İster evli olsun ister bekâr, yasal şartları oluşmuşsa çocuğundan anne veya babaya yahut her ikisine Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından aylık bağlanır Vefat tarihine göre, ana babaya maaş bağlanabilmesi için, geçiminin sigortalı tarafından sağlandığının belgelenmesi gerekir.
1 Ekim 2008 tarihinden itibaren ölen sigortalının anne-babasına ölüm aylığı bağlanabilmesi için dört temel şartın sağlanmış olması gerekiyor.
-İlk şart, aylık talep eden anne ya da babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirin asgari ücretin net tutarından az olması şart.
-Ölen çocuğundan dolayı anne ya da babaya diğer çocuklardan kazanılan gelir ve aylıklar hariç herhangi bir gelir veya aylık bağlanmamış olmalıdır. Anne ve babadan birisi emekli aylığı alıyorsa diğeri belirttiğimiz şartları sağlıyorsa ölüm aylığı alabiliyor.
-Hak sahibi eş ya da çocuklardan artan hisse bulunması gerekiyor. Sigortalının çocuk sayısı ikiden az ise anne ve baba için artan bir hisse bulunuyor. Ancak 65 yaşın üstünde olan anne-babaya diğer şartları sağlamak şartıyla artan hisse şartı olmasa dahi aylık bağlanıyor. Bu durumda diğerlerinin hissesinde bir indirim yapılarak anne babaya maaş ödeniyor.
Genel Şartlar
Sadece ana – babaya değil eş ve çocuklara ölüm aylığı bağlanması sırasında da aranan genel şartlar şunlardır;
• Birinci Seçenek: Ölen sigortalının en az 1800 gün prim günü olması gerekir. Ancak 4/1-a (SSK) kapsamındaki sigortalının ölümü halinde her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalığı ve toplam 900 prim günü varsa hak sahiplerine yine aylık bağlanır. Askerlik – yurtdışı – doğum borçlanması gibi hizmet borçlanmalarıyla 5 yıl sigortalılık süresinin veya prim günü eksiğinin tamamlanacak olması halinde ise 4/1-a (SSK) kapsamındaki sigortalı için de az 1800 prim günü şartı aranır.
• İkinci Seçenek: Sigortalının vazife malullüğü kapsamına giren herhangi bir kaza nedeniyle (Bkz. Memurlar İçin İş Kazası Sayılan Haller), malullük – vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken ya da malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamışken ölmüş olması gerekir.
• Üçüncü Seçenek: Sigortalıya bağlanmış bulunan malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlaması sebebiyle kesilmişken sigortalının ölmüş olması gerekir.
Yukarıda üç şarttan sadece birinin varlığı halinde ölen sigortalının hak sahiplerine (eş, çocuk, ana – babasına) ölüm aylığı bağlanır.
Özel Şartlar
Ölen sigortalının ana – babasına ölüm aylığı bağlanabilmesi için yukarıda belirtilen genel şartlar yanında aranan özel şartlar aşağıda belirtilmiştir.
1- Ölen sigortalının hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması gerekir. Ana – babanın 65 yaşın üstünde olması halinde artan hisse bulunması şartı aranmaz.
2- Ana – babanın her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu aylık gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması gerekir.
3- Ana – babaya diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması yani ana – babanın kendi çalışmalarından dolayı ya da ölen eşleri veya ana – babaları üzerinden gelir / aylık almıyor olmaları gerekir.
Aylık bağlanabilmesi için genel şartlar bölümünde yer alan üç şarttan sadece birinin varlığı yeterliyken, yukarıda belirtilen şartların ise üçünün birlikte var olması gerekir, şartlardan biri bile tutmazsa ana – babaya aylık bağlanmaz.
Yukarıda belirtilen genel ve özel şartları taşıyan ana ve babaya ölen sigortalının hesaplanan aylığının toplam yüzde 25’i oranında ölüm aylığı bağlanır.
@erolkaranet - 17.11.2020
