Kadın dışarı çıkmak için kocasından izin almak zorunda mıdır?
Akşam vakti izinsiz dışarı çıkan kadının böyle bir ehliyeti var mı yoksa kocasından izin almak zorunda mı?Bir erkek hanımının dini sohbetlere gitmesini ve anne babasıyla görüşmesini engelleyebilir mi?
Kadın eşinin bu yasaklarına uymazsa günaha girer mi?
Kadın eşinden habersiz sadaka verebilir mi?
Kadının kocasının izni olmadan evden dışarı çıkması zarûrî haller dışında ittifakla câiz değildir. Allâh Subhânehu ve Teâlâ, kadınların evlerinde oturmalarını ve câhiliye döneminde olduğu gibi açılıp saçılmamalarını emretmiştir. Nitekim O, şöyle buyurmaktadır:
وَقَرْنَ ف۪ي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْاُو۫لٰى “Evlerinizde oturun. Önceki câhiliye dönemi kadınlarının açılıp saçıldığı gibi siz de açılıp saçılmayın.” [el-Ahzâb: 33/33]
Abdullâh İbn Mesud radîyallâhu anh’dan rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:
«الْمَرْأَةُ عَوْرَةٌ، وَإِنَّهَا إِذَا خَرَجَتِ اسْتَشْرَفَهَا الشَّيْطَانُ، وَإِنَّهَا لَا تَكُونُ إِلَى وَجْهِ اللَّهِ أَقْرَبَ مِنْهَا فِي قَعْرِ بَيْتِهَا.» “Kadın avrettir. O dışarı çıktı mı şeytân onu kendisine yakınlaştırır. Kadının rabbinin vechine en yakın olduğu hal, evinin içerisinde bulunduğu zamandır.” [Tirmizî (1173); İbn Hibbân (5598)…]
Abdullâh b. Ömer radîyallâhu anhumâ’dan rivâyet edildiğine göre, bir kadın Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem’e gelerek: “Kocanın karısı üzerindeki hakkı nedir? diye sordu. Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
«لَا تَمْنَعُهُ نَفْسَهَا وَإِنْ كَانَتْ عَلَى ظَهْرِ قَتَبٍ، وَلَا تُعْطِي مِنْ بَيْتِهِ شَيْئًا إِلَّا بِإِذْنِهِ فَإِنْ فَعَلَتْ ذَلِكَ كَانَ لَهُ الْأَجْرُ وَعَلَيْهَا الْوِزْرُ، وَلَا تَصُومُ يَوْمًا تَطَوُّعًا إِلَّا بِإِذْنِهِ فَإِنْ فَعَلَتْ ذَلِكَ أَثِمَتْ وَلَمْ تُؤْجَرْ وَلَا تَخْرُجُ مِنْ بَيْتِهِ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَإِنْ فَعَلَتْ لَعَنَتْهَا الْمَلَائِكَةُ مَلَائِكَةُ الْغَضَبِ وَمَلَائِكَةُ الرَّحْمَةِ حَتَّى تَتُوبَ أَوْ تُرَاجِعَ. قِيلَ: فَإِنْ كَانَ ظَالِمًا؟ قَالَ: وَإِنْ كَانَ ظَالِمًا.»
“Kadın, bineğinin üzerinde bile olsa kocası onu arzuladığında kendisini ondan engellememesidir. İzni olmadan evinden bir şeyi başkasına (sadaka da olsa) vermemesidir. Eğer bunu yaparsa ecri kocasına ve vebâli ise kendisine olur. İzni olmadan nâfile oruç tutmamasıdır. Eğer bunu yaparsa ecir değil günah almış olur. Kocasının izni olmadan evinden dışarı çıkmamasıdır. Eğer bunu yaparsa melekler, rahmet melekleri, gadab melekleri tövbe edinceye ya da evine dönünceye kadar ona lanet ederler.” Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem’e: (O koca) Zâlim bir kimse olsa da mı? denildi. Şöyle buyurdu: “Zâlim olsa da (bu böyledir).” [Beyhakî (el-Kübrâ: 14713); Taberânî (el-Evsat: 513)…]
Konu hakkındaki ayet ve hadisler bu şekildedir. Buyurun, şimdi de farklı kaynaklardan soruların yanıtını arayalım
Kadın dışarı çıkmak için kocasından izin almak zorunda mıdır?
Cevap
Cevap : Erkek hanımının dışarı çıkmasına izin vermediğinde hanımı kendisinin eğitmesi ve babasının evine götürmesi gerekir. Bunlar kadının hakkıdır. Koca bu haklara engel olamaz. Ama bu hakları mümkün mertebe aile içinde huzursuzluk çıkarmadan almaya çalışmak gerekir.
Kadın efendisinden izinsiz bir yere gitmemeli, gitmek zarureti hasıl olduğunda efendisini haberdar ederek rızasını almalıdır. Aynı zamanda gittiği yerden geç kalmayarak evine erken dönmelidir.
Kadınların zaruri ihtiyaçlarını dışarıdan temin etmeleri ve gereken meşru yerlere gitmeleri için evinden çıkmaya yetki ve selâhiyyeti vardır. Fakat bu yetkilerin bazıları hariç diğerlerinden kocasının izin ve rızasının olması şarttır.
Cenabı Hak Kur'ân-ı Keriminde buyuruyor ki :
(Ey Peygamberin hanımları, dolayısıyla mü'minlerin hanımları)
«(Vakar ile) evlerinizde oturun. Evvelki câhiliyet (devri kadınlarının kırıla döküle, süslerini, göstere göstere) yürüyüşü gibi yürümeyin.» (1)
Bir Hadis-i Şerifte Peygamberimiz (sav) : «(Ey kadınlar), ihtiyaçlarınızı karşılayan olmadığı zaman, Allahü Teâla size ihtiyacınızı temin etmeniz için (evlerinizden) çıkmanıza izin vermiştir.» buyurmuşlardır. (2)
Yukarıda ki Ayet ve Hadis-i Şerif gereğince Müslüman kadının maddi ve manevi ihtiyaçlarını temin edecek, karşılayacak mahremi olan bir kimse olmaması veya bunların alâkasızlığı halinde kadın elbetteki tesettür dahilinde meşru imkânlarla evinden çıkarak ihtiyaçlarını temin edebilir. Kocası bulunan kadın ise efendisinden izinsiz evinden çıkmaz ve bir tarafa gidemez.
Bir kadının efendisinden izinsiz bir yere gitmesi, izinli de olsa gittiği yerden geç gelmesi erkeğine ağırlık ve nefret verir. Bu işin birkaç defası koca tarafından muaf tutulursa da çok kere af edilmeyerek geçimsizliğe yol açar. Hele koca tarafından ihtar edildiği halde kadının dinlemeyerek gitmesi, efendisine karşı saygısız ve itaatsizliğinden dolayı da bütün bütüne huzursuzluğa sebep olur. Böyle olan kadınlar hakkında Peygamber Efendimiz (S.A.V.) : «Hangi kadın, kocasının izni olmaksızın evinden çıkarsa, evine-dönünceye, yahut kocası kendisinden razı oluncaya kadar Allah Te-âlâ'nın gazabı içinde kalmış olur.» buyurmuşlardır. (3)
îbni Ömer (R.A.)'den mervi bir Hadis-i Şerifte de : «Kocanın karısı üzerindeki hakkı : (Kocasından izinsiz evden çıkmamasıdır. Eğer çıkarsa, kocası zâlim ve âsi bir kimse olsa dahi, eve dönünceye yahut tevbe edinceye kadar Cenabı Allah ve gazap melekleri ona lanet ederler).» buyrulmuştur. (4)
Nimetül İslâm kitabında : (Bir kadın kocasından izinsiz yabancıları ziyarete, düğün ve derneklere gidemez, hatta ziyaret gününün haricinde ebeveyninin bile velimesine kocasından izinsiz gidemez.
Kadın ebe veya gâsile (ölü yıkayıcı) olsa dahi kocasından izinsiz gidemez. (Velev ki para almaması lâzım gelse bile) diye mezkurdur. (5)
İşte onun için her kadın idrak ve anlayış gösterip, bu hususlara çok dikkat ederek riayet etmelidir. Ancak şu hususlar müstesnadır.
1 - Bir kadın yanında mahremlerinden biri oğlu, oğlan kardeşi bulunmak şartiyle Hac farizasını eda için sefere azimet edebilir, velevki kocası razı olmasın. Çünkü koca hakkı, farz ı ayn üzerine tekaddüm edemez.
2 - Bir kadın babası müzmin veya maraz-ı mevt ile ağır hasta olupta bakacak kimsesi bulunmadığı takdirde kocasının izni olmasa bile gidip bakabilir. Velev ki babası gayri müslim olsun. Şu kadar var ki, gaybubeti müddetinde nafakası kocası üzerine lâzım gelmez. (6)
3 - Bir kadın hacete mebni mes'eleleri öğrenmek için kocası tâlim edemediği takdirde ilim meclisine tesettür dahilinde gidebilir. (7)
Kaynaklar :
(1) Sû: Ahzap, Â. : 33
(2) Buhari, Müslim. Et-Taç: C. 2, S. 851
(3) Hatip, Muhtarul, S. : 50
(4) Tayalisî Müh. Ehadis, S. : 67
(5) NimetüJ İsî&m: 3, Ks. S. : 76
(6) Istılahatı Fıkhiyye: C. 2, S. : 174
(7) Nimetül islâm
Osman Karabulut, ÎSLÂMDA EVLiLiK ve MAHREMİYETLERİ, 8. Baskı, s:298 - 300
Cevap
Cevap : Erkek hanımının dışarı çıkmasına izin vermediğinde hanımı kendisinin eğitmesi ve babasının evine götürmesi gerekir. Bunlar kadının hakkıdır. Koca bu haklara engel olamaz. Ama bu hakları mümkün mertebe aile içinde huzursuzluk çıkarmadan almaya çalışmak gerekir.
Kadın efendisinden izinsiz bir yere gitmemeli, gitmek zarureti hasıl olduğunda efendisini haberdar ederek rızasını almalıdır. Aynı zamanda gittiği yerden geç kalmayarak evine erken dönmelidir.
Kadınların zaruri ihtiyaçlarını dışarıdan temin etmeleri ve gereken meşru yerlere gitmeleri için evinden çıkmaya yetki ve selâhiyyeti vardır. Fakat bu yetkilerin bazıları hariç diğerlerinden kocasının izin ve rızasının olması şarttır.
Cenabı Hak Kur'ân-ı Keriminde buyuruyor ki :
(Ey Peygamberin hanımları, dolayısıyla mü'minlerin hanımları)
«(Vakar ile) evlerinizde oturun. Evvelki câhiliyet (devri kadınlarının kırıla döküle, süslerini, göstere göstere) yürüyüşü gibi yürümeyin.» (1)
Bir Hadis-i Şerifte Peygamberimiz (sav) : «(Ey kadınlar), ihtiyaçlarınızı karşılayan olmadığı zaman, Allahü Teâla size ihtiyacınızı temin etmeniz için (evlerinizden) çıkmanıza izin vermiştir.» buyurmuşlardır. (2)
Yukarıda ki Ayet ve Hadis-i Şerif gereğince Müslüman kadının maddi ve manevi ihtiyaçlarını temin edecek, karşılayacak mahremi olan bir kimse olmaması veya bunların alâkasızlığı halinde kadın elbetteki tesettür dahilinde meşru imkânlarla evinden çıkarak ihtiyaçlarını temin edebilir. Kocası bulunan kadın ise efendisinden izinsiz evinden çıkmaz ve bir tarafa gidemez.
Bir kadının efendisinden izinsiz bir yere gitmesi, izinli de olsa gittiği yerden geç gelmesi erkeğine ağırlık ve nefret verir. Bu işin birkaç defası koca tarafından muaf tutulursa da çok kere af edilmeyerek geçimsizliğe yol açar. Hele koca tarafından ihtar edildiği halde kadının dinlemeyerek gitmesi, efendisine karşı saygısız ve itaatsizliğinden dolayı da bütün bütüne huzursuzluğa sebep olur. Böyle olan kadınlar hakkında Peygamber Efendimiz (S.A.V.) : «Hangi kadın, kocasının izni olmaksızın evinden çıkarsa, evine-dönünceye, yahut kocası kendisinden razı oluncaya kadar Allah Te-âlâ'nın gazabı içinde kalmış olur.» buyurmuşlardır. (3)
îbni Ömer (R.A.)'den mervi bir Hadis-i Şerifte de : «Kocanın karısı üzerindeki hakkı : (Kocasından izinsiz evden çıkmamasıdır. Eğer çıkarsa, kocası zâlim ve âsi bir kimse olsa dahi, eve dönünceye yahut tevbe edinceye kadar Cenabı Allah ve gazap melekleri ona lanet ederler).» buyrulmuştur. (4)
Nimetül İslâm kitabında : (Bir kadın kocasından izinsiz yabancıları ziyarete, düğün ve derneklere gidemez, hatta ziyaret gününün haricinde ebeveyninin bile velimesine kocasından izinsiz gidemez.
Kadın ebe veya gâsile (ölü yıkayıcı) olsa dahi kocasından izinsiz gidemez. (Velev ki para almaması lâzım gelse bile) diye mezkurdur. (5)
İşte onun için her kadın idrak ve anlayış gösterip, bu hususlara çok dikkat ederek riayet etmelidir. Ancak şu hususlar müstesnadır.
1 - Bir kadın yanında mahremlerinden biri oğlu, oğlan kardeşi bulunmak şartiyle Hac farizasını eda için sefere azimet edebilir, velevki kocası razı olmasın. Çünkü koca hakkı, farz ı ayn üzerine tekaddüm edemez.
2 - Bir kadın babası müzmin veya maraz-ı mevt ile ağır hasta olupta bakacak kimsesi bulunmadığı takdirde kocasının izni olmasa bile gidip bakabilir. Velev ki babası gayri müslim olsun. Şu kadar var ki, gaybubeti müddetinde nafakası kocası üzerine lâzım gelmez. (6)
3 - Bir kadın hacete mebni mes'eleleri öğrenmek için kocası tâlim edemediği takdirde ilim meclisine tesettür dahilinde gidebilir. (7)
Kaynaklar :
(1) Sû: Ahzap, Â. : 33
(2) Buhari, Müslim. Et-Taç: C. 2, S. 851
(3) Hatip, Muhtarul, S. : 50
(4) Tayalisî Müh. Ehadis, S. : 67
(5) NimetüJ İsî&m: 3, Ks. S. : 76
(6) Istılahatı Fıkhiyye: C. 2, S. : 174
(7) Nimetül islâm
Osman Karabulut, ÎSLÂMDA EVLiLiK ve MAHREMİYETLERİ, 8. Baskı, s:298 - 300
Kadının kocasının izni olmadan evden dışarı çıkması zarûrî haller dışında ittifakla câiz değildir. Kadın efendisinden izinsiz bir yere gitmemeli, gitmek zarureti hasıl olduğunda efendisini haberdar ederek rızasını almalıdır. Aynı zamanda gittiği yerden geç kalmayarak evine erken dönmelidir.
Kadınların zaruri ihtiyaçlarını dışarıdan temin etmeleri ve gereken meşru yerlere gitmeleri için evinden çıkmaya yetki ve selâhiyeti vardır. Fakat bu yetkilerin bazıları hariç diğerlerinden kocasının izin ve rızasının olması şarttır.
Müslüman kadının maddi ve manevi ihtiyaçlarını temin edecek, karşılayacak mahremi olan bir kimse olmaması veya bunların alâkasızlığı halinde, kadın elbetteki tesettür dahilinde meşru imkânlarla evinden çıkarak ihtiyaçlarını temin edebilir. Kocası bulunan kadın ise efendisinden izinsiz evinden çıkmaz ve bir tarafa gidemez.
izinli de olsa gittiği yerden geç gelmesi erkeğine ağırlık ve nefret verir. Bu işin birkaç defası koca tarafından muaf tutulursa da çok kere af edilmeyerek geçimsizliğe yol açar. Hele koca tarafından ihtar edildiği hâlde kadının dinlemeyerek gitmesi, efendisine karşı saygısız ve itaatsizliğinden dolayı da bütün bütüne huzursuzluğa sebep olur. Böyle olan kadınlar hakkında Peygamber Efendimiz (asm) buyurmuşlardır:
«Hangi kadın, kocasının izni olmaksızın evinden çıkarsa, evine dönünceye, yahut kocası kendisinden razı oluncaya kadar Allah Teâlâ'nın gazabı içinde kalmış olur.»(Hatip, Muhtarul, s. 50.)
îbni Ömer (R.A.)'den mervi bir hadis-i şerifte de:
«Kocanın karısı üzerindeki hakkı : (Kocasından izinsiz evden çıkmamasıdır. Eğer çıkarsa, kocası zâlim ve âsi bir kimse olsa dahi, eve dönünceye yahut tövbe edinceye kadar Cenabı Allah ve gazap melekleri ona lanet ederler).»
Kadının dışarı çıkabileceği hâller:
1. Bir kadın yanında mahremlerinden biri oğlu, oğlan kardeşi bulunmak şartiyle hac farizasını eda için sefere azimet edebilir, velevki kocası razı olmasın. Çünkü koca hakkı, farz-ı ayn üzerine tekaddüm edemez.
2. Bir kadın babası müzmin veya maraz-ı mevt ile ağır hasta olup da bakacak kimsesi bulunmadığı takdirde, kocasının izni olmasa bile gidip bakabilir. Velevki babası gayri müslim olsun. Şu kadar var ki, gaybubeti müddetinde nafakası kocası üzerine lâzım gelmez.( Istılahatı Fıkhiyye: II/174.)
3. Bir kadın hacete mebni meseleleri öğrenmek için, kocası tâlim edemediği takdirde, ilim meclisine tesettür dahilinde gidebilir. (Nimetü'l-İslâm.)
İfâde olunduğu üzere zarûrî haller dışında kadının kocasından izinsiz olarak evinden dışarı çıkması haramdır. Bunu yapan kadın, tekrar kocasının evine dönünceye kadar nafaka hakkını da kaybeder.
Hamd ve hüküm, Allâh Subhânehu ve Teâlâ’ya mahsustur.
Derlemedir - 09.01.2021
Derlemedir - 09.01.2021
Arzu edenler "KOCANIN HAKLARI BAĞLAMINDA “KADININ İZİNSİZ EVDEN ÇIKAMAYIŞI” İLE İLGİLİ HADİSLERİN TAHLİLİ VE MEZHEP İMAMLARININ ANLAYIŞLARI" başlıklı incelemeyi de okuyabilirler
