“Hz. Peygamber’e ait olmayan sözlerin onun ağzından uydurulması” üzerine Resullullah aleyhisselamın, muhtelif hadislerinde ileride birtakım yalancıların ortaya çıkacağını, onların daha önce duyulmamış sözleri hadis diye ortaya atacaklarını, fitneye düşmemek için onlardan sakınılması gerektiğini, kendi ağzından yalan uydurmanın başkasının ağzından yalan uydurmaya benzemediğini (Müslim, “Muḳaddime”, 1, 7), bunu bilerek yapanların cehenneme gireceğini (Buhârî, “ʿİlim”, 38) söyleyerek ashabını uyarması salih din görevlileri tarafından sıkça hatırlatılır. ( DİB Diyanet Ansiklopedisi Mevzu bahsi)
Buna rağmen, kendisinden sonra günümüze ve günümüzden kıyamete kadar sanki o söylemiş gibi bir çok sözlerin türeyeceğini biliyoruz.
Hz. Osman’ın şehid edilmesiyle “fitne” diye anılacak olan ilk büyük ihtilâf başlamış, çok geçmeden Hz. Ali’yi tekfir eden Havâric ile Hz. Ebû Bekir ve Ömer’e söven pek çok fırka, Kaderiyye, Mürcie, Cehmiyye ve Müşebbihe gibi bâtıl mezhepler ortaya çıkmıştır. Hadis uydurma hareketi, sahâbe asrının sonu ve büyük tâbiîler devrinin başlangıcı olan böyle buhranlı bir devirde çeşitli tesirlerle başlayıp gelişmiştir.( DİB Diyanet Ansiklopedisi Mevzu bahsi)
Hadis uyduranlar hatta ayet dahi uydurmaya çalışanlar son bulmayacaktır. İnternet denilen bilgi çöplüğünde bu türlere adeta kaynak olmaktadır. Uydurulan bilgiler hemen yayılabilmektedir.
Taklidi Müslümanlarda hoşlarına gidince de bu bilgilere dört koldan sarılmaktadır. Tanıdıkları herkese ulaşacak şekilde paylaşmaktadır.
Konumuz patlıcan..
İnternette dolaşan bir anekdeto göre, peygamber efendimizin (aleyhisselam) kendisine ilk iman eden sebzenin patlıcan olduğunu sahabesine açıkladığı belirtiliyor. Önce o olaya bakalım..
PATLICAN.
Allah'a iman eden ilk sebze fidanıdır .Hadisi şerif : Kim onu zararlı niyetine yerse, o zararlı olur. Kim de onu deva niyetiyle yerse deva olur.
Abdullah b. Abbas r.a.dan
Ensardan bir zatın ziyafetinde Rasulullah S.A.V. ile beraberdim. Bir tabak içerisinde sofraya patlıcan getirmişlerdi.
Orada bulunanlardan biri dediki
– Ey Allahın Rasulu patlıcan safra yapar, ağız kokusunu çirkinleştirir ve ondan maraz hasıl olur.
Bunun üzerine Peygamberimiz S.A.V. şöyle buyurdu ;
” Sus ! Sus ! Sus ! böylece onu susturduktan sonra şöyle buyurdu :
” Mirac gecesi Cennet-i Mevaya girdim. Sidre-i müntehayı gördüğümde bir de baktım ki altında patlıcan dallarında asılıydı.
Cebrail a.s. a sordum
– Bu patlıcandır değil mi ?”
– ” Evet ey Muhammed ! Bu Allah'ın birliğini, senin de peygamberliğini ikrar ve itiraf eden ilk ağaçtır .” dedi.
Hadis-i şerif : Ne güzel yeşilliktir o ! Onu iyice pişirin. Onu iyice süsleyin. Ondan yiyin. Hemde çok yiyin. Çünkü o, Allaha iman eden ilk ağaçtır. [Bu sözün hadîs-i sahîh olmayıp, İbni Râvendî’nin sözü olduğu Fevâid-i Câmia’da yazılıdır.]. Bu sözde hadisin Osmanlının son dönem alimi olarak tanınan SufiZade Seyyid Hulusi efendinin Mecma'ul Adab /Adab Kitabında yer aldığı belirtiliyor.
Bir başka rivayetlerde de
Kâdî Yahya bin Eksum (rahimehullah), Halîfe Me’mun bir kimsenin akıllı olduğunu patlıcanı sevmesinden anlardı demiştir.
Ca’fer-i Sâdık (radıyallahü anh), Merkep, üstünde taşıdığı patlıcanın ne olduğunu bilseydi, diğer merkeplere övünürdü demiştir.
Resullulah aleyhisselam'a atfedilen Tıbbı Nebevi adlı tıp kitapta yer alan bir hadîs-i şerîf'de: "Patlıcan ne güzel bitkidir. Onu yumuşatınız, zeytinyağlı yapınız ve çok yiyiniz. Onu yiyen hikmetli sözler konuşur, ayrıca damağı tazeler, mesaneyi takviye eder cimaı kuvvetlendirir." denildiğine rastlıyoruz.
Hadis denilerek bugüne kadar aktarılan ancak sahih hadis olmadığı yönünde ağırlık kazanan bu rivayetlere aldanarak patlıcanın ilk iman ettiğini, her türlü derde deva bulunduğu şeklinde bir saplantıya kapılmayın.
Konu hakkında DİB İslam Ansklopedisinde "Nüfuz ticareti yapmak isteyenlerin arzularına alet olan bazı kimseler, onların uygunsuz işlerine dinî bir dayanak bulmak maksadıyla veya makam ve mevki sahibi kişilerin hareketlerini Hz. Peygamber’e onaylatarak çıkar sağlamak düşüncesiyle hadis uydurmuşlardır. Meselâ bunlar ayvanın kalbi temizlediğine, patlıcanın her derde deva olduğuna dair hadisler uydurup bu mallara ilgiyi arttırmayı amaçlamışlardır. Birinden intikam almak, verdiği asılsız bir fetvaya dinî bir mesnet bulmak için hadis uydurmaktan çekinmeyenler yanında isteğe bağlı olarak hadis uydurmaya hazır yalancılar da görülmüştür.
Bazı hadis uydurmacıları ve halk hikâyecileri eski peygamberlere, Benî İsrâil âlimlerine, filozoflara, hakîmlere, tabiplere, İslâm büyüklerine ait hikmetli sözleri, Tevrat ve İncil’de geçen bazı ifadeleri, halk arasında yaygın bir kısım cümleleri, bir görüşün propagandası olmak üzere hazırlanmış bazı düşünceleri, hatta eskilerin savaşlarına dair hikâye, mesel ve atasözlerini Resûl-i Ekrem’in sözü diye nakletmişlerdir.
***
Uydurma sözleri Resûl-i Ekrem’in hadislerinden ayırmada ihtisas kazanmış âlimler bu hususta bazı ipuçları tesbit etmişlerdir. Hadis diye nakledilen bir haberin dil kurallarına aykırı olması, “Yeşile ve güzel kadına bakmak görme duyusunu arttırır” cümlesinde olduğu gibi peygamber sözünde bulunmaması gereken bir anlamsızlık veya yatsı namazını kılmayan kimseye Allah Teâlâ’nın, “Ben senin rabbin değilim, kendine başka bir ilâh ara” diyeceğini belirten sözdeki gibi bir ölçüsüzlük taşıması, güvenilir hadis kitaplarında bulunmaması, birçok sahâbînin görmesi gereken bir olayı sadece bir kişinin gördüğünü ileri sürmesi, “Zinadan doğan çocuk cennete girmez” sözü gibi Kur’an’a ve sahih sünnete aykırı olması, “Patlıcan her derde devadır” sözünde olduğu gibi akla ve gözlemlere ters düşmesi, tarihî gerçeklerle bağdaşmaması onun hadis diye kabul edilmesine engel teşkil eden başlıca hususlardır." şeklinde açıklamalar olduğundan konuya yorum getirmek istemiyoruz.
Konu patlıcandan açılmışken patlıcan hakkında da bilgiler vermek istiyoruz.
Patlıcan içerdiği vitamin, madde ve bileşenler sayesinde sağlık açısından çok faydalı bir sebze türüdür. Kalp sağlığına faydalı olan patlıcan, diyabet hastaları için sağlıklı bir besin kaynağıdır. Bol miktarda demir içerdiği için saç sağlığından tırnak sağlığına kadar hayati önem taşır.
Patlıcanın sağlığa faydaları şu şekilde sıralayabiliriz.
Patlıcan Diyabeti Sağlıklı Seviyede Tutar: Patlıcan lif ve düşük çözünürlü karbonhidratlar açısından çok zengin bir besin kaynağıdır. Böylece kan şeker seviyelerinin kontrolü için oldukça yararlıdır ve aynı zamanda glikoz emilimini kontrol edebilir. Bu özelliğinden dolayı tip 2 diyabet hastası insanlar için iyi bir seçenek olabilir.
Patlıcan Kalp Sağlığını Korur: Patlıcan kolesterol düzeyini büyük ölçüde dengeleyebilir. Bununla birlikte kan basıncı seviyesini de sağlıklı bir seviyede tutabilir. Bunu bol miktarda içerdiği potasyum sayesinde başarırı. Bu özelliği ayrıca patlıcana kalp sağlığını koruma noktasında yardımcı olur.
Patlıcan Beyin Sağlığını Korur: Patlıcan beyinde meydana gelen hasarlı hücrelerin onarımın ave hücrelerin korunmasına yardımcı olur. Bunun bir sorunucu olarak hafızanın fonksiyonlarını sağlıklı bir şekilde yerine getirmesine katkı sağlar.
Demir Üretimine ve Temizlenmesine Yardımcı Olur: Vücutta demir seviyesinin düşük olması bir çok hastalığa ve sağlık problemine enden olabilir. Bunun yanında vücutta demir miktarının çok fazla olmasıda sağlık sorunlarına neden olur. İşte bu yüzden diğer bir çok maddelrede olduğu gibi, demir seviyesinin de sağlıklı seviyelerde olması gerekmektedir.. Patlıcanın içerdiği nasunin vücutta fazla demirin emilimini sağlar. Bunun dışında serbest radikallerin hareket kabiliyetini kısıtlayan patlıcan, bir çok açıdan sağlığımızı korur.
Patlıcan Kilo Vermeyi Kolaylaştırır: Patlıcanın su düzeyi yüksek olduğu için kalorisinin düşük olduğu düşünülmektedir. Özellikle kilolarından kurtulmak için harika bir tercih olabilir. Bunun dışında içerdiği lifler yardımıyla açlık hissini bastırabilir.
Sindirim Sistemine Yardımcı Olur: Bol miktarda lif içeren bütün sebze ve meyveler sindirim sistemi sağlığına çok ciddi katkıda bulunabilirler. Patlıcan da bol miktarda lif içerir, bu özelliğinden dolayı ayrıca kolon kanserine yakalanma riskini azlatır, ayrıca kabızlık sorunlarını ortadan kaldırabilir. Ayrıca mideyi güçlendirir.
Patlıcan Sigarayı Bırakmaya Yardımcı Olabilir: Sigarayı bırakamamının en büyük sebeplerinden bir tanesi nikotin bağımlılığıdır. Patlıcan özellikle yavaş yavaş sigarayı bırakmak isteyenler için önemli bir yardımcı olabilir. Nikotin ihtiyacını karşılar.
Antioksdian ve Anti Bakteriyal Olarak Patlıcan: Patlıcanın diğer önemli bir özelliği de anti bakteriyal ve antioksidan özelliğidir. Bu özelliği sayesinde bünyede bir çok hastalılara neden olan serbest radikaller ve virüslere karşı savunma sistemini kuvvetlendirir. Bol miktarda C vitamini içermesi bu özelliğini güçlendirir.
Patlıcanın Cilt ve Saç Sağlığına Faydaları: Patlıcan aynı zamanda cilt ve saç sağlığı için de önemli bir besim kaynağıdır. İçerdiği bol miktardaki diyet lifleri ve farklı vitaminler sayesinde cilt sağlığını korur. Cildin temiz tutulmasını sağlar ve cildi serbest redikaller ve ölü hücrelerden temizler. Patlıcanın cilt kanserini önleyebildiği gibi, ciltte meydana gelen siyah lekeleri ortadan kaldırma özelliği vardır.
Bunun dışında patlıcan saç sağlığını da korur. Saçların nemli kalmasını sağlar. Aynı şekilde kafa derisi sağlığını da koruyucu özelliği vardır
Patlıcan Suyunun Faydaları:
Kim sıcak bir havada su içmeyi sevmez? Sırf bunun için devasa bir sektör ortaya çıkmış, limonatalar, meyve suları ve binlerce çeşit farklı içecekler. Peki patlıcan suyu içmeye ne dersiniz? Evet biraz itici gelmiş olabilir. Ama eminiz ki faydalarını öğrenince patlıcanın acı tadı sizin hızınızı kesemeyecektir.
Patlıcan suyunun faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Japonyada yapılan bir bilimsel araştırma sonucu tripsin açısından zengin olan patlıcan suyu bünyeyi kanserden korur.
- Patlıcan suyu beta-karoten, lif ve antioksidanlar gibi birçok besin maddeleri içerir. Bu özelliğinden dolayı ani kalp krizleri ve inme riskini azaltır.
- Yapılan klinik araştırmaları potasyum eksikliğinin hipertansiyonu tetiklediğini ortaya koyuyor. Potasyum açısından zengin olan patlıcan suyu bu sorunu ortadan kaldırabilir.
- Lif açısından zengin olan patlıcan suyu kolesterol emilimini sağlar ve kolesterolü saülıklı seviyede tutar.
- Patlıcan suyu aynı zamanda 2.tip diyabete iyi gelir.
- Patlıcan suyu arter tıkanmalarını engelleyebilir aynı zamanda damar sağlığının korunmasına yardımcı olabilir.
- Patlıcan suyu beyin sağlığını koruyan önemli besinler içermektedir. Çocukların içmesini teivik ederek aktif ve sağlıklı bir beyin sahibi olmaları sağlanabilir.
- Patlıcan suyu yağ yakmaya ve kolay kilo vermeye yardımcı olabilir.
- Patlıcan suyunun merkezi sinir sistemi üzerinde de olumlu etkileri vardıri sinrililiği ve stresi geçiştirebilir.
- Bioflavonoids ve K vitamini içeren patlıcan kan pıhtılaşmasını engelleyebilir.
Patlıcan Sapının Faydaları: Patlıcan sapının da sağlık açısından faydalı olduğu düşünülmektedir. Patlıcan sapının faydalarından yararlanmak için kaynatılarak suyunun içilmesi önerilmektedir. Patlıcan sapının çiğ ve direkt olarak tüketilmesinin sağlık açısından bir risk teşkil edip etmediği hakkında yeterli bilgi yoktur.
Patlıcanın sağlığa faydaları olduğu gibi zararları da mevcuttur
Patlıcanın Zararları
Patlıcan genel anlamda her yaş için güvenli bir besin kaynağıdır. Fakat aşırı ve yanlış tüketime dayalı olarak bazı yan etkileri bulunur.
- Patlıcanın çiğ olarak tüketilmesi önerilmez bunun yanında aşırı tüketilmesi durumunda cilt de alerjiye enden olur.
- Aşırı tüketime bağlı olarak baş ağrısı, karaciğerde ve dalaklarda sağlık sorunlarına neden olabilir.
- Çiğ patlıcan solanin olarak adlandırılan bir madde içermektedir.
- Palıcan çiğ olarak tüketildiğinde bu madde zehirlenmeye neden olabilir.
- Sebzelerin aşırı tükemi ile vücuda verdiği etkiler genelde daha azdır. Patlıcanda ise biraz daha fazla hissedilmesinden dolayı yan etkiler öne çıkmıştır. Ancak bu sebzeyi zamanında yemeniz ve her sebzeyi yediğiniz makul düzeyde yemeniz durumunda diğer sebzelerin yan etkileri kadar hafif olmaktadır.
- Sebzeler içinde nikotin barındıran tek olma özelliğiyle bilinmektedir. Belki bu yüzden patlıcana karşı önyargılar artmakta ve her şekilde zararlı olabileceği söylenmektedir. Canlılar içinde nikotin barındıran bu bitkiyi tüketen tek türün de insan olduğu bilinmektedir. Yukarıda da belittiğimiz gibi bunu sigaraya bir avantaj olark görenlerde olmaktadır. Tabi 9 kilo patlıcanın içindeki nikotin miktarının sadece bir çöp sigara miktarına eşit olduğunu da unutmamak gerekir.
- Zararı çok denilen patlıcanın aslında ne kadar zararlı olabileceğine maddeler halinde kısaca değinelim.
- Patlıcanın nikotin oranı diğer sebzelere oranla daha fazla olduğu için kullanırken aşırıya kaçmamak gerekir.
- Fazla oranda patlıcan tüketimi kişilerde alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Her sebze de olduğu gibi patlıcanı da tüketirken dikkatli olmak ve bilinçli tüketmek gerekir.
- Özellikle hassas vücut tipine sahip kişilerde patlıcan kızarıklık, kaşıntı ve deri döküntüsüne yol açabilir. Özellikle cilt problemi olan kişilerde alerjik reaksiyonlar daha ciddi boyutlarda görülebilir. Ağız içinde tahriş ve yaraya sebep olabili
- Patlıcanın mutlaka pişirilip tüketilmesi gerekir. çiğ tüketilen patlıcan kişilerde sağlığa zarar verebilir.
- Yemeklerde sıkça kullanılan patlıcanının olgunlaşmamış olanlarında yüksek miktarda solanin maddesi vardır. Bu madde de insan vücudu üzerinde olumsuz etkilere neden olabilecek zehirlerdendir. Olgunlaşmamış patlıcan tüketen insanlarda zehirlenme sonucu bulantı, kusma, ishale neden olabilir. Eğer bu patlıcan türü yüksek miktarda tüketilirse tüketen kişinin komaya girmesine dahi neden olabilir.
Derleme @erolkaranet - 15.07.2022
