Sabantoy (Başkurtça: Һабантуй, Kazakça: Сабантой, Tatarca: Сабан-туе, Rusça: Сабантуй) Çuvaşlar bu bayrama Akatuy (Çuvcaşça: Акатуй) adı verirler.
Sabantuy Bayramı'nın tarihi kökleri Volga Bulgar dönemine kadar uzanan bir Tatar, İdel-Ural, Başkurt ve Kazak yaz festivalidir. Bu bayram çiftçilik kültüründen doğarak kitlesel bir şenlik havasına dönüşmüştür. İlk başta kırsal alanlarda bir çiftçi festivali olarak kutlanırken daha sonra ulusal bir tatil oldu ve şimdi şehirlerde yaygın olarak kutlanıyor. Eskiden bu bayram baharın ilk aylarında, şimdi ise Haziran’ın sonlarında pazar günleri kutlanmaktadır.
Kazaklarda güzün son sıcak günlerinde Altı Alaş’ı (ulusu) ve temsilcilerini toplayıp, onlara yemek verme geleneği vardır. Bu yemekte ozanlar atışır, at yarışı, güreş ve Kökpar düzenlenir. Yılın en iyi ve en verimli iş yapan çiftçilerine de hediyeler verilir. Ancak çoğu zaman bir yaz bayramı olarak 23 Haziranda kutlanır.
Sabantuy Bayramı kutlamaları şehir ve köylerde bazı küçük farklılıklar gösteriyor. Şehir kutlamaları genellikle bayram meydanında yapılmaktadır. Köylerde yapılan kutlamalar ise iki bölümden oluşmaktadır: Köy kutlamalarında evler temizlenir, misafirler için çeşitli yemekler hazırlanır, 50 ve daha çok atlı toplanarak evlerden hediye toplar. Gençler hediye edilen şal, yaşmak ve havlularla atlarını en güzel süsleme konusunda yarışırlar.,Yumurta toplama geleneği bayramın olmazsa olmazlarından olma özelliğini sürdürüyor. Toplanılan yumurtalar meydanda yapılan çeşitli yarışmalar için kullanılırken, sonrasında satılarak bayram eğlenceleri için eşyalar alınıyor.
Bayramın en ünlü geleneği güreş yarışmalarıdır. Bu yarışmalara iki genç, bazen de iki yaşlı ile başlanır, daha sonra sırasıyla yaş kategorilerine göre herkes katılır. Sabantuy’un galibine ise değerli hediyeler: araba, beyaz eşya, halı, koyun vs. verilir. Meydanda birtakım eğlenceli yarışmalar da yapılır. Meydan gösterilerine genellikle sabah 10’da başlanır ve gece saatlerine kadar devam eder.
Sabantuy Bayramı dünyanın dört tarafına yayılmış Tatarlar tarafından her yıl coşkuyla kutlanmakta ve bu bayramın gelenekleri, ritüelleri günümüzde de sürdürülmektedir.
Derleme @erolkaranet
