Müslümanların bilim, kültür ve medeniyete katkılarını bilir.
13. Ulusal ve uluslararası güncel dini gelişmeleri genel hatlarıyla bilir.
14. Yapılması mutad olan duaları (cenaze, ezan, yemek vb.) bilir.
15. Hz. Peygamberin hayatını genel hatlarıyla bilir.
16. Yaşayan dünya dinlerini genel hatlarıyla bilir.
17. Türkiye’nin sosyo-kültürel ve dini özelliklerini bilir.
18. Görevinin gerektirdiği temsil özelliklerini bilir.
19. Diyanet İşleri Başkanlığının teşkilat yapısını ve görevlerini genel hatlarıyla bilir.
20. Türkçeyi doğru ve etkili biçimde kullanır.
21. Bilişim ve eğitim teknolojilerini kullanma becerisine sahiptir.
22. Bireyin gelişim alanlarını (zihinsel, duyuşsal, kültürel, sosyal, dini ve ahlakî vb.) genel
hatlarıyla bilir.
23. Diyanet İşleri Başkanlığının yaygın din eğitimi faaliyetlerini (hafızlık, 4-6 yaş-ihtiyaç
odaklı vb.) genel hatlarıyla bilir.
24. Din öğretimi ilke, yöntem ve tekniklerini bilir.
25. Muhatapları ile iletişim kurma becerisine sahiptir.

D. Aday Din Görevlisi (Vaiz) Yeterlikleri
1. Kur’an-ı Kerim’i usulüne uygun okur.
2. Yasin, Mülk, Fetih, Hucurat, Rahman ve Nebe sureleriyle Buruc’dan Nâs’a kadar olan
sureleri, Bakara Suresi 1-5, 255, 285-286, Haşr Suresi 20-24. ayetleri ezbere okur ve
anlamlarını bilir.
3. Temel tecvid kurallarını açıklar.
4. Temel İslam ilimlerinin tarihsel gelişim sürecini ana hatlarıyla açıklar.
5. Temel İslamî kavramları bilir.
6. İslam bilimleriyle ilgili temel kaynakları bilir.
7. İslam düşünce ekollerini ana hatlarıyla bilir.
8. Fıkhî hükümleri delilleriyle bilir.
9. Ayet ve hadislerin yorumlanmasındaki temel ilkeleri bilir.
10. Kur’an-ı Kerim tarihini bilir.
11. Dini metinleri anlama ve yorumlamada tarihi ve güncel yaklaşımları bilir.
12. Yaşayan dünya dinlerinin temel özelliklerini bilir.
13. Temel düzeyde Arapça bilgisine sahiptir.
14. İslâm’ın inanç, ibadet ve ahlak esaslarını bilir.
15. Hz. Peygamberin dindeki konumunu bilir.
16. Fıkıh ilminin temel amaç ve ilkelerini bilir.
17. Din İşleri Yüksek Kurulu’nun karar, mütalaa ve fetvalarını bilir.
18. Analitik düşünme becerisine sahiptir.
19. Güncel dini problemleri bilir.
20. İslâm dünyasındaki dini akımları ana hatlarıyla tanır
21. Görevinin gerektirdiği düzeyde Arapçayı kullanır.
22. Diyanet İşleri Başkanlığının din hizmeti faaliyetlerini genel hatlarıyla bilir.
23. İslam bilimleri ile ilgili temel kaynakları bilir.
24. Diyanet İşleri Başkanlığının teşkilat yapısını ve görevlerini genel hatlarıyla bilir.
25. Türkçeyi doğru ve etkili biçimde kullanır.
26. Müslümanların bilim, kültür ve medeniyete katkılarını bilir.
27. Bilişim teknolojilerini kullanma becerisine sahiptir.
28. Türkiye’nin demografik, sosyo-kültürel ve dinî özelliklerini tanır.
29. Vaaz ve hitabetin ilke, yöntem ve tekniklerini bilir.
30. Yaygın din eğitimi ve öğretimiyle ilgili yaklaşım, yöntem ve teknikleri bilir.
31. Vaaz ve irşat faaliyetlerini hedef kitlenin ilgi, ihtiyaç ve beklentilerini bilir.
32. Bireyin gelişim alanlarını (zihinsel, duyuşsal, kültürel, sosyal, dini ve ahlakî vb.) genel
hatlarıyla bilir.
33. Sorun çözme sürecini bilir.
34. Muhatapları ile etkili iletişim kurma becerisine sahiptir.
35. Vaazlarda kullanılan geleneksel ve güncel kaynakların temel özelliklerini bilir

Derleme @erolkaranet - 07.12.2022