Cemerata abdestsiz taş atmak caizdir.
Bayramın ilk günü gece yarısından önce Akabe cemresine taş atmak caiz değildir. Zira Akabe cemresini taşlama zamanı; Hanefi ve Malikî mezheplerine göre bayramın birinci günü fecr-i sadıktan itibaren başlar, ikinci gün, fecr-i sadığa kadar devam eder. Taşlar bu zaman diliminde atılmazsa dem gerekir.
İmam Ebû Yusuf ile İmam Muhammed’e göre, vaktinde atılamayan taşlar, bayram sonuna kadar kaza olarak atılabilir ve bundan dolayı ceza da gerekmez (Serahsî, el- Mebsût, IV, 64-65).
Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre ise, Akabe Cemresi’ne taş atma, Arefe gününü bayramın birinci gününe bağlayan gece yarısından itibaren başlar, aynı gün güneşin batışına kadar devam eder.
Bu zaman diliminde atılması gereken taşlar bayramın dördüncü günü güneş batıncaya kadar atılsa geçerli olur ve her hangi bir ceza da gerekmez (Remlî, Nihâyetü’l-Muhtâc, III, 308).
Şeytan taşlamanın geçerli olmasının şartları nelerdir?
1- Atılan taşları, dikili sütunlara isabet ettirmek veya yakınlarına düşürmek. Uzağa düşen taş geçerli olmaz.
2- Taşları, cemrelere el ile fırlatarak atmak. Taşın atılması gereken yere el ile konması halinde atış geçerli olmaz.
3- Taşın, atılması gereken yere atanın fiili sonucunda ulaşmış olması.
4- Taşların her birini ayrı ayrı atmak. Taşların hep birden atılması halinde tek taş atılmış sayılır.
5- Meşru mazereti bulunmayan kimselerin, taşları bizzat kendilerinin atması. Bu kimselerin taşlarını başkalarına attırmaları geçerli olmaz.
Hastalık, yaşlılık, kötürüm olmak, çok zayıf olup izdi- hamdan zarar görecek halde bulunmak ve benzeri durumlar meşru mazerettir. Bu tür mazereti olan kimseler taşlarını vekaleten başkalarına attırabilirler. Vekâletin câiz olabilmesi için, kişinin mutlaka bizzat taş atmaktan âciz olması gerekir.Vekil olanlar, önce kendi taşlarını, daha sonra vekili olduğu kimselerin taşlarını atarlar.(Nevevî, el-Mecmu’ ,VIII, 221)
6- Atılan şeyin, taş veya taş hükmünde olması.
Kurumuş çamur, tuğla, kiremit ve mermer parçası taş hükmündedir. Demir, tahta, plastik ve benzeri taş ve toprak cinsinden olmayan şeylerin atılmazı caiz değildir.
Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre atılan şey mutlaka taş olmalıdır.
7- Taşların, belirlenen vakitler içinde atılması.
8- Atılması gereken taşların tamamını veya en az dördünü atmak
Cemreye taş atma görevinin yerine getirilmiş olabilmesi için en az dört taş atılması gerekir. Dört taştan sonra eksik bırakılan her taş için bir fitre miktarı sadaka verilir.(İbn Kudame, V, 87. Abdülganî el-Mekkî, s. 268-271; Cezirî, I, 668. Nevevî, el-İzâh, 366.)
Kaynak: Diyanet Hac İlmihali, DİB Yayınları
Derleme @erolkaranet - 28.02.2020
