Maşaallah mı ? Maaşallah mı ? Maşallah mı? Mâşallah mı ? Meaşallah mı ? Maşşallah mı ? Tek kelime altı şıklı bir soru ve bir türlü çözülemeyen yanıtı.
Bu kelime nasıl yazılır?
Türkçede kullanılan bir çok kelime söyleyiş ve yazılış biçimlerindeki farklılıklar nedeniyle yanlış yazılır. Bilhassa Arapça ve Farsça'dan dilimize yerleşmiş bulunan bir çok kelimede "şapka" dediğimiz inceltme ya da uzatma işaretinin kullanılması gerekirken, tembellikten ya da dil cehaletinden kullanılmayan işaret kelimenin anlamını bozmaktadır.
"Mâşâllah"sözcüğü de bu kelimelerden biridir.
Türkçe'nin doğru kullanımı için kurulan kurumlardan olan TDK bile bu kelimeyi yanlış olarak aksettirmektedir.
"Mâşâllah" sözcüğünün Türk Dil Kurumu yazım kurallarına göre doğru yazılışı olduğu söylenen "Maşallah" şekli bile doğru değil.
TDK sitesinde sözlükten arama yapıldığında kelimenin, "Maşallah" şeklinde yazıldığı ortaya çıkıyor. Yani Türk Dil Kurumu'na göre kelimenin doğru yazımı "Maşallah"dır, diyor. Ancak aynı kurum “varis/vâris, adet/âdet, alem/âlem, aşık/âşık, hala/hâlâ, kale/kâle” gibi kelimeleri örrnek vererek şapkasız kullanıldığında kelimenin nasıl anlam farklılıklarını ortaya çıkarttığını da söylemekten geri kalmıyor. Bu kelimelerde olduğu gibi "Mâşâllah" da şapkasız kullanılamaz. Bu şekilde kullanılır.
TDK kelimeyi örnekle şu şekilde açıklamaktadır.
Ünlem.. (ma:şallah), Arapça māşāʾe + allāh
1. ünlem (ma:şalla:h) “Ne güzel, Allah nazardan saklasın” anlamlarında beğenme duyguları bildiren bir söz:
“Maşallah! Ne güzel, ne civan kişiler!” – Necip Fazıl Kısakürek
2. ünlem (ma:şalla:h) Umulmadık durumlar karşısında şaşkınlık ve sitem belirtmek için söylenen bir söz:
“İşine gelince aklı gayet yerinde maşallah!” – Elif Şafak
3. isim (ma:şallah) Nazar değmemesi için çocukların üzerine takılan veya çeşitli araç, bina vb. yerlere asılan, üstünde “maşallah” yazılı nazarlık.
Kelimenin yazılışları farklı anlamlara sebebiyet verdiği için bu tür ciddiyetsizliklerin "Türkçenin katledilmesi" bir yana anlam farklılıkları nedeniyle zaman zaman dini duyguları incitici, zaman zaman komik düşüncelere neden olduğu görülmektedir.
Mesela, fotoğraftaki gibi bir "MaşaAllah" okuduğunuzda haşa, (bundan Rabbime sığınırım) Maşa Allah demektir ki, Allah maşa değildir. "MaaşAllah" dediğinizde "maaşı Allah'tan istemek" gibi bir anlam ve diğerlerinin ne anlama geldiği belli olmayan türedi kelimeler. Günaha girmekle girmemek arasında söz dizimi.
Peki, doğrusu ne ?
Bugün sünnet olacakların giydiği elbiseden, başta kamyonlar olmak üzere bazı araçların üzerine de yazılan yazının doğru olmayan o kadar çok çeşidi var ki, bir çoğu kamyon arkasında çekilen şu fotoğrafta gördüğünüz gibi hatalı kullanılmaktadır.
Arapça kökenli olan bu kelimenin aslı nedir ?
Kelimenin aslı Arapça Mâşâ'e'llah (ما شاء الله) şeklinde okunmakla birlikte Türkçe söyleyişte Ş'den sonra tek bir kısa A kısa olduğu için TDK bu sözün söylendiği gibi yazılmasını uygun bulmuş ve "Maşallah" denmesini istemiştir.
Maaşallah yazımı da doğru değildir çünkü ilk A, Elif'le yazıldığı için uzun okunmaktadır. Uzun okunuşu vermek için iki A'ya gerek yoktur, A'nın üzerine şapka koymak yeterlidir. Elif'in çift A değil şapkalı A (Â) olarak tercih edilmesi gerekmektedir.
Mâşâllah Ne Demek?
Allah’ın kişiyi ya da herhangi bir şeyi nazardan koruması için söylenilen dua niteliğinde bir sözdür. Umulmayan şeyler karşısında sitem ve şaşkınlık belirtisi olarak kullanılan sözcüktür.
Kur'an-ı Kerim'deki yazılış ve okunuşu ile Türkçe anlamı
Bu terkip üç kelimeden oluşmaktadır: "şey" anlamına gelen "mâ", "istedi, diledi" anlamına gelen "şâe" fiili ve "Allah" ismi. Bir arada bakarsak, "Allah'ın istediği şey" demektir. bu tâbir, "Allah'ın istediği şey olur, istemediği şey olmaz" cümlesinin kısaltılmış şeklidir. bu anlam, Türk toplumunda "Allah'ın dediği olur" şeklinde ifade edilmektedir. "Mâşâllah" tâbiri halkın dilinde bir güzellik, iyilik, nimet ve başarı karşısında hayret ve takdir ifadesi olarak ve göz değmemesi dileği ile söylenmektedir. bu kullanım şu âyetlere dayanmaktadır."قُل لَّآ أَمْلِكُ لِنَفْسِى نَفْعًا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُ - Kul lâ emliku li nefsî nef’an ve lâ darran illâ mâşâllâh(mâşâllâhu)
"(ey rasûlüm!) de ki: ben kendime Allah'ın dilediğinden başka ne bir fayda ne de bir zarar verme gücüne sahip değilim" (A'râf, 7/188),
"وَلَوْلَآ إِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَكَ قُلْتَ مَا شَآءَ ٱللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِٱللَّهِ ۚ - “Bağına girdiğinde ‘Mâşâllah! Kuvvet yalnız Allah’ındır’ deseydin ya!. (Kehf, 18/39).
Derleme /Arge - Erol Kara - 18.07.2020
