1940'ların Cami Zulmünü Yaşayan Cami

CHP’den başka partinin olmadığı İsmet İnönü döneminde nalbant dükkanı yapılarak hayvanlara çiğnetildiğini ortaya çıkardığımız İstanbul Fatih’teki Mimar Mehmet Ağa Camisi’nin o karanlık dönemdeki içler acısı hâlini gözler önüne seren fotoğraf gün yüzüne çıktı.

Aydınlık yarınlara kararlılıkla yürüyen Türkiye’nin geçmişindeki karanlık dönemlerle de yüzleştiği günümüzde, İsmet İnönü iktidarının vicdan yaralayan icraatları bir bir gün yüzüne çıkıyor. Müslümanlara zifiri karanlık günler yaşatan dönemde nalbant dükkanı yapıldığını ortaya çıkardığımız tarihi Mimar Mehmet Ağa Camisi’nin 1941 yılındaki harap halini belgeleyen fotoğrafa ulaşıldı. Nalbant dükkanı olarak kullanılan caminin mezbeleliğe dönmüş durumunu açıkça ortaya koyan fotoğraf karesinde, caminin önündeki at arabası da net bir şekilde görülüyor. Akit’in ulaştığı ve yine o döneme ait olan bir belgede ise içerisine hayvanların doluşturulduğu caminin harap durumu ile ilgili duyarlı vatandaşların devlet yetkililerine “tamir ve tadilat” için çağrıda bulunduğu görülüyor.

TARİHİ FOTOĞRAF

CHP yönetimindeki Türkiye’nin ne halde olduğunu gösteren 1941 tarihli fotoğrafta “Sinekli Mescid” olarak da bilinen Mimar Mehmet Ağa Camisi yer alıyor. 1935’te çıkarılan “Camilerin kapatılması, müze ve depoya dönüştürülmesi, metruk halde bırakılarak ahır yapılması” yasası sonrasında nalbant dükkanı yapılan 600 yıllık caminin 1941 yılında harabeyi andıran hâli göze çarpıyor. 36 metrekarelik alan üzerindeki caminin bir kısmının yıkıldığı, 6 metrelik kubbesini ise bakımsızlık nedeniyle ot sardığı görülüyor. Perişan haldeki Mimar Mehmet Ağa Camisi’nin kaba yonu taşla örülmüş duvarları adeta dökülüyor. Fotoğrafta caminin yola bakan bir penceresinin tahrip edilerek kapı yapıldığıdikkat çekiyor. Kapının önündeki at arabası da dikkat çekici ayrıntılardan. Nalbant dükkanı olarak kullanılan ve içerisinde atların tepindiği caminin minaresinin bir kısmı da fotoğraf karesine yansımış durumda.

TARİHİ BELGE: ‘NALBANTA VERİLEN HARAP HALDEKİ CAMİYİ TAMİR EDİN’

6 asır boyunca Allahuekber seslerinin yankılandığı Fatih’in Vefa semtindeki Sinekli Mescid olarak da anılan Mimar Mehmet Ağa Camisi’nin nalbant olarak kullanıldığı dönemde duyarlı vatandaşların, CHP’nin iktidardan indirilmesinin ardından harekete geçtiğine ilişkin de tarihi bir belgeye de ulaşıldı. Akit’in edindiği belgede Fatih’li duyarlı vatandaşların belediyeye başvurduğu, bir belediye encümen azasının caminin harap hali hakkında rapor hazırladığına değinilerek yetkililere tamir ve tadilat çağrısı yapılıyor. Evrakta şu yürek dağlayan ifadelere yer veriliyor: “Bu Sinekli Mescit kubbeli ve İstanbul’da aşina kalan kârgir mahalle camileri binalarındandır. Tarihî yadı vardır. O civarda çıkan yangında muhterik olmuş şimdi harap bir duruma girmiştir. Minareli cami binası durmakta, Vakıflar İdaresince bir nalbanda kiraya verilmektedir. Cami içine hayvanat konmuş, penceresi delinerek kapı açılmış bir vaziyette olduğunu gören encümen azasından Fehmi Karataş tarafından verilen ve imarını teklif eden rapor Encümence ittifakla kabul olunmuş (…) henüz bir eseri imara tesadüf edilmemiş ve bu mimari, tarihi değerli binanın harap durumu artmakta bulunmuştur.”

ATLARIN BAĞLANDIĞI HALKALAR HÂLÂ CAMİDE

Adnan Menderes liderliğindeki Demokrat Parti ile özgürlüğüne kavuşan Mimar Mehmet Ağa Camisi’nde 1958’de başlayan tadilat çalışmaları 1960’da tamamlanarak tarihi cami yeniden ibadete açıldı. Tadilat sırasında, tarihçi-yazar üstad Kadir Mısıroğlu'nun önerisiyle caminin duvarlarındaki demir halkaların 2 tanesi aynen muhafaza edildi. Üzeri kapatılmayan halkalar, camide hayvanların bağlandığı o karanlık CHP günlerini hatırlatan tarihi vesikalar olarak günümüzde hâlâ mevcudiyetini koruyor.

Faruk Srslan
https://www.yeniakit.com.tr/haber/zulmu-belgeleyen-fotograf-277120.html


Vefa Mimar Mehmet Ağa Cami detaylı bilgi içn tıklayınız