Vadesi gelmemiş bono icra takibine konur mu ? Bonoda yazan "İşbu bono vadesinde ödenmediği takdirde müteakip bonolarında muacceliyet kesbedeceğini, ihtilaf hususunda .............mahkemelerinin salahiyetini şimdiden kabul ederim." yazılı olduğuna göre, yani ilk bono vadesinde ödenmemiş diğer bonolar yukarıdaki ibareye göre takibe konur mu ?
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 168. maddesi: “İcra memuru senedin kambiyo senedi olduğunu ve vadesinin geldiğini görürse, borçluya senet sureti ile birlikte hemen bir ödeme emri gönderir…” demek suretiyle kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takibin ancak vadesi gelmiş kambiyo senetleri için yapılabileceğini öngörmüştür.
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre; takip dayanağı bonoların vadesinde ödenmemesi durumunda müteakip bonoların da muacceliyet kesbedeceği yönünde kayıt bulunması, bu senetlerin kambiyo senedi olma özelliğini etkilemeyecek ve bu gibi kayıtlar yazılmamış sayılacaktır. Zira muacceliyet koşulunun uygulanabilmesi için, ayrıca taraflar arasında imzalanmış bir sözleşmede söz konusu şartın belirlenmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda değinmek isteriz ki; art arda birçok bononun düzenlendiği ve bu bonolardan bir veya birkaçının ödenmemesi halinde diğerlerinin de ödenmeyeceği varsayılarak vadesi gelmemiş bir başka deyişle müeccel olan diğer bonolar bakımından da icra takibi yapılamayacaktır. Aksi takdirde müeccel bono için yapılan icra takibi, borçlunun takibe itiraz etmesi halinde yasal koşulları oluşmuşsa iptal edilebilecektir. Ayrıca vadesi gelmemiş bononun takibe konulmasına onay veren icra müdürü de şikayet edilebilecektir.
Yargıtay'ın bir çok kararında "Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip, İİK'nun 168. maddesinin birinci fıkrasına göre ancak vadesi gelmiş kambiyo senetleri için yapılabilir. Takip dayanağı bonolarda vadesinde ödenmediği takdirde müteakip bonoların da muacceliyet kesbedeceği yolunda kayıt bulunması, bu senetlerin kambiyo senedi olma özelliğini etkilemez. Bu gibi kayıtlar yazılmamış sayılır. Muacceliyet şartı, ayrıca bir sözleşmede belirlenmedikçe, anılan kayıt ilgililer yönünden hiçbir sonuç doğurmaz (Prof. Dr. Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku 2. baskı, sayfa 487 ve 1002). Dairemizin süreklilik arzeden içtihatlarında da belirtildiği üzere, senetlerin birinin vadesinde ödenmemesi halinde diğer senetlerin muaccel olacağına ilişkin taraflar arasında, ayrıca bir sözleşme yapılması ve sözleşme ile bonolara açıkça atıfta bulunulması halinde muacceliyet koşulu geçerlidir." şeklinde özellikle belirttiği gibi ayrı sözleşme şartı gerekir.
Konuya ilişkin olarak Yargıtay'ın verdiği karar örneği sitemizde mevcuttur
Sıra Senetlerinde Ödenmemiş diğer senetler nasıl tahsil edilir?
Bununla beraber, ödenmemiş diğer senetlerin takibe konulması için taraflarca bir sözleşme yapılması halinde "takibe dayanak bonolara açıkça bir gönderme yapılmış olup, borçluların da muacceliyet anlaşmasının varlığına yönelik bir kabulü olduğunda" diğer senetlerin de işleme konulabileceği öngörülmektedir. Bu durumda yapılacak icrai takip işleminde uyulması gereken ise vadesi gelenlerin 10 numaralı ödeme emri (normal takip) vadesi gelmeyenleri ise 7 örnek takip şartları şeklinde yapılması uygun olacaktır. Eğer vadesi gelmiş ile vadesi gelmemişleri aynı ödeme emri ile takibe koyarsanız, icra müdürünün burada "red etme" imkanı doğabilir.
7 Örnek takip ya da diğer adıyla İlamsız icra takibi nedir ?
Bir çok hukukçu tarafından etik olmadığı kabul edilse bile, “Genel Haciz Yolu - İlamsız icra takibi” olarak adlandırılan bu icra takibi türünde, takibe dayanak belge koyma zorunluluğu bulunmamaktadır. İlamsız takipler bir mahkeme kararı olmadan ve hatta elinizde bir alacaklı olduğunuza dair evrak dahi olmadan takip yapabildiğiniz takip çeşididir. Kanun koyucu bu takip çeşidinde alacağınızı kanıtlamanızı beklemez. Elinizde hiç bir belge olmasa bile alacaklı olduğunuz kişiye karşı icra takibi başlatabilirsiniz. Aynı şekilde Fatura alacakları, Bankaların kullandırmış olduğu krediler (rehin yoksa) noter belgeleri gibi belgeler varsa da yine ilamsız takip yapabilirsiniz. Kanun koyucu alacaklıya bu hakları böyle sınırsız tanımış değildir. Elbette elinizde bir belge olmasa da yada sadece fatura varsa takibe geçebilirsiniz fakat devlet borçluya da aynı mesafede eşit durduğundan ona da sadece itiraz ediyorum diyerek takibi durdurma hakkı vermiştir. Aynı şekilde borçlu da elinde bir belge olmasa da takibi sadece itiraz ediyorum diyerek durdurabilecektir. Borçlu İtirazda haklı çıkarsa alacaklı olmanıza rağmen tazminat dahi ödeyebileceğinizi ASLA UNUTMAYINIZ
@erolkaranet - 10.06.2021
