Böylesine önem verilen bu ibadethanelere gereken özen en fazla Emevilerden sonra Türkler'de görülmektedir.
Türkler camilerde de en fazla ayet ve hadislerle birlikte başta Allah c.c ve peygamber aleyhisselamın isimleriyle birlikte sahabenin adını da nakış nakış cami duvarlarına işlemekten geri kalmamıştır.
Cami yazıları Müslümanlara 14 asır öncesinden kutlu mesajlar iletir.
Çoğumuz, cami kubbe ve kuşaklarıyla, duvarlarını tezyin eden hatlara ve özellikle de cihar yâr-ı güzîn takımlarına şöylece bir bakar geçeriz.
Biz de burada merak edenler için camilerde bulunan hüsn-i hat dediğimiz en güzel yazı şekilleirle yazılan yazıların neler olduğuna, genellikle neler yazıldığına yer vermeye çalıştık.
Cami ve mescitlere adım atan Müslümanları cümle kapının üzerine yazılan Kâf Suresi’nin 34’üncü ayet-i kerimesi ya da Zümer suresinin 73. ayeti karşılar:
"Udhulûhâ bi selâmin zâlike yevmu’l-hulûd (Oraya selâmetle girin! Bu, ebedîlik günüdür.)"
“Selamet size! Günah kirinden tertemizsiniz. Artık ebedî olarak kalmak üzere girin oraya.”
veya
Hicr Sûresi’nin 46. ayeti olan “Güvenle ve esenlik içinde girin buraya”
ya da
“Rabb’im! (Gireceğim yere) doğruluk ve esenlik içinde girmemi sağla. (Çıkacağım yerden de) beni doğruluk ve esenlik içinde çıkar. Katından bana yardımcı bir kuvvet ver.”
veyahut
“Allah’ın mescitlerini, ancak Allah’a ve ahiret gününe iman eden, [gereği üzere namazı kılan, zekâtı veren, Allah’tan başkasından korkmayan] kimseler imar eder.” Tevbe, 18
“Sabrettiğiniz için size selam olsun. Ahiret saadeti ne güzeldir.” Rad 24
“Doğu ve batı, her yer cenab-ı Allah’ındır. [Hangi tarafa yönelirseniz orası Allah’a ibadet yönüdür.] Şüphesiz ki Allah’ın mağfireti geniştir, o her şeyi bilendir.” Bakara 115
“Onlar ki namazlarını gözetirler (şartlarına riayet ederek gereği üzere devamlı olarak kılarlar). İşte bunlar, cennetlerde ikram olunanlardır.”Mearic 34-35
“Allah tarafından bir söz olarak onlara selam vardır.” Yasin 58
Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)
Hz Ebu Bekir es-Sıddîk Radıyallâhü anh
Hz Ömer el-Faruk Radıyallâhu anh
Hz Osman Radıyallâhü anh
Hz Ali Radıyallâhü anh
Hz Hasan Radıyallâhü anh
Hz Hüseyin Radıyallâhü anh
Mihraplardaki yazı Kabe-i Muazzama'ya - Mekke’ye yöneltir
“Fevelli vecheke şatral Mescid’il-Haram
Yönünü Mescidi Haram tarafına çevir.” Bakara 149. ayeti
Kubbeye ya da bir çok camide görebileceğimiz gibi mihrabın yer aldığı kısımda ya da mihrap duvarında
“Namaz, müminler üzerine vakitleri belirli bir farz olmuştur.” Nisa 103
Fatiha, Ayet-el Kursî, İhlas, Nas, Felak ve Fâtır suresinin 35 ve 41’inci ayetleri yazılır.
“Şurası kesindir ki, gökleri ve yeri –yok olup gitmesinler diye- Allah tutmaktadır. Bir de yok olup gitmeleri kesinleşti mi bunları Allah’tan başka hiç kimse tutamaz. İnanın, O hep halim, bağışlayıcı olmuştur.”
Osmanlı tarafından yapılmış olan
Âli-İmran Sûresi’nin 37. ayeti olan “Zekeriyya, onun mabetteki bölmesine (mihraba) her girişinde...” ve aynı sûrenin 38-39. ayetleri olan “Mihrapta durup bu duayı ettiği sırada melekler kendisine (Zekeriya’ya) seslenmişti.”
“Kâ'le Aleyhisselam, es-salâtü ‘imâdü’d-dîn, sadaka Resûlullah”
Allah’ın Resûlü dedi ki namaz dinin direğidir. Allah’ın Resûlü doğru söyledi
yazılan yerlerde vardır.
Bunların dışında Esma’ül-Hüsnâ'ya veren camilerde bulunmaktadır.
Bununla beraber Nûr Sûresi 24-36. ayetleri de
Su ile ilgili ayet ya da hadisler şadırvanlarda yer alır.
“Ve canlı olan her şeyi sudan yarattık” Enbiya Sûresi 30. âyeti
“Rableri onlara tertemiz içkiler sunmakta” İnsan Sûresi 21. âyeti
Ve kabristanların girişlerinde..
“Her nefis ölümü tadacaktır. Sonra bize döndürüleceksiniz.”
“Takva sahipleri o kimselerdir ki melekler, canlarını hoş ve rahat oldukları hâlde alırlar: Selam size, yapmış olduğunuz güzel işlerin mükâfatı olarak girin cennete, derler.” Nahl 32
Derleme : erolkaranet
