İstanbul’un büyük velîlerinden, Halvetiyye'nin Sünbüliyye kolunun kurucusu mutasavvıf, medrese kökenli müfessir ve vâiz.
Osmanlılar zamanında İstanbul’da yetişen ve halk tarafından Sümbül Sinan Efendi diye bilinip anılan zatın esas ismi Yusuf, lakabı Zeynüddin ve Sinanüddin, şöhreti ise Sümbül Sinan’dır. Türbesi Koca Mustafa Paşa’da Sümbül Efendi Mahallesinde kendi adıyla anılan camii haziresindedir.
Sümbül Efendi, 1451 (H. 856) yılında Merzifon’un Borlu kasabasında dünyaya geldi.
Babasinin adı Ali, dedesininki Kaya Bey’dir. 1475 – 1480 yılları arasında Merzifon Borlu/Hamideli nahiyesinde doğmuştur. İlk tahsitini doğduğu yer olan Merzifon’da yaptıktan sonra, İstanbul’a gelerek, dönemin tanınmış alimlerinden Efdalzade Hamideddin (ölm. 903/1497)’in talebesi olmuştur. Medresedeki tahsili sırasında süfîlerin aleyhinde bulunduğu halde, sonradan meydana gelen bir rastlantı; devrin tanınmis Halveti şeyhlerinden olan ve Kocamustafapaşa Külliyesi’nde tarikat faaliyetlerinde bulunan Muhammed Cemaleddin (Çelebi Halife) île tanışmasına ve O’na bîat edip, intisabına vesile olmuştur.
Sümbül Sinan hazretleri 47 yaşında üzerine aldığı şeyhlik makamında 33 sene hizmet verdi. Zamanın büyüklerinden olan Sümbül Efendi Hazretleri, Koca Mustafa Paşa dergâhında tam 33 yıl irşad vazifesiyle gerçek bir mürşit olarak hizmet verdi.
Konuşması ve davranışları ile ; Kızmayan , Sakin , Nazik , İlim ve irfan sahibi bir insan olduğu için de Dinin süsü anlamına gelen “ ZEYNÜDDİN ” lakabını almıştır.
En kaba hareketler karşısında bile inceliğini sabrını , sakinliğini ko ruması üzerine de ( başak , filiz ) anlamlarına gelen “ SÜMBÜL ” lakabıyla anılmaya da başlanmıştır.
Bu adı almasının nedeni ise : Rivayete göre bir gün Sümbül Sinan Efendi vecd halindeyken bahçede ki Sümbüllerin Yüce Mevla’yı tesbih ettiklerini görmesi ve o tarihten sonra hiçbir çiçeği koparmamasıdır. Ayrıca Sümbül Efendi Hazretlerine ; Sinan veya Sinanüddin de denilmiştir.
II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim ve Kanûnî Sultan Süleyman dönemlerini idrak eden Sünbül Efendi, Muharrem 936’da (Eylül 1529) vefat etti. Cenaze namazı Fâtih Camii’nde Kemalpaşazâde tarafından kıldırıldı ve dergâhının hazîresine defnedildi. Türbesi İstanbul’un en önemli ziyaretgâhlarından biridir.
Eserleri. 1. Risâletü’t-taḥḳīḳiyye. Risâle Der Hakk-ı Zikr ü Devrân, Risâletü eṭvâri’s-sebʿa. Tarîkatnâme, Risâle fî deverâni’s-sûfiyye,
Sümbül Efendi külliyesi; İstanbul’daki gelişiminde çok önemli bir yere sahiptir. Bizans döneminde manastır olarak kullanılan külliye II.Beyazıt döneminde vezirlik yapan Koca Mustafa Paşa tarafından camiye ve tekkeye dönüştürülmüştür.
Ruhuna El-fatiha
 |
