"Kadın; eşinin, evinin ve çocuklarının yöneticisidir."
Aile fertleri arasında zaman zaman bir takım sorunlar ve tartışmalar çıkabilir.
Bunu olağan karşılayıp büyütmemek, işi kavgaya götürmemek ve dargın durmamak, dinimizin istediği bir davranıştır.
Peygamberimizin (a.s.m), “Müslümanın, mümin kardeşi ile üç günden fazla dargın durması helâl olmaz.” (Tirmizî, Birr, 24. III/329. No: 1935) anlamındaki hadisi bırakın aile fertlerini, Müslümanların birbirleriyle dargın durmamaları gerektiğini ifade etmektedir.
"Erkekler, kadınların koruyup kollayıcılarıdır. Çünkü Allah insanların kimini kiminden üstün kılmıştır. Bir de erkekler kendi mallarından harcamaktadırlar …" (Nisâ, 4/34)anlamındaki âyet ve
"Erkek aile fertlerinin yöneticisidir." (Buhârî, Nikâh, 81. VI/46; Müslim, İmare, 20. II/1459; Ebû Dâvud, İmare, 1. III/342-343. no. 2928. Tirmizî, Cihad, 27. IV/208. No: 1705)anlamındaki hadis, ailenin yönetiminin erkeğe ait olduğunu ifade etmektedir. Erkeğin, aile kurumunu yönetmekten aciz olması veya başka nedenlerle ailenin yönetimini kadın üstlenir.
"Kadın; eşinin, evinin ve çocuklarının yöneticisidir." (Buhârî, Nikah, 81. VI/146. Müslim, İmâre, 20. II/1459. Tirmizî, Cihad, 27. IV/208. No: 1705)anlamındaki hadiste ifade edildiği üzere, kadının da aile içinde yönetim sorumluluğu vardır.Eşi ile iyi geçinmek ve ona yumuşak davranmak
"Onlarla iyi geçinin. Eğer onlardan hoşlanmadıysanız, olabilir ki bir şeyden hoşlanmazsınız da Allah onda pek çok hayır yaratmış olur." (Nisâ, 4/19) anlamındaki âyet, eşlerle iyi geçinilmesini ifade etmektedir. Hatta aile reisi, evliliğin sağlıklı olarak devamı ve huzuru için eşine karşı şefkatli ve merhametli, güler yüzlü ve yumuşak davranmak, kaba ve kırıcı olmamak durumundadır.
Ev halkını selamlamak
Yüce Allah, Nur suresinin 27. âyetinde müminlere başkalarının evlerine izin aldıktan sonra selam vererek girmelerini emrettiği gibi 61. âyette de kendi evlerine girince selam vermelerini emretmektedir:
"… Evlere girdiğiniz zaman birbirinize Allah katından mübarek ve hoş bir esenlik dileği olarak selam verin…" (Nur, 24/61)
Selamlaşmak Allah ve Peygamber (asm)'inin müminlere bir tavsiyesidir.
Ev halkına güzel söz söylemek
"Güzel söz"den maksat; yalan, aldatma ve kırıcı olmayan yapıcı, doğru ve gönül alıcı söz söylemektir. Yüce Allah Kur’ân’da müminlerin doğru sözlü olmalarını (Ahzab, 70) istemekte ve kötü sözlerin açıktan söylenmesini sevmediğini bildirmektedir:
"Allah zulme uğrayanın dile getirmesi dışında, çirkin sözün açıktan söylenmesini sevmez…" (Nisâ, 4/48)
Sorunları büyütmemek ve dargın durmamak
Aile fertleri arasında zaman zaman bir takım sorunlar ve tartışmalar çıkabilir. Bunu olağan karşılayıp büyütmemek, işi kavgaya götürmemek ve dargın durmamak, dinimizin istediği bir davranıştır. Peygamberimizin (a.s.m),
"Müslümanın, mümin kardeşi ile üç günden fazla dargın durması helâl olmaz." (Tirmizî, Birr, 24. III/329. No: 1935)anlamındaki hadisi bırakın aile fertlerini, Müslümanların birbirleriyle dargın durmamaları gerektiğini ifade etmektedir.
İşlerini aile fertleriyle istişare etmek
Her seviyede işlerin, istişare ederek karara bağlanıp yürürlüğe konulması Allah’ın emridir. Bu husus,
"(Ey Peygamberim!) … İş konusunda onlarla (müminlerle) müşavere et…" (Al-i İmrân, 3/159)
anlamındaki âyetinden açıkça anlaşılmaktadır. Şûrâ suresinin 36-43. âyetlerinde Allah’ın övdüğü insanların nitelikleri arasında "işleri aralarında danışma ile olanlar" da sayılmaktadır. Talak suresinin 6. âyetinde eşler arasındaki sorunlar ile ilgili olarak, "…Aranızda iyilikle/güzellikle danışıp görüşün/konuşup anlaşın ..." denilmektedir.
Kusurları affetmek
İnsanlar, istemeseler de kusur işleyebilirler. Kusurları affedebilmek olgunluğun göstergesidir. Yüce Allah, Âl-i İmrân suresinin 133. âyetinde cennetin muttakîler için hazırlandığını bildirdikten sonra 134-135. âyetlerde muttakîlerin niteliklerini saymıştır. Bu niteliklerden biri de onların "…öfkelerini yenenler ve insanları affedenler …" olmalarıdır. Allah, bu kimseleri "muhsinler" olarak niteleyip onları sevdiğini ve onları bağışlayacağını ve cennete koyacağını bildirmektedir.
Eşini kötülememek ve dövmemek
Erkeklerin; eşlerini yermemeleri ve onlara şiddet uygulamamaları, evlilik kurumunun sağlıklı ve mutlu olarak devam etmesi için önemli bir husustur. Sahabeden Muâviye el-Kuşeyrî anlatıyor: Resûlüllaha gittim ve ona dedim ki:
"(Ey Allah’ın Elçisi!) Kadınlar hakkında ne tavsiyede bulunursunuz?" O da;
"Onlara yediğinizden yedirin, giydiğinizden giydirin, onlara vurmayın ve onları kötülemeyin." buyurdu. (Ebû Dâvûd, Nikâh, 42 II, 607. No: 2144. İbn Hıbbân, Nikah, IX, 482. No: 4175)
"Mü’minlerin iman bakımından en mükemmel olanları, ahlâkı en güzel olanlarıdır. Sizin hayırlınız kadınlarına/eşlerine en hayırlı olanlarıdır." (İbn Hıbbân, Nikah, IX, 483. No: 4176. Tirmizî, Rada, 11.III, 466. No: 1162. Buhârî, Edeb, 112. Ahmed, II, 250)
"Sizin hayırlınız, eşi ve aile fertlerine hayırlı olanınızıdır. Ben sizin, eşi ve aile fertlerine en hayırlı olanınızım." (İbn Hıbbân, Nikah, IX, 484. No. 4177)
anlamındaki hadisler de erkeklerin, eşlerine iyi davranmalarını ve onlara şiddet uygulamamalarını öngörmekte ve eşlere iyi ve yumuşak davranmayı iman ve ahlâk ile irtibatlandırarak tekit etmektedir. Veda hutbesinde konu ile ilgili olarak şöyle buyurmuştur:
"Ey insanlar! Kadınların haklarına riayet etmenizi ve bu hususta Allah’tan korkmanızı tavsiye ederim. Siz, kadınları Allah’ın emaneti olarak aldınız ve onların namuslarını ve ismetlerini Allah adına söz vererek helâl edindiniz…" (Müslim,Hac, 147. I, 889-890. Ebû Dâvûd, Hac, 57. II, 462. No: 1905)
KADININ SORUMLULUK VE GÖREVLERİ
Eşine iyi davranması, saygılı olması
Karşılıklı olarak eşlerin birbirlerine saygılı olmaları esastır. Kadının, eşinin meşru isteklerini makul ve olumlu karşılaması gerekir. Bu, Allah ve Peygamberin isteğidir. Allah iyi / saliha kadınları, iffetini koruma ve itaatkâr olma ile övmektedir:
"…İyi / saliha kadınlar itaâtkârdırlar. Allah’ın (kendilerini) koruması sayesinde onlar da gaybı (namusu, eşinin malı-mülkünü ve haklarını) korurlar …" (Ebû Dâvûd, Nikâh, 41. II, 605. İbn Hıbbân, Nikah, IX, 470. No: 4162)
Kadın, eşinin Allah’a isyan olan isteklerine uymaz. (Buhârî, Nikah, 4. VI, 153)
"…İnsana günah olan bir şeyi yapması emredildiği zaman, bu emir dinlenmez ve o kişiye itaat edilmez." (Buhârî, Ahkâm, 4. VIII/106) ve
"İtaat ancak dine ve akla uygun olan (ma’ruf) şeylerde olur." (Buhârî, Ahkâm, 4. VIII/106)
Güler yüzlü davranması, iyilik ve hizmetlerine teşekkür etmesi
Hoşgörülü ve güler yüzlü olmak, iyilikler karşısında müteşekkir olmak insanın temel görevidir. Peygamberimiz (a.s.m),
"İnsanlara teşekkür etmeyen, Allah’a da şükretmez.", (Tirmizî, Birr, 35.IV/339. No: 1954-1955. Ahmed, IV/298)
"Aza teşekkür etmeyen, çoğa da teşekkür etmez." (Ahmed, II/370)
sözleriyle, bu genel ilkeye işaret etmiştir. Kadının, eşine teşekkürü için şöyle demektedir:
"Eşine teşekkür etmeyen kadına, Yüce Allah itibar etmez (merhamet nazarıyla bakmaz). Kadın, eşinden müstağnî olamaz." (Nesâî, es-Sünenü’l-Kübrâ, Uşretü’n-Nisâi, 58. V/354. No: 9135)
Peygamberimizin(asm) eşi Hz. Aişe (ra);
"Rasûlüllah’a ‘kadının üzerinde en büyük kimin hakkı vardır.’ diye sordum, ‘Eşinin hakkı vardır.’ diye cevap verdi."…demiştir. (Nesâî, es-Sünenü’l-Kübrâ, Uşretü’n-Nisâi, 63. V, 363. No: 9198)
Kadının, eşini hoşnut etmesi ile ilgili olan şu hadisler dikkat çekicidir:
"Eşi kendisinden razı olarak ölen mü’min kadın cennete girer." (Tirmizi, Rada’, 10. III/466. No: 1161. İbn Mâce, Nikâh, 4. I/595. No: 1854)
"Kadın beş vakit namazını kıldığı, Ramazan orucunu tuttuğu, ırzını koruduğu ve eşine itaat ettiği zaman, hangi kapısından isterse cennete girer." (İbn Hıbbân, Kitâbü’n-Nikâh, No: 4163. IX/471)
Şunu baştan kabullenelim; aile içinde karı-kocanın şu ya da bu sebeple birbirine dargın olduğu, konuşmadığı, ayrı yerlerde geceledikleri zamanlar olabilir. Haklı ya da haksız gerekçelerle girilen bu süreç eğer çabuk hall u fasl edilmezse, düzen İslami değerleri benimsemiş ailenin uyması gerekli olan minimum standartlara göre yeni baştan kurulmazsa, hele bu sürecin uzaması veya sık tekrarı dolayısıyla ailenin hayat modeli, yaşam şekli bu olursa, böyle bir ailede problemler hiçbir zaman bitmez.
@erolkaranet - 04.06.2021
