Hacizli mal almak caiz midir

İcrâ malı (hacizli mal) almak hakkında bilgi verir misiniz?

Soru : İcrâ dairelerinde satılan Araçları yada eşyaları Alma konusunda herhangi bir açıklama bulamadım. Burada araçlar gerçek değerlerinden daha az bir ücretle satılmakta bu konudaki hüküm nedir?
Cevap : Değerli Kardeşimiz İcradan haczedilen malı satın almak caizdir. Bir mahzuru söz konusu olmaz. Mahzur, icra malı oluşunu fırsat bilip de değerinden çok aşağıya fiyat vermekte, fırsatçılık etmekte meydana gelir.
Şayet, satış günündeki değerine münasip düşen fiyat verilerek alınırsa icradan alınmış olması mahzur getirmez. Hatta mal sahibi bundan sevinç de duyar. Çünkü malı fırsatçıların eline düşmemiş, değerine yakın şekilde satılmıştır.
Bu durumda mal sahibinde bir ağlama söz konusu olmaz ki, alana hayır getirmemiş olsun ve haramlık söz konusu hale gelsin. Demek ki, icradan mal alınırken fırsatçılık etmemek, değerinden çok aşağıya düşürüp de almayı tercih etmemek gerek. Değerinden çok aşağıya düşürerek alınırsa işte o zaman mal sahibi ağlayan insan durumuna düşer, alan da ağlayanın malını kapan kimse sayılır. Bundan dolayı da ağlayanın malı, gülene hayır getirmez, denir

Hacizli malı almak caiz midir?
" Varlıklı olan kimsenin malı, (yani imkânı olduğu halde zamanında borcunu vermeyip tehir etmesi) zulümdür. (Buhâri Müslim)
- Varlıklı olan kimsenin zimmetindeki borcu erteleyip, temerrüd etmesi, zulümdür. Irzını (haysiyet ve şerefini) ve cezalandırılmasını mubah kılar. (Buhâri-Müslim-Ebû Davud-Nesai-İbn-i Mâce)
- Temerrüd edip zimmetindeki borcu vermemek büyük günahlardandır. Bunu yapan kimse fâsıktır, başkasının malını gaspetmek gibidir.
- Kurtubi diyor ki : "Irzını mubah kılmaktan maksad, o kişiyi kınamaktır. Cezalandırmaktan maksat da onu hapsetmektir."
Sanâni, "Sübül'üs-Selâm" isimli kitabında : Irz ve cezasını mubah kılmaktan maksat ; malına haciz konması ve hakimin, borçlunun malını satıp borcunu kapatmasıdır, diyor. " (Halil Gönenç, Günümüz Meselelerine Fetvalar)
İşte dinde haciz edilen malların tamamen şer'i bir kaide olduğu açıktır. Bu malları almakta da dinen bir sakınca yoktur. Fakat bu mallar çoğu kez değerinin çok altında satılmaktadır. Bunları değerinde almak şartıyla dinen bir sakınca olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Mal sahibinin de sizde herhangi bir kul hakkı yoktur. Fakat o malların ardından masumların ve çocukların göz yaşı varsa, dini bir mesuliyet olmamakla beraber, hissi ve vicdani bir sıkıntı verebilir. Bu noktadan fetvayı, "müftüler verse de sen vicdanına sor''. Hadisi şerif gereği size bırakırız
sorularlaislamiyet.com

Hacizli malları satın almak caiz midir?
Haciz, alacaklı lehine olarak, borçlunun malına hukuken el konulması demektir.
Hukukta cebrî icranın en önde gelen tedbir ve müeyyidelerinden olan haciz işlemi, borcunu ödemeyen kimselerin borcunu ödemeye zorlama veya malını cebrî icra yoluyla satıp borcun ödenmesini sağlama gayesiyle alacaklı lehine hukuken el konulması manasına gelmektedir. Haciz işlemi, fıkıh kitaplarının “hacr” ve “iflas” bölümlerinde "borç­lunun hacri ve malının satılması" alt baş­lığında işlenmiştir. Haciz işlemi esasında yukarıda da belirttiğimiz üzere borcunu kendi irade ve rızası ile ödemeyen kimsenin, borcuna karşılık gelebilecek malı üzerindeki tasarruf yetkisini kaldırmak ve bu malları paraya çevirmek suretiyle alacaklının hakkını vermektir. Buna göre haciz yapılmış bir mal üzerinde borçlunun yapacağı tasarruflar geçersiz sayılmaktadır. Ancak borçlu haczedilmeyen malları üzerinde istediği gibi tasarrufta bulunabilir.
Yukarıdaki bilgiler ışığında borçlu kimsenin malları haczedilip satılabilir. Ancak açık artırma usulü ile rayiç bedeli üzerinden satılması gereken bu malların en yüksek fiyata satılabilmesi için gereken tedbirler alınmalıdır. Hacizli malların satışı noktasında hem devlet yetkilileri uygun zamanı gözetme noktasında tedbirlerini almalıdırlar hem de satın alacak kişiler fırsatçılık yapmamalıdırlar.

Dinimiz borçlu insana yardım etmeyi, bir insanın borcunu ödemeyi en büyük hayırlardan saymışken, düşmüş bir insanın elindeki -belki de son malını- fırsatçılık yaparak almanın bırakın dindeki yerini insanlık sınırları içerisindeki yerini bile bulmak zordur. Zira bu davranış daha çok sırtlanlar arasında itibar görür. Bu takdirde de “ağlayanın malı gülene fayda vermez sözü” tezahür eder.
Netice itibariyle hacizli malları alan kişiler, bu malları rayiç bedelleri üzerinden fırsatçılık yapmadan alırlarsa bu takdirde mazur görülebilirler. Zira hacizli mal karşılığında ödenen parayla hacze düşmüş kimsenin borçları ödenmiş olur. Bu durumda malın değerinde satılmasına vesile olunduğu için bu tür malları alan kişinin sevaba nail olması da ümit edilir.

@erolkaranet - 05.02.2020