Ağzında protez denilen çıkartılabilen takma diş, diş teli, diş dolgusu, sabit kaplama , vidalı diş gibi anadan doğma dişler üzerine müdahale yapılan diş kullananaların sıkça sordukları sorulardan biri de "abdest veya boy abdesti (gusül) alırken " nasıl yapmalıyız. Normal namaz abdesti ya da alınan gusül abdestlerinin durumu nedir. Takma dişler ağızdan çıkartılmalı mıdır ?
Bu konuda sorulan cevaplar için başta Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek kurulu olmak üzere muhtelif kaynaklardan edindiğimiz bilgiler aşağıdadır.
GUSÜL ABDESTİ ALIRKEN ÇIKARTINIZ
Özetle, İlmihal kitaplarımız gusül abdestinin farzlarını sayarken;
1. Üç defa ağzımıza su almak,
2. Üç defa burnumuza su almak,
3. Bütün bedenimizi kuru yer bırakmaksızın yıkamaktır, diye tarif eder. Hanefi mezhebine göre ağzımıza su almak, burnumuza su çekmek farzdır.
Bu farzı yerine getirirken dişlerimiz şayet sabit (vidalı) değilse, kolay çıkarılıp takılan cinsinden ise onların altını yıkamak için çıkarmamız gerekir.
NAMAZ ABDESTİ ALIRKEN
Normal abdest alımında ağızdan çıkartılabilecek olan takma dişlere sahip olanlar için şu iki yolu denemekte fayda vardır.
Birincisi, abdest aldığınız yerde sizden başka kimse yoksa protezi çıkartarak abdest almanız hem diş sağlığı, hem damak sağlığı hem de ağız kokusunun giderilmesi açısından size faydalı olacağı için çıkartarak abdest almanızı tavsiye ederiz. Böylece damak ve diş aralarında yediğimiz yiyecek artıkları da temizleneceğinden namaz sırasında sizi rahatsız etmez.
İkincisi de abdest alırken çevrenizde birileri var ve utanırsanız, çirkin bir görünüme sahip olmak istemezseniz çıkartmanıza gerek yoktur. Bu şekilde de alınan abdest geçerlidir. Zira ağza su verilmiştir. Sünnet yerine getirilmiştir. Bu durumda eğer ağız içinde damakları hareket ettirebilirseniz biraz daha temiz bir yıkama yapmış olursunuz.
Bu konuda Din İşleri Yüksek Kuurlu şu açıklamayı yapmıştır.
Gusül abdestinde ağzı yıkamak farzdır. Bu bakımdan takılıp çıkarılabilen takma dişlerin de altını yıkaması gerekir. Ancak diş sabit ise bu dişin alt kısmının yıkanmaması gusle mani değildir. Namaz abdestinde ise ağzın yıkanması farz olmadığı için her türlü takma diş abdeste mani değildir. Takıp çıkarmaya gerek yoktur.
Abdest veya gusülde yıkanması gereken uzuvlara suyun ulaşmasına engel olacak bir tabaka bulunmamalıdır (Müslim, Tahâre, 31; Ebu Dâvûd, Taharet, 99; Alî el-Kârî, Fethu bâbi’l-İnaye, I, 31).Diş Tedavisi ve Gusül:
Hanefilere göre gusül için, ağza ve burna su almak farzdır (İbnü’l-Hümâm, Fethu’l- Kadîr, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1424/2003, I, 60). Bu itibarla guslederken, çıkarılıp takılabilen dişlerin ağzın yıkanması esnasında çıkarılması gerekir. Bazı müçtehitlere göre, ağza ve burna su almak sünnettir. Bunlara göre, çıkarılıp takılabilen dişler çıkarılmadan alınan gusül geçerli olmakla birlikte sünnet terk edilmiş olur (Şirbînî, Muğnî’l-muhtâc, Dâru’l-Marife, Beyrut, 1418/1997, I, 122).Abdestte ise ağzın yıkanması sünnet olduğundan abdest esnasında takma dişlerin çıkarılmaması abdestin geçerliliğine engel olmaz.
Diş doldurtmak, kaplatmak veya tel taktırmak abdest ve gusle engel olur mu?
Tedavi amacıyla diş doldurtmak veya kaplatmak caizdir. Dolgu, kaplama, tel taktırma, implant yaptırma veya sabit protez, abdest ve guslün sıhhatine engel olmaz. Ancak çıkarılıp takılabilen/sabit olmayan dişlerin gusül abdesti esnasında ağzı yıkarken (mazmaza) çıkarılması gerekir.
Diş dolgusu yapıldıktan ve dolguyu korumak için üstü de kaplandıktan sonra, dolgu ve kaplamanın dışı, dişin dış kısmı hükmünü alır. Bu sebeple, ağız yıkanınca, kaplama yapılan dişler de yıkanmış sayılır. Bu nedenle kişi, tedavi amaçlı olarak dişlerine dolgu veya kaplama yaptırabilir ve abdest ya da gusül alıp, ibadetlerini yapabilir. Söz konusu tedavinin abdestsiz, cünüp veya âdetli iken yapılması da mümkündür.
Bu mesele sadece Hanefi mezhebinde mevcuttur. Diğer mezheplere, meselâ, Şâfiî mezhebine göre gusülde ağzın yıkanması farz olmayıp sünnettir. Bu mezhebe göre, dişin gerek dolgu, gerekse kaplama ve protez yapılması hiçbir şekilde gusle zarar vermez.(bk. Mehmet PAKSU, İbadet Hayatımız)
Sonuç olarak, diş dolgusu veya kaplama yaptırmak gusle engel değildir. Yapılan bu işlem tedavi amaçlı olduğundan, başka mezhepleri taklit etmek gerekmez.
Kişi hangi mezhepten olursa olsun, gerektiğinde dişlerini tedavi amaçlı olarak dolgu veya kaplama yaptırabilir ve başka mezhepleri taklit etmeye de gerek kalmadan kendi mezhebine göre abdest/ gusül alıp, ibadetlerini yapabilir.
Bu itibarla, mazerete binâen diş taktırmak, kaplatmak ve doldurtmak caiz olup abdest ve guslün sıhhatine mâni değildir. Bu tedavinin bir parçası olan geçici protezler konusu da bu kapsamdadır. Ancak çıkarılıp takılabilen dişlerin gusülde, mazmaza esnasında çıkarılması gerekir.
