Peygamber Zamanında Sandalye Var mıydı ?

Geçtiğimiz günlerde bir haber sitesi "Sandalyede namaz bal gibi de caizdir.." başlığı adı altında "sandalyede namaz" konusunda bir haber yayınlamıştı.

Haber, bugüne kadar Diyanet İşleri Başkanlığı Fetva Kurulunun kararları arasında dahi, "sandalyede namaz olmaz" sözünü dahi yalanlarcasına işi "olur"a çevirmiş. Yazdıklarıyla bugüne kadar bu konuda söylemlerde bulunan ulemayla adeta dalga geçercesine konuyu basite indirmişti.

Hatta haber sitesi peygamberin zamanında "sandalye mi vardı" diyerek o günün yaşam koşullarını dahi küçümsemişti.

Gerçekten, peygamber zamanında sandalye yok muydu.

ARGE grubumuz başlarında araştırmacı yazar Erol Kara olmak üzere bu konuda bir araştırma yaparak konuyu açıklığa kavuşturmaya çalıştı

Yapılan araştırmada Tabarani'nin muhtelif hadis alimlerinin beyanına dayanarak "peygamberin evinde demirden dört ayak üzerinde çerçeveye gerilip örülmüş iplerle yapılan sandalyeye benzeyen bir oturma aracının olduğunu" iddia ettiği bilgilerine ulaşabiliyordu.

Ayrıca resullullah aleyhisselamın bir hadisi şeriflerinde buyurduğu "hayvanlarınızı yollarda ve çarşılarda sandalye gibi kullanmayın.” diye (ahmed b. hanbel, müsned, xxiv, 392.) sözünden de o dönemlerde insanların sandalyenin varlığından haberdar olduğunu öğreniyoruz.

Ve bu komuda "hz. peygamberin demir ayaklı ahşap sandalyesi (الكرسي (( müslim, cuma” 15; beyhakî, iii, 218; i̇bn huzeyme, sahîh, ii, 355; hâkim en-nîsabûrî, i, 422;nesâî, zîne” 118; taberânî, mucemul-kebîr, ii, 59; i̇bn hacer, el-i̇sâbe, vii, 139. ) konusunda kaynak bilgilerde elimize geçiyordu.

Bu arada, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat Anabilim dalı İslam tarihi bilim dalı için hazırlanan "HZ. PEYGAMBER DÖNEMİNDE ÇALIŞMA HAYATI VE MESLEKLER" adlı kabul edilen doktora tezi (okumak için tıklayınız ) için Elnure AZİZOVA adlı kişinin çalışmasında Mobilyalar başlığı altında şu bilgilere rastlamak mümkün oldu

"Mobilya

Evlerin kapı ve çatılarının yapılması için Mekke’ye eski Bizans ve Sâsânî topraklarından usta marangozların getirtilme olayının Abbâsîler döneminde de devam ettiği Abbâs b. Abdulmuttalib’in torunlarından İsâ b. Ali’nin hicri yüz altmış senesinde Ebû Bahr el-Mecûsî enNeccâr isimli marangozu kente getirtmesinden anlaşılmaktadır. Bkz. Ezrakî, II, 60; Fâkihî, II, 80. 1496 İbn Sa’d, III, 345; İbn Şebbe, II, 64; Taberî, Târih, IV, 191; İbn Kesîr, el-Bidâye, VII, 137; İbnu’lEsîr, el-Kâmil, II, 446. 1497 İbn Sa’d, III, 345; İbn Şebbe, II, 64-65; Taberî, Târîh, IV, 191; İbn Asâkir, XLIV, 413; İbnü’lEsîr, el-Kâmil, II, 446.235 Kaynaklar, İslâm’ın ilk dönemlerinde taht, divan, kürsü ve elbise askısı gibi ahşap ev eşyalarının hadarilerce kullanıldığını haber vermektedir.

Meselâ Kur’ân-ı Kerîm’de divan (الأريكة (Kehf 18/31, taht (السرير(1499 ve sandalye (الكرسي 1500) gibi ev eşyalarından bahsedilmektedir.

Ayrıca kaynakların ayrıntılı şekilde üzerinde durduğu Hz. Peygamber’in terekesindeki ahşap ev eşyaları dönemin mobilya çeşitleriyle ilgili fikir vermektedir.

Meselâ naşının üzerinde taşındığı taht, aslında Resûlullâh’ın kendi yatağı olup ayakları tik ağacından (الساج-Tectno grandis) yapılmıştır.1501 Hz.Peygamber’in mirası üzerine kaleme aldığı Tereketü’n-nebî isimli eserinde Hammâd b. İshâk’ın aktardığı rivayete göre ayakları ve sütunları tik ağacından olan bu yatağı, hicretten sonra konakladığı Ebû Eyyûb el-Ensârî’nin evinde sedir bulunmaması üzerine Hz. Peygamber’e Ebû Zur‘â göndermiştir.1502 Hz. Peygamber’in geceleri kullandığı ahşap lazımlık yatağın altına koyduğu konusundaki rivayetlerden1503 anlaşıldığına göre yataklar yerden belli bir yükseklikte yapılmaktaydı.

Hz. Peygamber’in demir ayaklı ahşap sandalyesi (الكرسي(1504, çocuk beşiği (المهد) 1505 ve üç parça tahtadan müteşekkil elbise askıları (المشجب( 1506 dönemin diğer mobilya çeşitleri arasında zikredilebilir.

"Hz. Peygamber döneminde bir kısmı veya tamamı demirden hazırlanmış bazı ev eşyalarının kullanılmış olmasından demircilerin günlük hayata yönelik ürünler hazırladıkları anlaşılmaktadır. Meselâ Resûlullâh’ın demir kulplu ahşap bardağı 1820, demir ayaklı tahta sandalyesi1821 demircilerin ev eşyalarına yönelik ürünler hazırladıkları görüşünü desteklemektedir. "

[1498 Kehf 18/31; Yâsîn 36/56; el-İnsân 76/13; el-Mutaffifîn 83/23, 25. 1499 et-Târık 86/9. 1500 el-Bakara 2/255; Sâd 38/34. 1501 Bkz. Hammâd b. İshâk, Teriketü’n-Nebî, s. 104-105. 1502 Bkz. Hammâd b. İshâk, s. 104-105. 1503 Bkz. Nesâ’î, “Tahârât” 25; Hâkim en-Nîsabûrî, I, 272; İbn Hibbân, IV, 274; İbn Kesîr, el-Bidâye,

V, 326; İbn Asâkir, LXIX, 50-51; İbn Hacer, el-İsâbe, VII, 511; Zehebî, Siyer, IX, 450. 1504 Müslim, “Cuma” 15; Beyhakî, III, 218; İbn Huzeyme, Sahîh, II, 355; Hâkim en-Nîsabûrî, I, 422;

Nesâî, “Zîne” 118; Taberânî, Mu’cemu’l-kebîr, II, 59; İbn Hacer, el-İsâbe, VII, 139. 1505 Hz. Peygamber’in oğlu İbrahim’in beşiğinden bahsedilir. Bkz. Beyhakî, VII, 72; İbn Hacer, elİsâbe, I, 174; İbn Asâkir, III, 184. 1506 Aynî, ‘Umde, IV, 57; İbn Hacer, Fethu’l-bârî, I, 467. 1507 İbn Sa‘d, I, 388; İbn Mâce, “Et‘ime” 11; Tirmizî, “Et‘ime” 41; Beyhakî, X, 56. 1508 Beyhakî, I, 235. 1509 Müslim, “Zuhd” 18; İbn Hibbân, III, 462. ]

Peygamber zamanında Sandalyenin varlığından söz eden bu bilgiler ve ulemanın aktardıklarına göre fetva hazırlayan DİB'in Din İşleri Yüksek Kurulu'nun cevabını görmeyen haber sitesi, editörümüzün o habere yaptığı yoruma cevap verirken bile kendi içerisinde yalan yanlış bilgi aktardığının, tezatlarla dolu yorum yaptığının farkında olmayarak ve hatta "EROL HOCAM BU KADAR TAKILMAYIN. ADAM OTURAMIYORSA ZORLA MI YERE OTURTACAKSINIZ. OTURAN OTURARAK KILSIN İSKEMLEDE OTURAN İSKEMLEDE KILSIN. BUNA KARAR VERECEK OLAN O ŞAHSIN KENDİ VİCDANI. SİZ NİYE KENDİNİZİ BU KADAR YORARSINIZ Kİ.." diyerek ibadet etme şeklini insanların vicdanına bırakılması gerektiğini söyleyecek kadar dini emirleri yok sayma durumuna gelmiştir.

İbadet şekilleri insanların keyfine göre olmayacağı aşikar ilen" nasıl kılarsa kılsın" demek o denli abesle iştigal olmuştur.

Sitemizde de çokça yer verdiğimiz gibi sandalyede ayakları aşağıya sallayarak namaz kılınmayacağını bir kez daha vurgulamak isteriz.