Bilindiği gibi, 2017 yılında çıkartılan kanunla mahkeme gidilmeden isim değişikliği yapıldıktan sonra başta Tapu işlemlerinde olmak üzere bazı kurumlardaki kayıtlardaki tutarsızlıklar yüzünden vatandaşlar sıkıntı çekmeye başladı. Bilhassa harf değişikliği yüzünden istenen harç miktarlarının yüksekliği de şikayet konusu olmaya başladı.
Çıkan bir yasa değişikliği ile insanlar mahkemeye gitmeden soyadındaki harf yanlışlarını düzeltme şansı verildi. Hatta bu değişiklik isim düzeltilmesi için de yapıldı.
Ekim 2017’de yürürlüğe giren kanunla, vatandaşlara, Soyadı Kanunu'na aykırı soyadları ile yazım ve imla hatası veya düzeltme işareti kullanılmamasından kaynaklanan anlam değişiklikleri bulunan ad ve soyadları mahkeme kararı aranmaksızın il veya ilçe idare kurulunun vereceği kararla bir defaya mahsus olmak üzere değiştirme imkanı tanındı. En az 6 ay süren, mahkeme masrafı, 2 tanık, savcı ve nüfus memurunun olumlu görüşü ile hakim kararı gerektiren isim değişikliği davaları tarihe karışmış oldu. Bu kolaylık sayesinde, isim ya da soy isminde yanlışlık olanlar, nüfus müdürlüklerine başvurarak bir dilekçe ile herhangi bir ücret de ödemeden işlemlerini kolaylıkla yaptırmaya başladı.
Bundan binlerce vatandaş faydalandı. İçişleri Bakanlığının 31 Ocak 2021 tarihli kayıtlarına göre toplamda 380.180 kişi isim veya soy isim harf değişikliğinden faydalanarak isim ve soy isimlerindeki yanlışlarını düzeltti. Bu düzeltme işi 6 Aralık 2022 tarihine kadar uzatıldı.
Buraya kadar sıkıntı olmamasına rağmen vatandaşların tapu daireleri başta olmak üzere bir çok kurumda isim değişikliğini düzeltme taleplerinden alınan harç ücretleri ise vatandaşa ayrı bir külfet olarak çıkmaya başladı. Özellikle, başta evlenen bayanlar olmak üzere, isimlerinde değişiklik yapan vatandaşlar, maliki oldukları taşınmazların tapularında da aynı işlemi yapmak için başvurduklarında, yüksek miktarlara ulaşan harç bedelleri ile karşılaşıyor. Tapu müdürlüklerinde isim tahsisleri, alım/satım şeklinde sınıflandırıldığı için bu basit işlem büyük mali külfete dönüşmesine neden oluyor.
Bugün isim düzeltme işlemleri için ilgili Tapu Müdürlüğüne başvurulması halinde, Tapu Sicili Tüzüğü’nün 75. maddesi ve İdaremizin 2014/3 sayılı Genelgesi doğrultusunda işlemlere yön verilmektedir. Ancak işlemlerim alım/satım şeklinde sınıflandırılması yüzünden gayrimenkulün değerine göre hesaplanan ücretler vatandaşın belini bükmektedir. Ortada bir alım satım olmadığı halde isim değişikliğinin bu şekilde sayılması tepkilere neden olmaktadır.
Tapu dairesinde tahsis işlemlerinden ücret alınmasında" 02/07/1964 tarih ve 492 sayılı Harçlar Kanununun 65 inci maddesinde her nevi vasıf değişikliklerinde tashih harcı alınacağı hüküm altına alınmış olup, anılan Kanuna ekli 4 sayılı tarifenin 13/c fıkrası gereğince de, (a) fıkrası dışında kalan her nevi cins ve kayıt tashihi işleminden her yıl yeniden belirlenen maktu harcın alınması gerekmektedir." şartının geçerli olduğu belirtilmektedir.
Vatandaşlar, 57 yıl önce alınan bu kararın günümüz teknoloji sayesinde anında değiştirilmesi ve bir tıkla imkanı olurken yüksek miktarlarda harç alınmasının iptal edilmesi gerektiğine inanmaktadırlar.
VATANDAŞI KURTARACAK MADDE
Harçlar Kanununda "Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı Tarifenin 13.c pozisyonu uyarınca, Onbinde 5 oranında harç ve ayrıca döner sermaye ücreti tahsil edilir. Ancak gerek tapu sicil müdürlüklerinin ve gerekse kadastro müdürlüklerinin sebep olduğu hatalar Harçlar Kanununun 59. Maddesi gereği olarak harç alınmadan düzeltilmelidir (TKGM.Gn.1458). Bu işlemlerden döner sermaye ücreti de alınmaz." maddesine istinaden kurumların hatası nedeniyle yapılan yanlışlıkların genellenmesiyle bu harcın alınmayacağı mümkün gözükse de Tapu yasası ile ilgili bir düzenlemnin şart olduğu, bu maddenin yoruma çaık olduğu söylenmektedir. Bu arada "Tapu sicilindeki hataların düzeltilmesi ilgili genelge"de de bu yönde kararlar mevcutsa da pratikte uygulanmadığı dikkat çekmektedir.
Bu arada konu ile ilgili isim hatasından kaynaklanan düzeltmeler konusunda yapılan bir inceleme yazısında da şu paragraf dikkat çekmektedir.
" 17.08.2013 tarihli 28738 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Tapu Sicil Tüzüğü’nün 74/3. maddesinde “… ilgililerce sunulan veya başka idarelerce düzenlenen belgelerden kaynaklanması hâlinde, ilgililerin gerçek durumu kanıtlayıcı belgelere dayalı başvuruları üzerine…” ibaresi mevcut olup tüzüğün 74/1. maddesinde düzeltmenin “re’sen” yapılacağı belirtildiğine, bu fıkradan farklı olarak yalnızca “ilgililerin gerçek durumu kanıtlayıcı belgelere dayalı başvuruları “ arandığına ve “başka idarelerce düzenlenen belgelerden kaynaklanması hâlinde” bu fıkraya göre yapılacak düzeltmelerin de harç ve döner sermaye ücreti alınmadan yapılması gerektiğinden nüfus idarelerinden kaynaklanan basit hataların tapuda düzeltilmesinin de bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Nitekim Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün 31.5.2106 tarihli 2016/2(1770) sayılı Genelge’si ile yürürlükten kaldırılan 20.5.2014 tarihli 1755 sayılı (mülga) Genelgesi’ndeki, “Hatanın, ilgililerin kusuru olmaksızın idaremiz tarafından yapıldığının anlaşılması halinde tapu harcı ve döner sermaye ücreti aranmaksızın düzeltme işleminin yapılması gerekmektedir.” https://www.tkgm.gov.tr/sites/default/files/icerik/ekleri/tapu_sicilindeki_hatalarin_duzeltilmesi 0.pdf) ibaresinin de yürürlükten kaldırılması, yerine konulan söz konusu 31.5.2016 tarihli Genelge’deki, “Basit yazım hatalarının düzeltilmesi” alt başlıklı 20/2’nci maddesinde, “İşlem için ibraz edilen mahkeme kararı, mirasçılık belgesi, vekâletname gibi belgelerde kimlik bilgilerinin basit yazım hatası sebebiyle yanlış yazıldığının anlaşılması halinde tescil, sebebi düzeltmeler sicilinde açıklanarak resen düzeltilir. (Kaynak: https://www.tkgm.gov.tr/sites/default/files/mevzuat/tapu_sicilinde_duzeltmeler_hakkinda_genelge_1.pdf)” ibaresinin getirilmesi ile üstteki paragraflarda savunduğumuz yorum şeklinin gittikçe benimsenmekte olduğunu gösterdiğinden genelge metnindeki “gibi” sözcüğünden dolayı, nüfus cüzdanı ve idari düzeltmeyi gösteren nüfus kayıt örneği de madde kapsamına gireceğinden tapu harcı ve döner sermaye ücretinden istisna edilerek re’sen düzeltme yapılabileceğini düşünmekteyiz."
Derleme @erolkaranet - 14.08.2021
