Kadın Düşmanı Madde... Hayatı Mahvediyor

Kadınlar, Allah'ın yarattıkları içinde en güzel şekilde yaratılmış insanın dişisidir. "Biz insanı en güzel şekilde yarattık" (Tîn Suresi 4. Ayet) diye buyuran Yüce Allah kadını da farklı bir güzellikte, cazibenin merkezi olarak yaratmıştır. Dünya üzerinde insan var olduğundan beri savaşların ve barışların çoğunun kadınlar yüzünden olduğu da gün gibi aşikardır.
Kadınlar sevgini, barışın, savaşın sembolüdür. Ve dünya tarihi boyunca en çok kadınlar ilgi çekmiştir. Kadınlar da bu durumu bildiklerinden hep güzel kalmak, hep sağlıklı kalmak istemişledir. Dünyada iflas etmeyen bir sektör olarak kozmetik dünyasına bakarsak bu gerçeği daha net görebiliriz.
Kozmetik sektörünün her dönem zirvede olmasının nedeni de kadınların kendilerini güzel ve sağlıklı göstermesinden kaynaklanıyor. En yaşlı, en hasta bir kadın dahi dışarıya karşı kendisini cazibeli göstermek için adeta yarış eder. Lakin, dıştan harika görünen bir kadının gizlediği bir hastalığı değil birden fazla hastalığı mevcuttur.
Bunun temelinde yatan kan ve demir eksikliğinin varlığıdır.
Şimdi, bir kadın kendisinde

• Hâlsizlik ve yorgunluk
• Uyuşukluk
• Sabahları zor kalkma
• Anksiyete
• İştahsızlık
• Toprak ve kireç yeme isteği
• Baş dönmesi
• Baş ağrısı
• Kulak çınlaması
• Üşüme hissi
• Unutkanlık
• Sinirlilik
• Konsantrasyon bozukluğu
• Kaşıntı
• Saç dökülmesi
• Cilt renginde solgunluk
• Cilt kuruluğu
• Tırnakların kolay kırılması
• Tırnaklarda çizgili görünüm
• Nefes darlığı
• Bacak ağrısı
• Cinsel isteksizlik
• El ve ayak parmaklarında uyuşukluk
• Huzursuz bacak sendromu
• Cinsel isteksizlik
• Çarpıntı
• Karın ve göğüs ağrısı
• Eklem ağrısı
• Cilt renginde koyulaşma
• Kilo kaybı

gibi rahatsızlıklarından söz ediyorsa temelinde Ferritin sorunundan söz etmek hiçte yanlış olmayacaktır. Ferritin , demiri depolayan ve kontrollü bir şekilde serbest bırakan evrensel bir hücre içi proteindir Kandaki oksijeni taşımakla görevli olan alyuvarlar bunu içerdikleri demir sayesinde gerçekleştirirler. Demir ise kanda, ferritin adı verilen protein sayesinde depolanır. Ferritin depoladığı demiri vücut ihtiyaç duydukça kullanılması için serbest bırakır. Ferritin tüm organlarda bulunmakla birlikte özellikle kan üreten organlarda yoğundur. En çok karaciğerde bulunan ferritin, kemik iliği, dalak ve kas sisteminde de mevcuttur. Yetişkin bir erkek için 12-300 ml arası normal iken yetişkin bir kadının ferritin seviyesi 10-150 ml olarak kabul görür. 15 yaşından küçük çocukların vücudunda bulunması gereken ferritin seviyesi ise 7-142 ml aralığındadır. Bebeklerde ise bu durum kaç aylık olduklarına bağlıdır. Yeni doğan bebekler için uygun ferritin seviyesi 25-200 ml, 0-5 aylık bebekler için ise 50-200 ml'dir.

Ferritin testi aslında kan testidir. En az 12 saat aç kalan birinin kolundan alınan kan numunesi ile vücudun içerisinde ne kadar iltihap var, vücudun içerisinde demir toplama kapasitesinin ne olduğu, anemi yani demir eksikliğini tam olarak saptanması, tedaviye başlandıktan sonra değerlerinin normale dönüp dönmediğine bakmak için Ferritin Testi yapılır.Ferritin testi ile Demir testini de karıştırmamk gerekir. Bunun için saüğlık uzmanı iki farklı test olan bu işlemi ayrı ayrı istemelidir. Zira, demir ve ferritin testleri demir eksikliği veya anemiyi teşhis etmek için kullanılan iki tür testtir. Demir ve ferritin kan testleri arasındaki temel fark, demir kan testinin, kandaki demir seviyelerini, demir ile ilgili bazı proteinlerle birlikte ölçerken ferritin kan testinin vücutta depolanan demiri ölçmesidir.

Normal ferritin değerleri ne olmalı?
Kan ferritini için normal kabul edilen değerler, cinsiyete ve yaşa göre değişiklik gösterebilir.

Cinsiyete ve yaşa göre normal ferritin kan seviyeleri

Erkekler 20 – 500 nanogram/mililitre (ng/mL)

Kadınlar 30–200 ng/mL

Çocuklar (6 aydan 15 yaşına kadar) 50–140 ng/mL

Bebekler (1 ila 5 ay) 50–200 ng/mL

Yeni doğanlar 25–200 ng/mL

Ferritin Eksikliği Neden Olur?
İnce bağırsak hastalıkları, ilaç kullanımı ve cerrahi operasyonlar vücuda yeteri miktarda demir alında dahi bunun emilimini engelleyebilir. Yetersiz emilim sonucu ferritin eksikliği meydana gelebilir. Uygulanan diyet programlarında yetersiz demir bulunması, alkol ve sigara kullanımı gibi etkenler ferritin eksikliğine yol açabilir. Demir eksikliği belirtileri ortaya çıkması durumunda yumurta, süt ve et yönünden zengin gıdalara yönelmek gerekir.
İç ve dış kanamalar sonucu meydana gelen kan kaybı demir eksikliğine neden olabilir. Adet kanamaları ve mide kanaması bunlara örnek olabilir. Adet dönemlerinde bayanlar demir eksikliğine karşı daha fazla duyarlıdır.

Ferritin Düşüklüğünün Tedavisi
Uygulanan laboratuvar tetkikinin ile ardından tespiti yapılan ferritin düşüklüğü, demir eksikliği ve demir depolarındaki düzeyin düşük olduğunu ifade eder. Vücutta yer alan demir oranının ölçülmesi amacıyla uygulanan ferritin testinin ardından ferritin düşüklüğü tespit edilmesi, muhtemel sağlık sorunlarının işaretidir. Bu sebeple ilk olarak demir depolarının boş olmasına neden olan şeylerin araştırması yapılır. Kanamaya sebebiyet veren ülser gibi inflamasyona neden olan rahatsızlıklar veya yoğun şekilde ortaya çıkan âdet kanamalarının kontrol altında tutulması, demir eksikliğinin hızla ortadan kaldırılmasına yardımcı olur. Fakat ferritin düşüklüğü herhangi bir rahatsızlıktan dolayı meydana gelmediyse doktorun tavsiyelerinin ardından, Demir sülfat, demir glikonat ve demir fumarat içeren şurup, damla, kapsül gibi değişik formlardaki oral demir takviyesi düşük demir depolarını yükseltmenin en kolay yollarından biridir. Ancak bu ilaçları mutlaka doktor kontrolünde kullanmanız gerekir. Aksi halde demir ilaçlarının fazla kullanımı, kişide karaciğer ve kalp sorunlarına neden olabilir.
Bunlar yeterli olmazsa, doğrudan damardan demir alınması şeklinde ifade edilen, intravenöz demir kullanımı uygulanabilir.
Bazen yalnızca ek ilave demir takviyesi yeterli olmaz ve doktor hastadan diyet yapmasını talep edebilir. Bu diyet genel olarak C ve B12 vitamini yönünden zengin beslenme, mayalı ekmek tüketme, kuru baklagiller, tavuk, balık, kırmızı et, yumurta, yeşillik, susam, pekmez, üzüm, fındık, fıstık, kayısı ve dut gibi besinlerin daha fazla tüketilmesi olmaktadır. C vitamini alımını arttırın: Demirin emilimini arttıran C vitamini, ferritinin doğal tedavisinde yararlanabileceğiniz etkili bir yöntemdir. Bol miktarda meyve tüketin: Glikoz ve früktoz gibi basit şekerler;,demir biyoyararlanımını da yükseltir. Glikoz ve fruktoz açısından zengin meyveler tüketmeniz, tedavi süresince size yardımcı olabilir.

Doğal ferritin tedavileri ve ferritin yükselten şifalı bitkiler
Ferritin içeren besin ve bitkilerin düzenli tüketimi ile demir ve ferritin eksikliğinin neden olabileceği sağlık sorunlarını en aza indirgeyebilirsiniz.
Öncelikle, Sigara, alkol, kafein içeren asitli içecekler,aşırı demli çay, sütsüz nescafe gibi içecekler demirin emilimini durdurur ve demir seviyesi düşer. Bu içeceklerden uzak durarak değerlerin normal seviyelere dönmesini sağlayabilirsiniz.
Bunlara dikkat ettikten sonra, 

C vitamini ferritin düzeyini artırmaktadır. Bunun için C vitamini bakımından bol sebze ve meyveler yenmelidir. Limon, portakal, havuç, maydanoz, biber, karnabahar, brokoli, ananas gibi besinler sıkça tüketildiğinde düşük seviyeler hızlı bir şekilde normal değerlere gelecektir.
Kırmızı et: Yağsız sığır eti, kaz eti, kuzu eti, kuzu ciğeri, dalak gibi sakatatlar vücut tarafından kullanılabilen ferritin içeren kırmızı etin yeterli miktarda tüketimi; demir ve ferritin eksikliğini doğal bir şekilde önler.
Kümes hayvanları: Tavuk, ördek, hindi gibi kümes hayvanları; kırmızı ete alternatif olan ferritin kaynaklarıdır.
Koyu yeşil yapraklı sebzeler: Ispanak, lahana brokoli, pazı, maydanoz, tere, roka, pancar, Brüksel lahanası gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler, ferritin açısından ideal kaynaklara örnek olarak gösterilebilir.
Kabuklu kuruyemişler ve kurutulmuş meyveler: Antep fıstığı gibi kuruyemişler ve badem, kuru kayısı, kuru şeftali gibi kurutulmuş meyveler, bol miktarda ferritin içerirler.
Deniz ürünleri: Somon balığı, mezgit, ton balığı gibi balık çeşitleri ve kabuklu deniz mahsulleri, doğal ferritin kaynaklarıdır.
Kuru baklagiller ve tahıllar: Nohut, fasülye, kırmızı mercimek, börülce, bezelye gibi kuru baklagiller ve buğday, arpa, yulaf gibi tahıllar; 

Pekmez, bal, pekmezden yapılmış ürünler... Peynir, kaymak vs...
özellikle demir ve ferritin ihtiyacını karşılayan demir depolarıdır.
Yemeklerinizi demir kaplarda pişirdiğinizde yemekler bu kaplardan emilim yapar. Böylelikle kandaki demir miktarı önemli derecede artar. Bu durum yüzlerce kez denenip olumlu sonuç alınmıştır

Ferritin düşüklüğü ve kanser ilişkisi
Ferritin düşüklüğünün önemli nedenlerinden biri olan demir eksikliği anemisi, erkeklerde ve kadınlarda mide-sindirim sistemi kan kayıplarına yol açabilir. Bu durumda hastalarda ülser görülebileceği gibi mide ve kolon kanseri de görülebilir.

Ferritin Yüksekliğinin Tedavisi
İlk olarak, hastanın vücudunda yer alan demir oranının normal değerlerin üstünde olmasına sebep olan durumlar araştırılır. Ferritin düzeyinin yüksek olmasına sebebiyet veren herhangi bir rahatsızlığın olmadığı durumlarda doktor, ilaç tedavisiyle vücutta bulunan demir düzeyinin düşmesini sağlayabilir. Bazen sadece beslenme şeklinin değiştirilmesi, ferritin düzeyinin düşmesi adına yeterli olacaktır. Diğer taraftan doktor, belli bir zaman ile kahve, yeşil çay, kalsiyum anlamında zengin yiyeceklerin tüketilmesini, çinko, magnezyum gibi mineralleri içeren besinleri tavsiye edebilir. Ayrıca Östrojen ya da progestin hormon tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Osteoporoz ve kardiyavasküler risk taşıyan, menapoza girmiş kadınlarda risedronat tedavisinden yararlanılabilir. Kan bağışı ile de vücudunuzdaki ferritinin miktarını düşürebilirsiniz.

Ferritin Sadece Kadınlara Has Bir Durum Değildir

Bu arada, yaşamları boyunca adet yaşayan kadınların en büyük belası olan ferritin dengesizliği, bilhassa düzensiz adet geçiren kadınlarda çok sık rastlanan bu durum olsa da bu sorunun erkeklerde olabileceğini de belirtmek isteriz. Ve hatta, demir eksikliği yaşayan annenin bebeğinde dahi olabilir. Ancak, bu tür vakalar genellikle erkeklerde, kadınlardan çok daha düşük seviyelerde olur. Bunların bir kadın hastalığı olmadığını da ayrıca belirtmek isteriz. Mesela, büyük bir ameliyat geçirmiş, fazlaca kan kaybetmiş bir insanda, ağır yaralanma vakaları sonrasında kan kayıpları, sürekli kan bağışlama sonrasında da demir eksikliği, yani ferritin sorunu hasıl olabilir.

Düşük demir alımı en çok anne sütü ile beslenen bebeklerde görülür. Sadece anne sütü ile beslenen bebeklere demir takviyesi verilmelidir. 

Düşük alım, hamile kadınlarda ve büyüme atağı olan çocuklarda da yaygındır. Büyüme atağı veya büyüyen fetüsün bir sonucu olarak kan hacmi hızla artar. Daha fazla kan olduğu için daha fazla kırmızı kan hücresi vardır. Bildiğiniz gibi, kırmızı kan hücrelerinin hemoglobine, hemoglobinin de demire ihtiyacı vardır. Demir alımı arttırılmalıdır.

• Zayıf demir emilimi
  Demirin ince bağırsaktan emilmeden önce mide asidi tarafından parçalanması gerekir. Bağırsak emilimi şu durumlarda sınırlıdır:

a) Mide asidi üretimi azalır. Bu oluşabilir: midenin bir kısmını çıkarmak için ameliyattan sonra insanlar proton pompası inhibitörleri gibi asit önleyici ilaçlar alırken.
b) Çölyak hastalığı veya Crohn hastalığı gibi besin emilimini etkileyen tıbbi bir durum varsa.
c) Demir emilimini engelleyen besinlerle birlikte yenir.

• Kan kaybı sonucu olarak ortaya çıkabilir:

Kanayan ülser veya kolon kanseri gibi iç kanamaya neden olan bir hastalık.

Kesik gibi dış kanama.

Gelişmekte olan ülkelerde bulunan kancalı kurtlar gibi parazitler ferritini sorunlu hale getirebilir.

Derleme @erolkaranet - 15.09.2021