Yasal mirasçılar kimlerdir?

"Yasal mirasçılar kimlerdir?" miras bırakacak kişinin ölümünden sonra mal paylaşımı için heveslenen herkesin merak ettiği biri soru. Ya da filancanın ölümünden bize de pay düşer mi ?.. Düşerse ne kadar düşer. ? Ya, bunlarda nereden çıktı. Hiç tanımadıklarımız mirasçı diye karşımızı çıkıyor gibi şaşırtan, merak eden sorular sorular..

Kaç Çeşit Mirasçılık Vardır?

Mirasçılık iki çeşittir. Birincisi kanuni mirasçılık, ikincisi atanmış mirasçılıktır. Türk Medeni Kanununda her iki çeşit mirasçılık biçimi de yer almaktadır.

Kanuni Mirasçı Nedir?

Kanuni mirasçılık, genel bir uygulama olduğu ve kanuni mirasçıların mahfuz hisseleri de (saklı payları) bulunduğu için Kanunumuzda öncelikli olarak düzenlenmiştir. Zira kanuni mirasçıların mahfuz hisseleri üzerinde miras bırakanın dahi tasarruf etme hakkı bulunmamaktadır.

• Kanuni Mirasçılar Kimlerdir?

Kanuni (Yasal) mirasçılar Medeni Kanunda miras bırakanın kan hısımları, evlatlığı ve evlatlığın alt soyu, eşi ve devlet olarak düzenlenmiştir.

• Atanmış Mirasçı Nedir?

Atanmış mirasçılık vasiyetname veya miras sözleşmesi ile oluşmaktadır.

Türkiye'de geçerli olan Miras hukukuna göre yasal mirasçılar 

• Eş, çocuklar, alt soy ve onların alt soyları, 
• Anne baba alt soyları, 
• Büyükanne büyükbabalar alt soyları, 
• Soy bağı kurulmuş evlilik dışı çocuklar (oran bakımından evlilik içi çocuklarla aynıdır), 
• Evlatlık ve alt soy olan kişilerdir.

Miras hukuku mal paylaşımı esaslarına göre yasal mirasçılar 6 başlıkta toplanıyor.

• Kan hısımlığına dayanarak yasal mirasçı olanlar, 
• Evlatlık olanların mirasçılığı, 
• Evlilik dışı hısımların mirasçılığı, 
• Sağ kalan eşin mirasçılığı, 
• Devletin mirasçılığı 
• Saklı payı olanların mirasçılığı 

Ya kimsesi yoksa derseniz cevabı şöyledir. Kimsesi olmayanların mal varlıkları da haliyle devlete kalıyor.

Kan Hısımlığına Dayanarak Yasal Mirasçı Olanlar

• Birinci derece mirasçılar: Çocuklar / Torunlar
  Miras bırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyu oluyor. Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar. Miras bırakandan önce ölmüş olan çocukların yerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alıyor.
• İkinci derece mirasçılar: Anne / Baba
  Altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, anne ve babasıdır. Bunlar eşit olarak mirasçı sayılıyorlar. Miras bırakandan önce ölmüş olan anne ve babanın yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alıyor. Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalıyor.
• Üçüncü derece mirasçılar:  Büyükbaba / Büyükanne
  Altsoyu, anne ve babası ve onların altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, büyük anne ve büyük babaları oluyor. Bunlar, eşit olarak mirasçı sayılıyorlar. Miras bırakandan önce ölmüş olan büyük anne ve büyük babaların yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alıyor.
  Anne veya baba tarafından olan büyük anne ve büyük babalardan biri altsoyu bulunmaksızın miras bırakandan önce ölmüşse, ona düşen pay aynı taraftaki mirasçılara kalıyor. Anne veya baba tarafından olan büyük anne ve büyük babaların ikisi de altsoyları bulunmaksızın miras bırakandan önce ölmüşlerse, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalıyor.
• Sağ kalan eş varsa, büyük anne ve büyük babalardan birinin miras bırakandan önce ölmüş olması halinde, payı kendi çocuğuna; çocuğu yoksa o taraftaki büyük anne ve büyük babaya; bir taraftaki büyük anne ve büyük babanın her ikisinin de ölmüş olmaları halinde onların payları diğer tarafa geçiyor.
• Evlilik Dışı Hısımların Mirasçılığı
  Baba yönünden evlilik dışı çocuğun mirasçı olabilmesi için iki şart bulunuyor:
  Çocuk evlilik dışı doğmalıdır. Çocuk ile baba arasında soybağı kurulmalıdır. Evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veya hakim hükmüyle kurulmuş olanlar, baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olabiliyorlar.
• Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı
  Sağ kalan eşin miras alması için, miras bırakanın ölümü anında onunla evlilik bağının mevcut olması bu bağın miras bırakanın ölümü anında sona ermiş olmaması gerekiyor. Boşanmış eş miras alamıyor. Ancak, sadece Boşanma Davası açılmış olması mirasa engel olmuyor. Boşanma Davası kesinleşmeden eşlerden biri ölse, sağ kalan eş yine mirasçı oluyor. Çünkü boşanma vasi ölümle düşüyor. Ancak boşanma sebebi cana kast ise bu eşin mirasçılığına engeldir. Ayrılık Kararı’ndan dolayı ayrı yaşadıkları dönem içinde ölen eşe, diğeri mirasçı oluyor, dava devam ederken ölen eşe, mirasçı oluyor.
• Eşlerden birinin ölümü halinde miras malları arasında ev eşyası veya eşlerin birlikte yaşadıkları konut varsa; sağ kalan eş, bunlar üzerinde kendisine miras hakkına mahsuben mülkiyet tanınmasını isteyebiliyor.
• Evlatlığın Mirasçılığı
  Evlatlık ve altsoyu, evlat edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar. Aynı zamanda evlatlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam eder. Evlat edinen ve hısımları, evlatlığa mirasçı olamıyorlar.
• Devletin Mirasçılığı
  Mirasçı bırakmaksızın ölen kimsenin mirası devlete geçiyor.
• Saklı Payı Olan Mirasçılar
  Saklı Paylı (Mahfuz Hisseli) mirasçılar, miras bırakanın altsoyu, babası, annesi, kardeşleri ve eşi oluyor. Saklı paylar, miras bırakanın ölüme bağlı bir tasarrufla ortadan kaldırması mümkün olmayan kanuni miras payına deniyor.

Bu yazıda sayılan kimseler kanun tarafından kendilerine mirasçılık sıfatı verilen yasal mirasçılardır. Bu kimseler dışında miras bırakan isterse ölüme bağlı tasarruflarla başka birilerini de mirasçı olarak atayabilir. Ancak o kimseler yasal mirasçı değil iradi yani, atanmış mirasçı olacaktır.

@erolkaranet - 27.02.2023