Toplu halde itikaf.
İtikaf, sünnet olan yani İslamın Lideri peygamber efendimiz Hazreti Muhammed Mustafa aleyhisselam efendilerimizin her Ramazan ayında yaptığı adetlerdendir. Bizim için bu mübarek ay içerisinde sünneti müekked olan bir ibadettir.
Her ne kadar sözlükte “hapsetmek, alıkoymak; bir yere yerleşmek, oraya bağlanıp kalmak” anlamlarında olsa da fıkıh terimi olarak da ibadet amacıyla ve belirli bir şekilde camide kalmayı ifade eden İtikaf özde Allah .c.c 'ına vuslattır, kavuşmak için huzurunda beklemektir.
Allah’a tam bir teslimiyet içerisinde ibadet ve taatte bulunmanın adı olan itikaf için mümkün olduğu ölçüde maddi ilgilerden uzaklaşarak yüce yaratıcıya yönelinen bir ortamda bulunmaktır.
Resûl-i Ekrem’in (sav) uygulamasından hareketle Ramazan ayının son 10 günü içerisinde bir sünnet-i müekkede niteliği kazanmış olan itikafın camide ifa edilmesi zorunluluğu vardır. Ancak, bu zorunluluk, itikafa girilecek olan camilerde olması gereken yerlerin olmaması nedeniyle bu ibadeti de yüzümüze gözümüze bulaştırdığımızı ifade etmek zorundayız.
Son yıllarda sıkça rastladığımız manzaralar bize olması gereken itikaf ibadeti yerine olmaması gereken yerleşimlerle farklı bir itikaf düzeni ve anlayışı meydana getirmiş olduğunu üzülerek görüyoruz. Oysa amacın Allah'a (c.c) yakın olabilmenin özde olması gereken itikaf ibadetinde günlerin mümkün olduğunca namaz kılınması, Kur’an okunması, istiğfar edilmesi, dua ve niyazda bulunulması, kelime-i tevhid ve tekbir getirilmesi, Allah’ın varlığı, birliği, kudreti hakkında düşünceye dalınması, gereksiz şeylerin konuşmaması, başta siyer olmak üzere dini-ilmi eserler okuyarak vaktini değerlendirmesi müstehap olmasına rağmen, toplu olarak itikifa girenlerin bu disiplinden çok uzak olduğunu görüyoruz.
Yukarıdaki fotoğrafta da gördüğümüz bu tür toplu itikafın Ramazan ayı içerisinde yapılması gereken bir itikaf düzeninden çok uzak olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz Zira ruhun ilahi varlıkla bir olmasının temini bu denli kalabalıkla mümkün değildir. Her ne kadar itikafa giren kişinin camide aynı niyetle kalan kişilerle diyalog kurmasında bir sakınca olmadığı söylense de bu diyaloğun sadece bir ihtiyacı karşılamak amacıyla yapılması, bir sohbet halkası içerisinde oluşması ve ilmi bir konu hakkında konuşmak, irşad edici sohbette bulunmak şeklinde olması elzemdir, bununla sınırlı tutulması gerekir. Ne var ki böyle içice girilmiş şekilde omuz omuza durmanın, yanyana sıkı bir yanaşık düzen içerisinde bulunmanın sonucu olarak konuşmaların güncel olaylara, çekiştirmelere, yemek yapma, bulaşık yıkama tartışmalarına , dünyevi meselelerin tartışıldığı bir hale getirilmesi amacın şaşırılmasından başka bir durum değildir.
Ve itikafa çekilen Akif kişinin ziyaretçisinin dahi mümkün olduğunca, ihtiyacını karşılamak için gelenin dışında, malayani konuşmalara sebep olacak kişilerin ziyaretine dahi imkan tanınmaması gerekmektedir. İtikafta olmayıp sadece merakından gelen kişilerin kendilerini meth etmeleri, övgüler düzmeleri gibi abartılı sözlerle itikafa giren kişinin nefisini kibre kadar götürür ki, bu duygu içine girmek bile kişinin tüm emeklerini yok eder, maazallah imanında dahi eder.
Ulema, İtikafa giren kişinin, ibadetle, Kur’an-ı Kerim okumakla, ilimle meşgul olması müstehabtır, demektedir. Oruç tutunca sadece mide ile oruç tutmanın değil dil ve gönül ile oruç tutmanın makbul olduğu gibi itikafa giren kişinin hayırdan başka bir şey konuşmaması, küfürlü sözler kullanmaması, koğuculuk, gıybet vb. kötü hasletlerden kaçınması ve lüzumsuz konuşmaması da gerekmektedir. Hatta, bir çok alimin bu tür davranışları yani gıybet, koğuculuk gibi kötü hasletlerin itikafı bozduğunu söylediği malumdur.
Ve denir ki, camide dünyevi ve boş sözler konuşmak ateşin odunu yaktığı gibi hasenatları yakar. Allah Resulü (sav) şöyle buyurmuştur: “Kişi camiye gelip çok konuşmaya başladığı zaman melekler; ‘Ey Allah’ın velisi, sus!’ derler. Eğer konuşmaya devam ederse bu kez melekler; ‘Ey Allahu Teala’nın buğzettiği, sus!’ derler. Eğer yine devam ederse bu sefer melekler; ‘Sus, Allah’ın laneti üzerine olsun!’ derler. (İanetüt-Talibin C: 2 S:412)
Şimdi, üst üste, yanyana her ne şekilde bir camide itikafa girecek olan kişinin kalabalıktan uzak olmasına dikkat etmesi önemli bir noktadır. Kalabalıktan kaçınmak, mümkün olduğunca yalnız başına kalabileceği yerlerde bulunmak, kuytu köşelerden herkesten uzak durmaya çalışarak sadece itikafın temel esaslarını taşıyacak şekilde ibadetini yapması büyük bir faydadır.
 |
| Şeyh Şaban-ı Veli Cami itikaf odaları |
Camilerde itikaf odası mutlak surette olmak zorundadır, demek zorundayız. Geçen yıllarda ziyarete gittiğim baba toprağı Kastamonu şehir merkezinde bulunan ve Şeyh Şaban-ı Veli hazretlerinin adını taşıyan camideki itikaf odalarını gördüğümde işte budur, demiştim. Camı, penceresi dahi olmayan odalarda itikafa giren her kişi kendine has odalara girerek itikafı gerçek anlamıyla yapma imkanına kavuşmaktadır. Günümüzde dahi yoğun bir katılımın olduğu söylenen camide her kişi bir odaya girerek itikaf günlerini yaşamaya çalışmaktadır. Olması gereken de budur, diyebiliriz.
 |
| Karabük Eflani'de bulunan Candaroğlu İsmail Bey Camii içinde itikaf odaları |
Günümüz cami mimarisinde kitap kırtasiye satışına yer ayrılan odalar olmasına rağmen yer verilmeyen itikaf odalarının Osmanlı dönemi camilerinde muhakkak suretle yer verildiğini görmekteyiz. Gerçi ara ara medyadan duyduğumuz cılız haberlerde bazı yeni camilerimizde itikaf odalarının yapıldığını duysakta bunun tüm camilerde yer almaması büyük bir eksiklik olarak bilinmesi gerekmektedir. İtikaf odalarının varlığını düşünenlerin bazı cami tasarımlarında bunlara bir iki tane yer verdiğini de görmekteyiz. Ne var ki, fiilayatta bunu yaşayamamaktayız.
Erol Kara - @erolkaranet
