Akciğer Zarı Kanseri (Mezotelyoma) Nedir?
Kötü huylu bir tümör olan Mezotelyoma; kalp zarında, akciğer zarında, testislerin zarında ve karın bölgesindeki organları çevreleyen zardan kaynaklanan gelişen nadir, agresif ve ölümcül bir kanser şeklidir.. Diğer adı “Akciğer zarı kanseri” olan mezotelyoma, genellikle asbest adındaki kanserojen minerale maruz kalan kişilerde görülmektedir.
Lifli bir yapıya sahip olan asbest mineralinin solunması sonrasında, bu mineral akciğer zarına yapışmakta ve bu da akciğer zarı kanserine (mezotelyoma) neden olmaktadır.
Dünyada nadir görülen tümör türleri arasında yer alan mezotelyoma, Türkiye’de dünyadaki oranın çok üzerinde görülme sıklığına sahiptir.
Yargıtay'ın aldığı bir kararla meslek hastalığı olarak kabul edildi. (10. Hukuk Dairesi 2015/20581 E. , 2017/9341 K.)
Batı ülkelerinde yılda her bir milyon kişinin 1-2'sinde saptanan mezotelyoma, Türkiye'de yılda en az 500 kişide görülmektedir. Bu sıklığın sebebi de asbestin Anadolu'nun birçok yöresinde bulunması ve halkımız tarafından bilinçsizce kullanılmasına bağlanılabilir. Asbest köylerde evleri badana yapmak için veya küçük çocuklarda pudra yerine kullanırlar. Amasya bölgesinde ve Kayılar yörüklerinde ise bebekler, höllük toprağı olarak bilinen ısıtılmış asbestle sarılmaktadır. Bu da bu bebeklerin mezotelyoma ve solunum rahatsızlıklarına yakalanmalarına yol açmaktadır.
Mezotelyomaya ait en sık rastlanan yakınmalar, ağrı ve ilerleyici nefes darlığıdır. Akciğer röntgeni ve tomografide tipik bulgular saptanabilse de kesin tanı için başvurulan standart yöntem akciğer zarı biyopsisidir. Mezotelyoma, erken dönemde tanınıp uygun cerrahi girişim uygulanamadığında, ilaç ya da ışın tedavisine iyi cevap vermeyen ve hastayı kısa zamanda ölüme götüren bir hastalıktır.
Akciğer Zarı Kanseri (Mezotelyoma) Belirtileri
Mezotelyomaya ait belirtiler asbeste maruz kalınıştan 20 ila 50 yıl sonraya kadar çıkmayabilir. Genelde akciğer boşluğunda sıvı birikmesi sonucu nefes darlığı, öksürük ve göğüste ağrı görülür.
Karın zarı mezotelyomasına ait belirtiler ise kilo kaybı, sıvı birikmesi sonucu karında şişlik ve ağrıdır. Ayrıca boşaltım güçlükleri, kan pıhtılaşma anormallikleri, anemi ve ateş görülür. Eğer kanser akciğer zarını geçip vücudun diğer yerlerine yayılmış ise ağrı, yutkunma güçlüğü, boyun ve yüzde şişkinlik görülür.
- Göğüste ağrı
- Akciğer çevresinde sıvı birikmesi
- Nefes darlığı
- Yorgunluk
- Anemi
- Öksürük
- Kanlı balgam (hemoptizi)
Mesleki Maruz Kalmaya Sahip Olan Ortak Alanlar
- Asbest madenleri,
- Otomobile fabrikaları,
- İnşaat ve yıkım işleri,
- İtfaiye çalışanları,
- Yalıtım malzemesi fabrikaları,
- Makine imalatı,
- Petrol rafinerileri,
- Enerji santralleri,
- Demiryolları,
- Çatı ve izolasyon işleri,
- Marangozluk ve döşeme montajı,
- Tersaneler
Meslekden dolayı asbeste maruz kalma durumunda, asbest ile temas eden kişinin giysilerine bulaşan mikroskobik asbest lifleri eve geldiğinde kıyafet değişimi sırasında diğer aile üyelerini de asbeste maruz bırakarak mezotelyoma neden olur. Buna ikinci el maruz kalma vakası denmektedir. Asbest ayrıca talk pudrası, saksı toprağı ve boya gibi ev eşyalarında da bulunmuştur. Tüm asbest ürünlerinden haberdar olmak ve ne zaman maruz kalınabileceği riskini bilmek ve farkındalık çok önemlidir.
Mezotelyoma Kanserinde Sağ Kalım Oranları
Mezotelyoma kanserinde sağ kalım oranları ortalama olarak yaklaşık %55’i 6 aydan uzun ve %35’i 1 yıldan uzun yaşamaktadır. Sadece %9’u 5 yıldan daha uzun süre hayatta kalır.
Mezotelyoma belirtileri nelerdir ve tanısı nasıl koyulur?
Mezotelyoma genellikle göğüs boşluğuna su birikmesi ile bulgu veren bir hastalık olup en sık rastlanan yakınmalar, ağrı ve ilerleyici nefes darlığıdır. Bunun yanı sıra hastalarda öksürük, ağızdan kan gelmesi, kilo kaybı, iştahsızlık, yorgunluk, halsizlik gibi bulgular da görülür.
Hastaya öncelikli olarak akciğer filmi ve tomografi çekilir, bunlarda birtakım tipik bulgular saptanabilse de kesin tanı için başvurulan standart yöntem biyopsidir. Öncelikle akciğerde biriken sıvıdan örnekler alınır ve inceleme için patolojiye gönderilir. Gelen sonuç ile tanı koyulamazsa akciğer zarı biyopsisi yapılır. Biyopsi iğne ile veya cerrahi yöntem ile yapılabilir. Hastaya aynı zamanda kanser yayılımını araştırmak amaçlı PET-CT, ultrasonografi, MR gibi tetkiklerde uygulanır.
Mezotelyoma nasıl tedavi edilir?
Mezotelyoma radyoterapi kanser hücrelerini öldürmek ve kanserin yayılmasını önlemek için kullanılan yaygın bir tedavi yöntemidir.
Mezotelyoma kemoterapisi, kanser hücrelerini öldürmek ve çoğalmasını önlemek için kullanılan malign mezotelyoma için yaygın bir tedavi yöntemidir.
Mezotelyomanın teşhisi (akciğer zarı kanseri) sürecinde kullanılabilecek biyopsi örneğini almak için, kanserli bölgenin temizlenebilmesi için veya hastanın semptomlarını azaltmak için palyatif tedavi seçeneği olarak planlanmaktadır.
Mezotelyoma biyopsisi mezotelyoma teşhisinde son adımdır ve hastanın mezotelyoma kanserine sahip olduğunu doğrulamanın tek yoludur.
Onkologların bazıları mezotelyoma kanserine özgü kanser teşhisi ve tedavisinde uzmanlaşmıştır.
Malign mezotelyoma tedavisi için standart tedaviler mezotelyoma ameliyatı, kemoterapi ve radyoterapidir. Tedavi planları mümkünse hasta için üçünün de olduğu bir kombinasyonunu içerebilir.
Tedavinin yönlendiricisi biyopsi sonucu ve hastalığın evresidir. Mezotelyomada 3 tip vardır. Sadece epitelyal olan tipte cerrahi şansı vardır. Sarkomatoid ve miks olan tiplerde hasta kemoterapi ve radyoterapiye yönlendirilir. Evreleme yaptığımız zaman mezotelyomalar 4 evreye ayrılır, sadece evre 1 veya 2 olan çok erken evre hastalarda cerrahi tedavi şansı vardır. Ne yazık ki hastalık yıllar içinde sinsice geliştiğinden ve bulgu vermeye geç başladığından dolayı tanı koyulduğu zaman genellikle hastalık çok ileri aşamalara geçmiş olur.
Çeşitli açık ve kapalı ameliyat yöntemleri mevcuttur. Burada ameliyatın şekline hastanın bulgularına göre cerrah karar verir. O taraf akciğerin, diyaframın ve kalp zarının tamamen çıkarılmasından, sadece akciğer zarlarının soyulmasına veya sınırlı bir alandaysa sadece o tümörlü kısmı çıkarmaya kadar değişen çeşitli cerrahi teknikler vardır.
Cerrahiye uygun olmayan hastalarda, cerrahi sonrası tekrar tümör gelişen hastalarda veya tümörün başka organlara yayılım gösterdiği hastalarda kemoradyoterapi uygulanır. Bu tarz tümörlerde kanlanma biraz zayıf olduğu için kemoterapi diğer tümörler kadar başarılı değildir, ancak sürekli yenilenen protokoller ile daha başarılı sonuçlar alınmaya başlamıştır. Radyoterapinin başarısı ise gene sınırlı kalmaktadır, çünkü hastalık çok geniş bir alandadır ve zarar görebilecek hayati organlar vardır, bundan dolayı verilebilecek ışın miktarı sınırlıdır, bu da tedavinin başarısını kısıtlar.
Bazen hastaya sadece nefes darlığını ve ağrısını azaltmaya yönelik işlemler yapılır. Bu hastaların akciğerinde sıkça sıvı toplanır, göğüs tüpü takarak bu sıvılar boşaltılır, tekrar sıvı toplanmasını önlemek için yapıştırma işlemi (plörodez) yapılır. Düşük doz kemoradyoterapiler verilir. Bunlarda amaç hastanın yaşam süresini uzatmak ve mümkün mertebe kaliteli bir hayat sürmesini sağlamaktır. Ancak her hastalıkta olduğu gibi burada da esas hedefimiz öncelikli olarak korunma, sonrasında ise erken tanı ve tedavidir.
Muhtelif Kaynaklardan derlemedir @erolkaranet - 25.02.2022
*************
Bu sayfa sadece bilgilendirmedir. Lütfen konu ile ilgili sayfadaki bilgilere göre herhangi bir eylemde bulunmayınız. Mutlak surette her türlü sağlık sorunlarınız için uzman doktorlarla görüşünüz.
