Namaz kılarken ilk rekatta okunan Sübhaneke duası diğer sure ve ayetlerde olduğu gibi bir çok sırra ve anlama sahiptir. Sebepsiz olarak okunmayan bu müthiş dua sırlarla dolu olmasıyla birlikte bir çok anlam taşımaktadır.
Her Müslüman tarafından mutlaka öğrenilmesi gereken Sübhaneke duası
سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ ﴿﴾ وَتَبَارَكَ اسْمُكَ ﴿﴾ وَتَعَالَى جَدُّكَ ﴿﴾ وَلاَ إِلَهَ غَيْرُكَ
Sübhânekellâhümme ve bi hamdik ve tebârekesmük ve teâlâ ceddük (ve celle senâük *) ve lâ ilâhe ğayrük.
şeklinde okunup
Kelime kelime incelendiğinde, sade ve manzum (şiirsel) bir dizesi vardır:
Subhâneke: yücelik/üstünlük sana/senin Allahümme: Allah'ım bihamdik: övgü de sana tebârakesmuk: ismin kutlu teâlâcedduk: şanın yüce lâ ilâhe ğayruk: başka ilah yoktur
Düz Çevirisi: Allah'ım! Mutlak Üstün (Subhan), Övgüye layık, İsmi kutlu ve Şanı yüce olan sensin. Senden başka ilah yoktur.
Manzum Çevirisi: Mutlak üstünsün Allah'ım, Övülen'sin. Kutludur (mübarektir) adın, pek Yüce'dir şanın. Olamaz Sen'den başka ilah.
Mealen Anlamı: Allah'ım! Sen eksik sıfatlardan pak ve uzaksın. Seni daima böyle tenzih eder ve överim. Senin adın mübarektir. Varlığın her şeyden üstündür. Senden başka ilah yoktur
Sübhâneke, cenaze namazında parantez içindeki "Ve celle senâük" cümlesi ile beraber okunur.
Sübhaneke, İslam dininde, Sünni mezheplerde namazın başlangıcında, iftitah tekbirinden hemen sonra okunan dualardan biridir. Şia mezhebinde namazda okunmaz. Çünkü Şia inanışına göre Muhammed'den hadislerle aktarıldığı üzere namazda sadece Kur'an-ı Kerim'de geçen sureler ve dualar okunur
SÜBHANEKE DUASI NEDEN OKUNUR?
Anlatılan rivayetlere göre Sübhaneke duası Adem Aleyhisselam’a cennetten kovulduğunda Allah'a tevbe etmek ve Allah'ın şanını yükseltmek amaçlı olarak Allah-ü Teala tarafından öğretildiği duadır.
Hz Adem Peygamber yapmaması gereken bir hatayı yaparak kendisine yasak kılınan cennet meyvesinden yedi ve Allah-ü Teala tarafından cezalandırılıp dünyaya gönderildi.
Dünya hayatının Ahiret hayatından zor olduğunu gören ve bu durum karşısında oldukça zorlanan Adem Aleyhisselam Allah’tan af ve özür dilemek için dua etmiştir.
Bir rivayete göre Hz. Adem ve Hz. Havva validemiz cennette Allah u Teala'ya karşı yaptıkları hatadan dolayı af edilmek istemişler.Allah-ü Teâlâ onu dünyada yalnız bırakmayıp ona yardım etmiştir. Hz. Adem ile Hz. Havva da Allah u Teala'nın onlara öğrettiği sübhaneke duası sayesinde arınmışlar, kurtulmuşlar. Sübhaneke duası yeryüzünde insanoğlunun ilk okuduğu dualardan biridir. Bu yüzden namazda ilk önce okunan dua olmasının hikmet ve faziletlerinden birisi de budur.
Sübhaneke duası Kur'an-ı Kerim'de başından sonuna kadar tam olarak geçen bir cümle bir ayet değildir. Sübhaneke duasını oluşturan cümleler parça parça ayetler içinde zikredilir ve Hz. Adem'e aittir. Hz. Adem'e sübhaneke duasını Allah u Teala bizzat kendisi öğretmiştir. Sübhaneke duası Allah u Teala'nın bizzat kendi sözüdür.
Okunduğu yerler
Her namazın ilk rek’atinde iftitah tekbirinden sonra,
İkindi ve Yatsı namazının ilk sünnetinde üçüncü rek’ate kalkınca fatihadan önce,
Teravih namazı dört rek’atte bir selâm verilerek kılınıyorsa üçüncü rek’ate kalkıldığı zaman Fatihadan önce.
Cenaze namazında birinci tekbirden sonra ve celle senâük eklenerek
Peki her hayrın başı olan Besmeleden bile önce okunması ne demek bilir miyiz?
Sübhaneke allahümme ve bihamdike ve tebarekesmüke ve tealâ ceddüke ve lâ ilâhe gayrük.
YÜCE ALLAH, Arşı yaratınca meleklere taşımasını söyledi. Meleklere Arş ağır geldi, Bu hal üzerine Allah Azze ve Celle Sübhaneke duasını okumalarını emir etmiş ve Duayı okuduktan sonra üzerlerinde ki o ağır yük hafiflemiştir.Onlarda şöyle duâ ettiler.
“Sübhaneke allahümme Ve Bihamdik”
“Allah’ım Seni Tesbih ve Tenzih Eder, Sana Hamd Ederiz.”
“Ve Tebarekesmük”
“İsmin Mübarektir”
“Ve Tealâ Ceddük”
“Azamet ve Celalin Yüksektir”
“Ve Lâ ilâhe Ğayrük”
“Ve Sen’den Başka Tapınacak Yoktur.”
Dediler ve arşı taşımaya kuvvet buldular.
Evet namaz duâlarının ilki olan Subhâneke duası, tekbirden sonra okuduğumuz ilk duâ.
Peki her hayrın başı olan Besmeleden bile önce okunması ne demek bilir miyiz?
Bizlerde namazımıza başlamadan önce okumuş olduğumuz Sübhaneke duasıyla; Nefis ve Şeytanın, üzerimize serpmiş olduğu ölü toprağını. Bütün güç ve iradenin yalnızca kendisinde toplanmış olduğu o yüce makamdan, Bu duanın hürmetine kaldırmasını talep ediyoruz. Dilimiz ile söylemesekte, halimizle o makama şöyle sesleniyoruz ;
“Ya Rab, arşı taşıyan meleklerinin, bu dua hürmetine üzerindeki yüklerini nasıl hafiflettiysen. Bizimde üzerimizdeki yükleri öyle hafiflet. İbadetimizden feyiz almamızı kolaylaştır.” Diyerek o kutsiyet ötesi makamdan yardım talep ediyoruz.
Yine Kur'an-ı Kerim'de insanların cennete girince Allah'a teşekkür ve şükür makamında ilk söyleyecekleri söz bu duanın "Sübhanek'allahümme" olacağı anlatılır. Demek ki cennetten çıkan Adem (AS)'ın ilk sözü Sübhaneke olduğu gibi cennete giren insanların da ilk sözü Sübhaneke olacaktır. Sübhaneke duası cennetin anahtarı mübarek bir duadı
