Hangi pozisyonda idrar yapmak daha sağlıklıdır? Gerçekten ayakta idrar yapmak sağlık açısından sakıncalı mı? Ayakta İdrar Yapmak Günah mıdır?
Erkekler vücut yapıları nedeniyle farklı pozisyonlarda idrarlarını boşaltabilirler. Batı toplumlarında erkekler genelde ayakta idrar yaparken, doğu ve Asya ülkelerinde erkekler oturarak veya çömelerek idrarlarını yaparlar.
Prostat bezi büyüyüp idrar yolunda tıkanma yaptığı zaman hastalarda alt üriner sistem şikayetleri (örneğin idrar akımında zayıflama, sık idrara çıkma, çatallı veya dağınık işeme, idrarının tamamını tek seferde boşaltamama ve gece idrarını yapmak için uyanma) görülür. Özellikle 50 yaş üstü olan bu grup kişiler için oturur pozisyonda işeme önerilmektedir.
Çünkü oturur pozisyonda daha hızlı ve daha fazla idrar yaparlar ve sonuçta mesanede daha az idrar kalır. İleri yaştaki erkekler ayakta idrar yapmaya çalıştıklarında dengelerini sağlamak için pelvik kaslarını daha fazla kasarlar ve bu durumda idrar akışı, boşaltma fonksiyonu aksar. Oturma pozisyonunda ise pelvik kaslar gevşer, mesane kası ve hatta karın kasları kasılıp daha güçlü bir akım ile daha fazla idrar boşaltılır. Ayakta idrar yapılırken gaz veya gaita (büyük abdest) kaçırma endişesiyle anal sfinkter (makatta büyük abdest kontrolünü sağlayan kas) kasılır. Bu kasılma sırasında pelvik kaslar da kasılır ve idrar akışı engellenir.
Ayakta idrar yapma, doğrudan prostat oluşumunda etkisi yoktur. Ancak ayakta idrar yapma sonucu idrarın bir kısmı idrar kesesinde (mesane) kalacağı için, bu artık idrara bağlı iltihap v.s gibi şikayetler gelişir. Bu nedenle mesanede idrar bırakmamak ve tam boşalmayı sağlamak için oturarak idrar yapmak gereklidir.
Tuvalet yapma alışkanlığı kültürel ve dini faktörlerden de etkilenir. Dinimizde ayakta idrar yapma tavsiye edilmemektedir. Bunun sebebi ayakta yaparken kıyafetlere ve etrafa sıçrayan idrardır. Ayrıca ayakta idrar yapıldığı zaman idrar kesesi tamamen boşalmayıp kalan idrar sonradan çamaşırda ıslaklık ve kirlenmeye sebep olmaktadır. İdrar borusu (üretra) arkadan öne doğru sağılarak içerde kalan idrar boşaltılabilir.
İdrarı ayakta yapmak günah değildir, mekruhtur.. Ancak ayakta idrar yapan kimselerin üzerlerine necasetin sıçraması ve bulaşması ihtimali yüksektir. Bu durum da ibadetlerine zarar verebilir. Peygamber Efendimiz (asm) bu konuya dikkat çekmek için ikaz ve uyarıda bulunmuştur. Yoksa necaset bulaşmadan ayakta idrar yapmak günah olmaz. Bununla beraber oturarak tuvalet ihtiyacını gidermek hem adaba uygundur hem de sağlık açısından daha faydalıdır.
Peygamberimiz (SAV) mutlaka çömelerek abdest bozardı. Hz.Aişe (r.a) validemiz "Size Nebiyy-i A’zam (sav)'ın ayakta bevlettigini kim haber verirse ona inanmayın. Mutlaka oturarak abdest bozardı." (Süneni Tirmizi, C 1.Sh.1.12) buyurmuşlardır.
Hz.Cabir (ra)'dan: "Resulullah (sav) ayakta idrar yapmayı yasakladı." (Süneni Tirmizi, C.1.Sh.19/20) buyurmuşlardır.
Buhari ve Müslim, Abdullah b. Abbas (r. a)'ın şöyle söylediğini rivayet etmişlerdir: Rasulullah (asm) iki kabrin yanından geçti ve şöyle buyurdu: “Bu kabirlerde yatanlar azap görmektedirler. Ama büyük bir şeyden dolayı azap görmüyorlar.” Rasulullah (asm) daha sonra sözüne şöyle devam etti: “Evet bunlardan birisi, insanlar arasında söz taşırdı. Diğeri ise bevlinden (idrarını üzerine sıçratmaktan) sakınmazdı." (Buhari, Vudu, 56; Müslim, Taharet, 34; Nesai, Cenaiz, 166; Diğer rivayetler için bk. Beyhaki, Ebu Bekir Ahmed b. el-Hüseyin, “İsbatü Azabi'l-Kabr ve Suali'l-Melekeyn”, Mektebetü't-Turas, Kahire trs s. 115)
İdrar yapılacak ortamın hijyenik koşulları da çok önemlidir. Hijyenik olarak uygun ortam olmadığında ayakta idrar yapılması daha sağlıklı olabilir. Bazı ileri yaş hastalar veya diz-kalça-omurga eklem rahatsızlığı olanlar çömelemezler veya çömelmeleri önerilmez. Bu kişiler de ya oturarak veya bir desteğe dayanarak ayakta idrarlarını yapabilirler. Hatta oturma veya çömelme güçlüğü çeken bayanların ayakta idrar yapabilmelerini sağlayan özel aparatlar geliştirilmiştir.
Oturur pozisyonda işeme veya dışkılama yaparken her iki ayağın yere basması tam bir gevşeme için gereklidir. Özellikle çömelme pozisyonu sağlıklı dışkılama için önerilmektedir. Büyüklerin kullandığı klozetleri kullanmak zorunda olan çocuklar için de bu durum sorun teşkil etmektedir. Yalnızca dışkılama için değil sağlıklı bir işeme fonksiyonu için de boya uygun klozetler veya yan basamaklar kullanılmalıdır.
Çömelerek İdrar Yapmanın Tıbbi Yararları
Çömelince karın kasları kasılır, dizler karına tazyik yaparlar; dolayısıyla mesane baskı altında kalır.
Bevletme sonucunda mesane tam boşaldığından mesanede artık idrar kalmaz; mesane tam boşalır.
Bu ise idrar yolları ve mesane taşlarının oluşmasını önlediği gibi, prostat hastalığı olanlarda şikayetlerin azalmasında da etkili olur. Çömelerek idrar yaparken hafif sol tarafa meyil edilmelidir.
İdrar yollarının anotomisine (yapısına) en uygun olan bu pozisyonda idrar yolarının ve mesanenin tam boşalması mümkün olmaktadır.
Ayakta İdrarın Zararları
•Mesanede kanser oluşumuna
•Mesanede taş teşekkülüne
•Mesane mukozası iltihabına
•Mesanede üreyen mikroplar asandan yolla (aşağıdan yukarıya diffüze olarak)böbrek iltihabına
•Prostat büyümesine
•Çok kirli şehir tuvaletlerinde paçalara bulaşan frengi ve bel soğuğu mikroplarıyla, eşinde ve çocuklarında göz frengi (göze bulaşan frengi mikrobu nedeniyle) ve bel soğukluğu hastalıkları meydana gelir.
Alıntı - @erolkaranet - 21.06.2020
