Said-i Nursi hazretlerinin ( Allah ondan razı olsun) izinde giden Nur cemaatinde olup da namaz kılanların çelişkide kaldıkları konulardan biri de farz namazlardan sonra salâten tüncinâ veya başka duaların okunup okunmaması ile ilgili… Bu durum, özellikle İmam Ebu Hanife veya İmam Şâfiî'ye tâbi olanlar arasında bazı gerginliklere sebep olmaktadır.
Şafii mezhebinde sorun olmayan bu durum bilhassa Hanefi mezhebinde olanlar için kafa karıştırmaya devam etmekte ve soru olarak pek çok yere sorulmaktadır.
Celal ve celil olan Allah-u Teâlâ hazretlerinin izniyle de bu konuda derlediğim bilgilere göre cevabımız şu şekilde olacaktır.
Öncellikle, ibadetlere bir şey ilave etmek bid'attir, büyük günahtır. Dinimiz noksan değildir. Hâşâ Allahü teâlâ veya Peygamber efendimiz dinde bir şeyi eksik bırakmış da, daha iyisini biz mi yapacağız? Diye sormak istiyoruz.
Tabii ki hayır, dinimiz tamam olarak bizlere gelmiştir. Resulullah aleyhi ve sellem görevini layıkıyla ve tam olarak yapmıştır. Onun emirleriyle de sahabiler, tabiinler ve arkalarından gelen ehli sünnet vel cemaat yolunda olan İslam fukahası da bugüne kadar gelmesine vesile olmuşlardır. Allah-u Teâlâ hepsinden razı olsun.
İbadete bid'at karıştırmak, Allahü teâlânın dininde noksanlık bulmak, koyduğu hükümleri beğenmemek, dini değiştirmek olur.
Hanefi fukahasına göre; “Farz, vacip, sünnet ve nafileden yani her namazdan sonra, selamı müteakip "Allahümme entesselam ve minkesselam tebarekte ya zelcelali vel ikram" ("Allahım! Sen Selâmsın. Bütün noksanlardan berisin, uzaksın. Dünya ve âhi-ret selameti senin inayet ve yardımınla olur. Sen mukaddessin, tazime gerçekten layık olansın. Ey celâl ve ikram sahibi olan yüce mabudum!" ) denir.
Fazla bir şey okunursa, sünnet namazı, sünnet olan yerinde kılınmamış olur. Bazı âlimler, “Sünnet sakıt olur, tekrar kılınması lazım olur” buyurdu. Farzdan sonra olan sünneti (Allahümme entesselamü ve minkes-selamü tebarekte ya zel-celali vel-ikram) dedikten sonra, daha fazla geciktirmek mekruh olur.
Resulullah efendimiz, farzdan sonra, (Allahümme entesselamü ve minkes-selamü tebarekte ya zel-celali vel-ikram) diyecek kadar oturup, hemen son sünnete başlardı. Hadis-i şeriflerde, namazlardan sonra okunmaları bildirilen “Evrâd” son sünnetlerden sonra okunur. Çünkü sünnet namazlar, farzların devamıdır. Son sünnetlerden sonra okumaya, farzdan sonra okumak denilir. (Resulullah farz namazdan sonra Tesbih, Tahmid, Tekbir ve Tehlil okurdu) demek, (Son sünnetlerden sonra okurdu) demektir. (Redd-ül Muhtar)
Son sünnet kılındıktan veya en son namaz kılındıktan sonra, üç kere (Estağfirullahelazim ellezi la ilahe illa hüvel hayyel kayyume ve etubü ileyh) denir. Ondan sonra Âyet-el kürsi okunup tesbihler çekilir ve dua edilir. . Âyet-el kürsinin okunduğu yerde salâten tüncinayı okumak sünneti değiştirmek olur, yani bid'attir. Dua ederken, "Ya Allah ya Allah ya hayyü ya kayyumü ya zelcelali vel ikram, eselüke en tuhyiye kalbi bi nuri marifetike ebeden ya Allah ya Allah" okumak çok iyi olur” denilmektedir.
Peygamber efendimiz nasıl ibadet etmişse, mezhebimiz bunu nasıl bildirmişse, o şekilde ibadet edilir. “Şunu da yapalım, ötekini de ilave edelim” demek, dinde veya (Hocamız böyle yapıyordu. Biz de öyle yapalım) demek, dinde reform, değişiklik olur. Asla caiz olmaz.
"İster yalnızca imam tarafından olsun, ister imama uyan tarafından olsun, isterse hem imam, hem de cemaat tarafından olsun, farz namazlardan sonra ellerin kaldırılmasıyla yapılan duâ sünnet değildir, aksine bu davranış bir bid'attır.
Çünkü Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'den ve ashâbından -Allah onlardan râzı olsun- böyle bir şey bize nakledilmemiştir. Bunun dışında yapılan duâya gelince, bu konuda bazı hadislerin vârid olmasından dolayı bunda bir sakınca yoktur." (İlmî Araştırmalar ve Dâimî Fetvâ Komitesi Fetvâları; c: 7, s: 103)
Son sünneti olan namazlara göre, farzı müteakip, onu takip eden sünnete kıyam etmek sünnettir.
Namazların peşinden Allah'ı zikretmek, me'sur duaları yapmak ve istiğfarda bulunmak sünnettir. Bu dua ve zikirler sabah namazı ile ikindi namazında olduğu gibi ya farzdan sonra sünnet bulunmayan farzlardan hemen sonra veya öğle ile akşam ve yatsı namazlarında olduğu gibi, son sünnetleri bitirdikten sonra yapılır. Çünkü istiğfar namazın noksanlarını karşılar, dua Allah'a yaklaştıktan sonra sevap ve ecirden hisse almaya bir yoldur.
Merakıl-felah’ın Tahtavi haşiyesinin tercümesi olan Nimet-i İslam’da, (Farz ile sünnet ve sünnet ile farz arasında konuşmak, sünneti iskat [iptal] etmez. Fakat sünnetin sevabını azaltır. Bir kavle göre de, sünnet sakıt [iptal] olmakla namaz iade olunur) deniyor.
Aynı ifade Dürr-ül Muhtar’da da vardır: (Sünnet ile farz arasında konuşmak, sünneti iskat etmez ise de, sevabını azaltır. Bir şey okumak da konuşmak gibidir. Bazı âlimler, “Sünnet kabul olmaz. Önceki sünneti tekrar kılmak gerekir” buyurmaktadır.)
Şu halde, sünnet ile farz arasında konuşmamalı, dua, sure veya üç İhlâs okumamalıdır. Hele bu okumaları âdet hâline getirmek bid’attir. İbadetlere ilave yapmak, dini değiştirmek olur.
Sünnet ile farz arasında bir şey okumanın sünneti iskat [iptal] edeceği Bahr-ür-raık’ta da yazılıdır.
Bunlar, Hanefi mezhebine göredir. Şafii mezhebinde durum farklıdır. Herkes kendi mezhebine göre amel etmelidir. Mesela bir Hanefi, “Şafiiler imam arkasında Fatiha okuyor” diye Fatiha okursa, tahrimen mekruh işlemiş olur. Namazı iade etmesi vacip olur.
Salâten Tüncînâ hakkında kısa bilgi
Bediüzzaman’ın ümmete öğrettiği tesbihat, Hz. Muhammed Aleyhissalatü vesselâmın cadde-i kübrasının tesbihatıdır. Her mezhep sàlikine göre Sünnet-i Seniyyedir. Bediüzzaman aynen diyor ki: “Namazdan sonraki tesbihatlar tarikat-ı Muhammediyedir (asm) ve Velâyet-i Ahmediyenin (asm) bir evradıdır. O noktadan ehemmiyeti büyüktür.” Kastamonu Lâhikası, s. 71.
Salâten Tüncînâ duası Müslüman âlimler, sâlihler ve kutuplarca okunmuş, tecrübe edilmiş ve tavsiye edilmiş kuvvetli bir duâ metnidir. Hazret-i Muhammed’e (asm) salât ü selâmla başlanan ve Peygamber Efendimizin (asm), Peygamber Efendimizin (asm) âlinin ve onun sünnetine uyan her kimsenin her halde ve her sıkıntıda rahmet içinde olmalarını, bütün istek ve ihtiyaçlarının verilmesini, bütün kötülüklerden, günahlardan ve seyyiâttan arındırılmalarını, en yüksek derecelere yükseltilmelerini, hayatta ve öldükten sonra bütün hayırlara ve gâyelerin en yükseğine ulaştırılmalarını niyaz ettiğimiz ve muhakkak hadis ve âyetlerden iktibas edilmiş olan bu duâyı, Üstad Bedîüzzaman Hazretleri farz namazların hemen ardından, sünnette gösterilen makbul duâ yerinde okumuş ve burada okunmasını tavsiye etmiştir. Bu duâ hakkında Bedîüzzaman Hazretleri şöyle demiştir: “Meşhur-u âlem ve gayet mücerreb ve umum aktabların mergûbu bir salâvat-ı şerîfedir (İlk Teksir Delâilü’n-Nûr, s. 36.)
“Allâhumme salli alâ Seyyidinâ Muhammedin ve alâ âli Seyyidina Muhammedin salâten tüncînâ bihâ min-cemî’il-ehvâli vel âfat. Ve takdî lenâ bihâ cemîal hâcât ve tutahhirunâ bihâ min-cemîi’s-seyyiât ve terfe’unâ bihâ a’lâ’d-deracât ve tubelliğunâ bihâ aksâ’l-ğayât min cemiîl-hayrâti fî’l-hayâti ve ba’del-memât birahmetike Yâ erhame’r-rahimîn. Hasbunellahu ve ni’mel vekîl, ni’mel mevlâ ve ni’me’n-nasîr. Ğufraneke rabbenâ ve ileyke’l-masîr.”
“Allahım! Efendimiz Muhammed’e (sav) ve onun ehli beytine salât at. Bu salâvat o derece değerli olsun ki: Onun hürmetine bizi bütün korku ve belalardan kurtarsın. Bizim ihtiyaçlarımızı o salâvat hürmetine yerine getirsin, bizin bütün günahlardan bu salâvat hürmetine temizlersin, o salâvat hürmetine bizi derecelerin en üstüne yüceltirsin, o salâvat hürmetine hayatta ve öldükten sonra düşünülebilecek bütün hayırlar konusunda gayelerin en sonuna kadar ulaştırsın. Ey merhametlilerin merhametlisi bize bunları merhametinle nasip et. Allah Tealâ bize kafidir ve ne iyi bir dost, ne iyi bir vekildir. Ey Rabbimiz, senin mağfiretini dileriz, dönüş yalnız sanadır.”
Allah Teâlâ en iyi bilendir.
Derleme @erolkaranet - 03.04.2020
