Şimdi, Türkiye'nin utancı olan merkezi ezan sistemi uygulamasından nasibini alan buradaki mescitten ezan sesi duyulacak denilerek haber yapılmış.
Dikkatimizi çekti ve burası neresi diye araştırdığımızda ilginç , bir o kadar da yanlış bilinen yer çıktı, karşımıza.
"Erzurum Kalesi'nden artık ezan sesleri yankılanıyor" haberine konu olan yer Erzurum Kalesi'ndeki tarihi mescit. 2015 yılında restore edilme kararı verilen kale ve içindeki mescitte çalışmalar bu haftalarda bitirilmiş. Ve kaleye merkezi ezan sistemi kurulmuş.
Yeni yürüyüş yolları yapılan Erzurum Kalesine daha rahat çıkacak olan meraklılar, zaman zaman metalik, cızırtılı, rahatsız edici hoparlörlerden İslamın nişanı Ezan-ı Muhammediyi de dinlemiş olacaklar.
Nedenini bilmediğimiz, bir çandan da söz ediliyor. Restore sonrası bu çanın indirildiği de belirtilmiş.
Efendim, Erzurumluların Saat kulesi olarak Erzurum Kalesindeki yapıya verdikleri isimde yanlış. Bilhassa yeni nesil yapıya saat kulesi demeye devam ediyor. Hatta, bir çok medyada da bu geçerli..
Saltuklulardan kadim şehir Erzuruma bırakılan yüzlerce eserden biri olan Kale cami ve burçlarında yükselen Tepsi Minare 1120'li yıllardan beri yerini koruyor. Zaman zaman kıymet bilmez insanlkar tarafından tahrip edilse de, yine bugüne ulaşan minareye en büyük kötülüğü Sultan II. Abdülhamit zamanında Müşir (vali) Fosfor Mustafa Sıdkı Paşa yapmış.
Saltuklu beyi Ebu'l Muzaffer Gazi İnanç Beygu Alp Tuğrul Bey tarafından yaptırılan minareye Fosfor paşa herhalde saatleri çok seviyor olacak ki, minarenin bir yerine saat yapılmasını emir buyurmuş. Ustalarda halden hatırdan, eserden anlamamış olacak ki, minare üzerindeki kufe yazının bir yerine hem de önemli bir yerine, yapılış tarihini yazan yerine, oyuk açıp saati yerleştirmişler.
Saltuklu beyi Ebu'l Muzaffer Gazi İnanç Beygu Alp Tuğrul Bey tarafından yaptırılan minareye Fosfor paşa herhalde saatleri çok seviyor olacak ki, minarenin bir yerine saat yapılmasını emir buyurmuş. Ustalarda halden hatırdan, eserden anlamamış olacak ki, minare üzerindeki kufe yazının bir yerine hem de önemli bir yerine, yapılış tarihini yazan yerine, oyuk açıp saati yerleştirmişler.
Oysa, denilene göre, minare üzerinde bulunan Arapça yazılı kûfî kitabe kaligrafik özelliğinin yanı sıra İslâmiyetin erken dönemlerinden bugüne sürekli el değiştiren Erzurum şehrinin Türk-İslam tarihine ebedî olarak katılışını belgeler nitelikte imiş. Buraya konulan saat Kırım Savaşı sırasında Ruslar tarafından söküp götürlüyor.İngilzilere satılıyor ya da hediye ediliyor. Ne hikmetse, 1877'de de İngilizlerin bugün kalede olan saati Londra'da yaptırıp hediye ettiği belirtiliyor.
Yine de fazla talana uğramayan kale mescidinin minaresinde Erzurum'u bir daha geri vermemek üzere alan Saltukluların ilk beyi Ebu‟l Kasım'ın ismi kitabede günümüze kadar ulaşmayı başarmış.
Kitabede, "İkbal dinin ışığı, İslamın kutbu, devletin yardımcısı, milletin zahiri, arkası, meliklerin ve emirlerin güneşi Ebil Kasım oğlu Ebil Muzaffer Gazi İnanç Beygu Tuğrul içindir." yazdığı belirtiliyor.
Yine de fazla talana uğramayan kale mescidinin minaresinde Erzurum'u bir daha geri vermemek üzere alan Saltukluların ilk beyi Ebu‟l Kasım'ın ismi kitabede günümüze kadar ulaşmayı başarmış.
Kitabede, "İkbal dinin ışığı, İslamın kutbu, devletin yardımcısı, milletin zahiri, arkası, meliklerin ve emirlerin güneşi Ebil Kasım oğlu Ebil Muzaffer Gazi İnanç Beygu Tuğrul içindir." yazdığı belirtiliyor.
Minare zaman içerisinde, farklı zamanlarda görüntüsü ve kullanımı üzerine "Tepsi Minare", “Kesik Kule”, “Minare Kule” ve “Saat Kulesi” gibi isimlerle anılmıştır (Konyalı, 1960, s. 135; Arık, 1969, s. 150).
Demek ki, neymiş sevgili Erzurumlular.. Bu bir saat kulesi değil. Bir minare..
Son olarak, kalenin bir yerine de seyir terası yapılacakmış.Seyir terasından bu minareden insan sesiyle nice ezanlar duymanız dileğiyle.
Son olarak, kalenin bir yerine de seyir terası yapılacakmış.Seyir terasından bu minareden insan sesiyle nice ezanlar duymanız dileğiyle.
Derleme @erolkaranet - 14.11.2022
