Son günlerde, vatandaşlar harıl harıl hukukçu arıyor,şikayet köşelerine, Cimer'e ya da danışabilecekleri kimler varsa soruyor.
Soru şu . Pandemi öncesi kayıt olduğumuz dershane, servis, kurs, okul vs gibi yerler Mart ayında kapandı. Bunlardan hizmet alamadık. Kimimiz peşin verdi, hizmet alamadığı zamanın parasını iade almak istiyoruz, vermiyorlar. Kimimiz de sözleşme yaptık, senet yaptık taksitlendirdik. Hemen hemen yarısını ödedik, kalan ayların parasını bizi icraya vermekle korkutup istiyorlar.Şimdi bizleri icraya vereceklerini ve ödenmeyen ücretleri ödemek zorunda kaldığımızı belirtiyorlar. ne yapalım.?"
Koronavirüs (Covid-19) pandemisi nedeniyle; ülkemizde örgün eğitim-öğretime 16 Mart 2020'den sonra verilen aralar ardı ardına gelen yasaklamalarla ve en son Bakanlık kararı ile 31 Mayıs tarihine kadar uzatılmıştı. Tabi bununla beraber özel okullar, dershaneler, kurslar, yurtta kalakalan ve buna bağlı olarak servisler hizmet vermez olmuşlardı.
Borçlar Kanunu ve Tüketici Kanunu bu yönde incelendiğinde hizmet alımı alınmayan süre içerisinde ve hizmet alınmamasının sebebi olarak zorunlu nedenler ortada açık bir şekilde varsa bundan dolayı yapılan sözleşmenin bir hükmü olmadığından söz eder.
Öncelikle Borçlar Kanunu, "mücbir sebep durumundan dolayı sözleşmenin tarafları sözleşmeye bağlı değildir." der. Mücbir sebep nedir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, mücbir sebebi şu şekilde tanımlamıştır: ‘Mücbir sebep, sorumlu veya borçlunun faaliyet ve işletmesi dışında meydana gelen, genel bir davranış normunun veya borcun ihlaline mutlak ve kaçınılmaz bir şekilde yol açan, öngörülmesi ve karşı konulması mümkün olmayan olağanüstü bir olaydır. Deprem, sel, yangın, salgın hastalık gibi doğal afetler mücbir sebep sayılır.’
Karar itibarıyla yaşadığımız sürecin bir mücbir sebep halini barındırdığı ortaya çıkmaktadır.
Fiilen yapılmayan eğitim nedeniyle ödenen ücretler ile servis, yemek gibi alınmayan hizmetler için ödeme söz konusu olamaz. Eğitim sistemini uzaktan eğitim yöntemine geçiren kurumlar, eğitim yükümlülüğünü sözleşme ve mevzuata uygun bir şekilde yerine getiriyorsa hizmetten yararlanan tüketiciler ancak hizmete bağlı olarak satılan diğer yan ve ek hizmetlerin iadesini, olayına özgü ve uygun olacak şekilde isteyebilecektir.. ( Servis, yemek, yurt bedeli vs )
Türkiye ve dünyada mücbir sebeplere neden olan salgın nedeniyle ‘yapılan yasaklar mücbir sebeptir ve bunun sonucu alınamayan hizmetler nedeniyle ilgili kurumlar öğrenime devam edilmeyen aylar için ücret talep edemezler.
Hizmet alımı için herhangi bir yerle sözleşme yaptırmış olan öğrenci dilerse yaptığı sözleşmeden dönebilir, vermiş oldukları ücretleri geri isteyebilir. Bu durumda Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin ‘Ücretlerin İadesi’ başlıklı maddesine göre öğrencinin devam ettiği ders sürelerinin ücretleri ödenip kalan bedel geri alınabilir. Bu durum özel yurtlara ücret ödemiş öğrenciler ve okul servisleri içinde geçerlidir.
ÜCRETLERİ İADE İSTEME YOLLARI NELERDİR
Mağdur olan vatandaşlar diyalogla çözmedikleri sorunlarının ihtilafı hâlinde kurs bedellerini almak için 6.920 TL altında tutarlar için İlçe Tüketici Hakem Heyetine, 6920 ile 10.390 TL arasında tutarlar için İl Tüketici Hakem Heyetlerine daha üstü bedeller için Tüketici Mahkemelerine, Tüketici Mahkemelerinin olmadığı illerde Asliye Hukuk Mahkemelerine başvurulması gerekiyor.
Başvurular, koronavirusten dolayı Kaymakamlıklara veya Tüketici Hakem Heyetlerine giderek bizzat elden yapmak yerine, elektronik ortamda e-Devlet kapısı üzerinden TÜBİS aracılığıyla da (https://www.turkiye.gov.tr/tuketici-sikayeti-uygulamasi) gerçekleştirilebilir.
Bunların dışında denebilecek bazı yollar da olayın özelliklerine göre icra takibi, ihtarname gönderimi veya dava süreci gerekebilir.
EMSAL OLACAK KARAR
Kayseri İl Tüketici Hakem Heyeti, geçen eğitim öğretim döneminde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) sürecindeki özel okul ücretinin iadesini isteyen bir velinin talebini kısmen kabul ederek, pandemi sürecinde okula gidilmeyen süreye karşılık gelen ÜCRETİN tüketiciye iadesine karar verdi.
Hakem Heyetinin gerekçeli kararında, şu ifadeler yer aldı:
"Asgari şartları bulunduran şikayet konusu sözleşmede, tüketicinin belirli miktar ödemeyi yapacağı, şikayet edilen özel eğitim kurumunun ise usulüne uygun eğitim yerinde (okulda) tüketicinin belirttiği öğrenciye (yüz yüze) eğitim vereceği ifade edilmiştir. Sözleşme içerisinde, doğa olayları, salgın hastalık, 'mücbir sebep' gibi ifa imkansızlığı durumunda tarafların yükümlülükleri konusunda bir madde bulunmamaktadır. Bu nedenle genel hükümler çerçevesinde bir karar verilmesi gerekmektedir."
Borçlar Kanunundaki hükümlere ve Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin verdiği karara değinilen gerekçede, şunlar kaydedildi:
"Özel eğitim kurumunun savunmasında belirttiği uzaktan eğitim yapılması, şikayet konusu sözleşmede özel eğitim kurumunun edimi olarak belirtilmemiştir. Yapılan uzaktan eğitim işlemi, başka bir sözleşmenin konusu olup, şikayet konusu sözleşmedeki edim olarak kabul edilemez. Ayrıca sözleşmenin tarafı olan tüketiciye uzaktan eğitim için gerekli araç ve gereçler sağlanmamış olup, bu haliyle birebir eğitim ile uzaktan eğitimin aynı verimi ve karşılığı sağlayacağı konusunda netlik bulunmamaktadır. Taraflar arasındaki sözleşmede olağanüstü durumlarda sözleşmenin uyarlanması konusunda bir hüküm bulunmamaktadır. Kovid-19 hastalığı nedeniyle ülkemiz genelinde oluşan pandemi nedeniyle örgün eğitim 16.03.2020-19.06.2020 tarihleri arasında yapılamamıştır. Bu nedenle 5580 sayılı Özel Eğitim Kurumları Kanunu ve ilgili yönetmelik gereğince tüketicinin örgün eğitim almadığı döneme ait ücretinin iadesi gerekmektedir. Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı tüketicinin talebinin kısmen kabul edilerek okula gidilmeyen süreye tekabül eden 7.579,20 lira bedelin tüketiciye iadesi gerekmiştir.
Derleme : erolkara.net - 24.09.2020
