%5B1%5D.jpg)
Ak Kızım, Sarımsağın Öyküsü.
Diş dikip baş sökdüğüm
Gelin gibi süsledüğüm
Gurbetlere yolladuğum
Benzerin çok eşin yok dünyada…
Bir sarımsak üreticisi olan Hasan Aras’ın Taşköprü sarımsağına methiyeler dizdiği bir şiirin ilk dörtlüğü bu.
Sarımsak altın, orada. Sarımsak para ederse, çoluğu çocuğu evlendiriyor, seneye beklemek zorunda kalmıyorlar, insanların yüzü gülüyor.
Taşköprü sarımsağı, her şeyin cevabı. Kırsal kalkınmanın, nüfusu yerinde tutmanın, şehirlere göçü önlemenin, yerelleştirme ve yerelleşmenin...
Kastamonu’dan Taşköprü Tekeoğlu köyünde sarımsak tarlasında, soframıza gelen sarımsakların yetiştiği topraklarda, göz alabildiğince toprak, masmavi gökyüzü, toprağın ve sarımsağın karışmış kokusu başımı döndürmeye yetiyor. Yüksek mineralli bu özel toprağı avuçluyor, çiftçilerle ve sarımsağı hasat edip bağlayan kadın çalışanlarla tanışmaya fırsat buluyorum. Mutfağıma giren, el üstünde tuttuğum bu sarımsakları yetiştiren çiftçimi, toprağımı tanıyor, onların bir parçası oluyorum kısa bir süre de olsa...
Şubat- Mart aylarında ekimi yapılan Taşköprü sarımsağının, Temmuz, ayında ise hasadı. Traktörün çıkarttığı sarımsakları, topraktan çıkartan, temizleyen, bağlayanlar ise kadın işçiler. El emeği, göz nuru. Topraktan sökülen başlar, 8 ile 12 gün arasında tarlada kurumaya bırakılıyor, daha sonra ayıklanıp, sınıflandırılıyor. Ve sarımsak pazarlarında satışa sunuluyor.
Sarımsak pazarları haftada iki gün kuruluyor, çiftçi malını toptana satıyor, pazarlık ediliyor, el sıkışılıyor. Traktörler, arabalar, römorklar sarımsak dolu, yeni sahiplerini bekliyor.
Metro, coğrafi işaretli ürünler ile ilgili çalışmalarına 2009 yılında Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜCİTA) Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu’nun yardımları ile başlıyor. Coğrafi işaret; belli bir niteliği olan, ünü ve bazı özellikleriyle, bir bölge, alan, yöre veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü tanıtıp, gösteren işaret topluluğunun tanımı.
Finike Portakalı, Zile Pekmezi, Ortaca Limonu ve son olarak da 2012 yılından bu yana çalışmaları süren, Taşköprü sarımsağı ile yerli tohuma ve ürüne destek veriyor, sahip çıkıyor Metro Toptancı Market.
2009 yılında Taşköprü Sarımsağı, coğrafi işaretli ürünler arasına giriyor, ama tescil belgesi almak ile iş bitmiyor. 50bin ton yerli tohum bu sene 12binbeşyüz tona düşmüş durumda. Yerel tohumun korunması ve gelecek nesillere aktarılması, Çin sarımsağının önüne geçilmesi gerekiyor. Nasıl olacak bu?
Çiftçinin Çin sarımsağı diye adlandırılan ve Taşköprü sarımsağından daha fazla ürün veren sarımsağını tercih etmesi nasıl önlenecek? Aslında basit; onlara pazar sağlanarak, onlara sürdürülebilir tarımı, yerel değerlere sahip çıkmayı anlatarak.
Metro ve Reis Gıda’nın işbirliği işte burada çok büyük bir önem kazanıyor. İki firmanın işbirliği, çiftçilerin GLOBALG.A.P. sertifikası almaları için çok önemli. Çiftçilerin eğitimi, ürünlerinin kalitesinin standartlaştırılması, ürünlerin kalitesini yükseltilmesi hep bu sertifikasyondan geçiyor.
GLOBALG.A.P. sertifikasına sahip olan ürünler ise sorgusuz sualsiz tüm Avrupa pazarında satılabiliyor. Bu yerel değerimizi ve çiftçimizi taçlandırmak değilse nedir?
Metro diyor ki çiftçiye, sen yeter ki coğrafi tescil almış, Taşköprü sarımsağını üret, sana söz, senin malını alacağım, raflarım senindir. Metro, Taşköprü sarımsağı satıyor marketlerinde, Çin sarımsağının ekonomik olarak çok daha karlı olduğunu bile bile, diğer market zincirlerine de, üreticiye de örnek oluyor!
Metro gibi diğer büyük gıda tedarikçileri de, market zincirleri de bu tür yerel ve coğrafi işaretli ürünleri desteklerse ve raflarında sadece onlara yer verirse, işte o zaman Türkiye topraklarının gerçek hakkını vermiş, çiftçinin de özlediği tarıma devam etmesini sağlamış, kırsal kalkınmaya destek olmuş oluruz.
Yani iş bir diş sarımsak, bir portakal, bir limondan ibaret değil! Kastamonu Toki’ye emanetse, Taşköprü sarımsağı da, coğrafi ürünler de bize emanet. Hodri meydan!
TUBA ŞATANA - 2014
http://www.radikal.com.tr/yazarlar/tuba_satana/bir_cografi_deger_bir_ask_taskopru_sarimsagi-1205736
