Yolumuz Üsküdar'a, bir süre önce restorasyonu yapılan tarihi bir camiye, pek hoşa gitmeyen ismiyle Ayazma Camii'ne düşüyor, bu kez.. Ayazma, bilindiği gibi Hristiyanların kutsal sulara verdikleri isim. Söz konusu da caminin yerinde bir rivayete göre zamanında Ortodoksların kullandığı ve altında kutsal bir suyun çıktığı rivayet edilen bu nedenle üzerine sarayın yapıldığı yermiş.
Genellikle ayazma kelimesi kiliselerle özdeşlemiş olmasına rağmen Üsküdar'daki Cami 1761'den bu yana bu isimle anılıyor. Cami ve Ayazma adının yanyana gelmesi pek olası olmasa da İstanbul'da bunun dışında aynı adı taşıyan camiler yer almaktadır.
Üsküdar!da ki Ayazma Sarayında yaşayan III. Mustafa'nın annesi Mihrişah Emine Sultan ve ağabeyi Şehzade Süleyman'ın burada vefat etmesi üzerine, İstanbul'da kimine göre dört kimine göre beş cami yaptıran, ne hikmetse birinde bile adı olmayan padişah Üçüncü Mustafa buraya da 1761 yılında cami yaptırır. Kendi deyimiyle caminin adını Keşişlere kaptırır. Cami, halkın kabuluyle o yıldan bu yana Azama olarak anılır.
Padişahın verdiği emirle cami için harcanan her kuruş kayda alınmış. Kayda geçmeyecek bir kuruş dahi cami için kullanılmamıştır. Öyle ki, masrafların kaydedildiği ve bugün Topkapı Sarayı müzesinde muhafaza edilen defterde Ayazma Camii’nin yapımında kullanılan, horasan harcına katılan devekuşu yumurtaların adet ve fiyatlarını görmek bile mümkündür.
Camide silinmeye yüz tutan Güneş Saatinin halen varlığını korumada ısrarı ve cami cephesini süsleyen kuş evlerinin mimari estetiği göz doldurmaktadır. Zamana ve çevreye, hayvan sevgisine yer veren bir ceddimiz olduğunu bugün gözümüze sokan mimari yapı Üsküdar'ın rn görkemli bir yapısı olarak dikkat çekmektedir.
İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi'nde Ressam Ali Rıza Caddesi ile Mehmet Paşa değirmeni sokaklarının birleştiği adada yer alan caminin açılışı banisi 3. Mustafa'ya nasip olmadığı gibi yine ne hikmetse bir çok padişah namaz kılmak istemişse de bir çok aksilikler yüzünden burada namaz kılmamıştır.
İki kez yıldırım çarpması nedeniyle yıkılan minaresi 1872 ve 1881 yıllarında olmak üzere iki kez büyük ölçüde yenilenmiştir.
Şansızlıkları yakasında düşmeyen 3. Mustafa'nın adını kaptırdığı laleli Cami, Beykoz İskele Cami ve Fatih ilçesindeki Fatih Camiinin yanı sıra Üsküdar'daki Ayazma Caminin banisi padişah'ta şansız padişahlardandır. Hesabı kitabı iyi bilen, devletin hazinesini tutumlu bir şekilde harcamaya çalışan padişahın İstanbul'a bir hizmeti de daha vardı ki, gözü aç halkın bitmeyen istekleri yüzünden yapılamayan Sakarya nehrinden İstanbul'a su bağlantısı işi idi..
Derleme @erolkaranet - 14.08.2022
