Başlangıcı rahmet, ortası mağfiret, sonu da cehennemden kurtuluş olan mübarek Ramazan ayı bitmesine az bir zaman kala vatandaşları bayram namazı konusunda araştırma yapmaya itekledi.
Yine de kalabalık yerlere, camilere gitmemesi gereken kişilerden bayram namazını evlerinde kılınıp kılınamayacağına dair sorular yine de gelmeye devam etmektedir.
Bu sorulara dini otoriteler konu hakkında tek cevap vermektedir. Bayram namazı cumanın şartlarını taşıyan cami ya da cami hükmünde olan yerlerde cemaatle kılınması gerektiğinden ev, işyeri, salon, dergah vs gibi yerlerde de kılınamaz. Cemaat oluşsa dahi evlerde bayram namazının aynen cuma namazında olduğu gibi kılınması yasak edilmiştir.
Dini çevrelerden edindiğimiz bilgilere göre, zorunlu nedenlerden ötürü bayram namazı kılınmadığı durumlarda "Bayram namazı saatinde yani sabah namazı eda edildikten sonra güneş doğuşu ile işrak saati arasındaki yani kerahat vakti süresince tezekkür, tefekkür kuran-ı kerim okuma, zikir yapma ya da dua eder kerahat bittikten sonra da kuşluk vakti içerisinde 4 rekat olacak şeklinde namazı da eda ederse büyük sevaplara kavuşacağı belirtilmektedir. Böyle yapan bayram namazı saatini değerlendirmiş olur, denilmektedir.
Gelelim ilmihal kitaplarındaki bilgilere
Şafiî'lere göre Bayram namazları Müekked Sünnet'lerdir. Bir rivayete göre de, Farz-ı kifaye'dir. İslam alametlerinden sayılır. Cemaatla kılınması daha faziletlidir. Yalnız başına da hutbesiz kılınabilir. Bunu misafirler de, kadınlar da yalnız başlarına kılabilirler. Güneşin doğuşundan zeval vaktine kadar kılınabilir.)
Malikîlere göre Bayram namazı müekked sünnettir. Bir görüşe göre de, Farz-ı kifaye'dir.
Hanbelî mezhebinde de Farz-ı kifayedir. İmam ile kılmayı başaramayanın bunu kaza etmesi sünnettir.) (Büyük İslam İlmihali)
Sahihi Buhari'den edinilen bilgilere göre de konu şu şekilde açıklanmıştır.
باب: إذا فاته العيد يصلي ركعتين، وكذلك النساء، ومن كان في البيوت والقرى.
Bayram Namazını Kaçıran Kimseler İki Rekat Namaz Kılarlar Kadınlar, evlerinde ve köylerde bulunanlar da bu hüküm kapsamına girerler. (Çünkü)
-لقول النبي صلى الله عليه وسلم: (هذا عيدنا أهل الإسلام).
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur: "Bu biz müslümanların bayramıdır."
وأمر أنس بن مالك مولاهم ابن أبي عتبة بالزاوية، فجمع أهله وبنيه، وصلى كصلاة أهل المصر وتكبيرهم. وقال عكرمة: أهل السواد يجتمعون في العيد، يصلون ركعتين، كما يصنع الإمام. وقال عطاء: إذا فاته العيد صلى ركعتين.
Enes İbn Malik (Basra'ya iki fersah uzaklıktaki) Zaviye denen yerleşim biriminde bulunan evinde iken kölesi İbn Ebu Utbe'ye ailesini ve çocuklarını toplamasını emrederdi ve herkes toplandıktan sonra şehirdekilerin namaz kılıp tekbir getirdiği gibi namaz kıldırırdı. İkrime şöyle demiştir: "Sevad halkı bayram günlerinde toplanır ve imam'ın yaptığı gibi iki rekat namaz kılardı." Ata şöyle demiştir: "Bir kimse bayram namazını kaçıracak olursa iki rekat namaz kılar."
AÇIKLAMA:
Bu başlık imamla birlikte bayram namazını kılamayanlarla ilgilidir. İmam Buhari'nin kullandığı bu başlık iki hüküm içermektedir:
1. Zorunluluk dolayısıyla veya herhangi bir zorunluluk bulunmadığı halde bayram namazı kılınamazsa sonradan kaza edilebilir.
2. Bayram namazının kazası iki rekat olarak kılınır.
Bu hükümlere katılmayan alimler de vardır. Nitekim ilk hükme karşı çıkan Müzenî gibi alimler bayram namazının kaza edilemeyeceğini söylemişlerdir. İkinci hükme ise Süfyan-ı Sevrî ve Ahmed İbn Hanbel karşı çıkmıştır. Onlara göre bayram gününde tek başına namaz kılan bir kimse namazı dört rekat olarak kılar. Sevrî ile Ahmed İbn Hanbel'den önce de bu görüşü zikreden ve dolayısıyla onlara kaynak olan alimler vardır. Nitekim Saîd İbn Mansur'un sahih bir senedle naklettiğine göre İbn Mesud şöyle demiştir: "Kim bayram namazını imamla birlikte kılamazsa dört rekat namaz kılsın."
Ebu Hanîfe'nin görüşü ise şöyledir: "Bayram namazını kılamayanlar kaza etmekle etmemek arasında serbest olduğu gibi iki veya dört rekat kılmak arasında da serbesttir."
Bayram namazının vakti ne zaman başlayıp ne zaman sona erer?
Güneş doğup kerahet vakti çıktıktan, yani güneş bir mızrak boyu yükseldikten sonra başlar zeval vaktine kadar devam eder. (Et-Tebyin - Zeylaî - Fetâvâ-yi Hindiye) Ama bu hususta, Kurban Bayramı namazını kerahet vakti çıkınca hemen kılmak, Fıtır Bayramı namazını ise biraz geciktirmek efdaldir. (El-Mulâsa - Bahrirâik - İbn Nüceym.)
Şüphesiz doğrusunu Allah c.c bilir.
Derleme : erolkaranet
Şafiî'lere göre Bayram namazları Müekked Sünnet'lerdir. Bir rivayete göre de, Farz-ı kifaye'dir. İslam alametlerinden sayılır. Cemaatla kılınması daha faziletlidir. Yalnız başına da hutbesiz kılınabilir. Bunu misafirler de, kadınlar da yalnız başlarına kılabilirler. Güneşin doğuşundan zeval vaktine kadar kılınabilir.)
Malikîlere göre Bayram namazı müekked sünnettir. Bir görüşe göre de, Farz-ı kifaye'dir.
Hanbelî mezhebinde de Farz-ı kifayedir. İmam ile kılmayı başaramayanın bunu kaza etmesi sünnettir.) (Büyük İslam İlmihali)
Sahihi Buhari'den edinilen bilgilere göre de konu şu şekilde açıklanmıştır.
باب: إذا فاته العيد يصلي ركعتين، وكذلك النساء، ومن كان في البيوت والقرى.
Bayram Namazını Kaçıran Kimseler İki Rekat Namaz Kılarlar Kadınlar, evlerinde ve köylerde bulunanlar da bu hüküm kapsamına girerler. (Çünkü)
-لقول النبي صلى الله عليه وسلم: (هذا عيدنا أهل الإسلام).
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur: "Bu biz müslümanların bayramıdır."
وأمر أنس بن مالك مولاهم ابن أبي عتبة بالزاوية، فجمع أهله وبنيه، وصلى كصلاة أهل المصر وتكبيرهم. وقال عكرمة: أهل السواد يجتمعون في العيد، يصلون ركعتين، كما يصنع الإمام. وقال عطاء: إذا فاته العيد صلى ركعتين.
Enes İbn Malik (Basra'ya iki fersah uzaklıktaki) Zaviye denen yerleşim biriminde bulunan evinde iken kölesi İbn Ebu Utbe'ye ailesini ve çocuklarını toplamasını emrederdi ve herkes toplandıktan sonra şehirdekilerin namaz kılıp tekbir getirdiği gibi namaz kıldırırdı. İkrime şöyle demiştir: "Sevad halkı bayram günlerinde toplanır ve imam'ın yaptığı gibi iki rekat namaz kılardı." Ata şöyle demiştir: "Bir kimse bayram namazını kaçıracak olursa iki rekat namaz kılar."
AÇIKLAMA:
Bu başlık imamla birlikte bayram namazını kılamayanlarla ilgilidir. İmam Buhari'nin kullandığı bu başlık iki hüküm içermektedir:
1. Zorunluluk dolayısıyla veya herhangi bir zorunluluk bulunmadığı halde bayram namazı kılınamazsa sonradan kaza edilebilir.
2. Bayram namazının kazası iki rekat olarak kılınır.
Bu hükümlere katılmayan alimler de vardır. Nitekim ilk hükme karşı çıkan Müzenî gibi alimler bayram namazının kaza edilemeyeceğini söylemişlerdir. İkinci hükme ise Süfyan-ı Sevrî ve Ahmed İbn Hanbel karşı çıkmıştır. Onlara göre bayram gününde tek başına namaz kılan bir kimse namazı dört rekat olarak kılar. Sevrî ile Ahmed İbn Hanbel'den önce de bu görüşü zikreden ve dolayısıyla onlara kaynak olan alimler vardır. Nitekim Saîd İbn Mansur'un sahih bir senedle naklettiğine göre İbn Mesud şöyle demiştir: "Kim bayram namazını imamla birlikte kılamazsa dört rekat namaz kılsın."
Ebu Hanîfe'nin görüşü ise şöyledir: "Bayram namazını kılamayanlar kaza etmekle etmemek arasında serbest olduğu gibi iki veya dört rekat kılmak arasında da serbesttir."
Bayram namazının vakti ne zaman başlayıp ne zaman sona erer?
Güneş doğup kerahet vakti çıktıktan, yani güneş bir mızrak boyu yükseldikten sonra başlar zeval vaktine kadar devam eder. (Et-Tebyin - Zeylaî - Fetâvâ-yi Hindiye) Ama bu hususta, Kurban Bayramı namazını kerahet vakti çıkınca hemen kılmak, Fıtır Bayramı namazını ise biraz geciktirmek efdaldir. (El-Mulâsa - Bahrirâik - İbn Nüceym.)
Derleme : erolkaranet
