Vefa Semtinde Recai Mehmed Efendi Sıbyan Mektebi

 Recai Mehmed Efendi Sıbyan Mektebi

Vefa semti Cemal Yener Tosyalı Caddesi üzerinde bulunan Sıbyan Mektebi

Kovacılar Caddesi üzerinde bugün yol seviyesinden l metre kadar aşağıda kalmış bir vaziyettedir.

1944 yılları

Artık çukur diye ifade edebileceğimiz bir halde bulunmasıyla ilk olarak dikkat çeken sebil; Vefa semtinin bugünkü terk edilmiş halinin ve sahipsizliğinin bir temsilci gibidir.
Recai Mehmed Efendi Sıbyan Mektebi ve Sebili, III. Mustafa döneminde (1757-1774) inşa ettirilmiştir. Dönemin reisülküttablarından Recai Mehmed Efendi tarafından 1775 tarihinde yaptırılmıştır. Sıbyan Mektebi ve Sebili üzerinde yer alan yazıtlar ise, hattat Yesarî Mahmud Efendi tarafından yazılmıştır.

Sıbyan mektepleri; külliyelerin bir parçası olarak yer alan  yapı parçaları iken Lale Devri ve sonrasında bağımsız olarak da inşa edilmeye başlamıştır. Recai Mehmed Efendi Sıbyan Mektebi de bunların ilk örneklerindendir.

Bir sebil veya çeşme ile birlikte tasarlanan sıbyan mekteplerinden biri olarak inşa edilmiş olup dönemin zevki olan barok ve rokoko süsleme özelliklerine de sahiptir. İki katlı taş, tuğla karışık bir duvar örgüsü ile inşa edilen mektebin birinci kat cephesinde ise mermer söveli pencereleriyle dershanesi bulunmaktadır. Bu cepheye giriş kapısı, çeşmeler ve sebil yerleştirilmiştir. Sıbyan mektebi halen depo olarak kullanılmaktadır .

Sıbyan mektebi iki katlı olup, kesme taş ve tuğladan rokoko üslubunda yapılmıştır. Zemin katı mermerle kaplanmış olup, bu cepheye giriş kapısı çeşmeler ve sebil yerleştirilmiştir. Ayrıca birinci katta mermer söveli pencereleri olan dershaneye yer verilmiştir. Giriş kapısından sonra karşılaşılan koridorun sağında tonozlu bir sebil odası ve bunun içerisinde de bir çeşme vardır.

Yapının üzeri tromplu bir kubbe ile örtülmüş, Kovacılar Caddesi’ne bakan cephesine de dikdörtgen mermer söveli dört pencere yerleştirilmiştir. Bu pencereler üzerinde tuğladan boşaltma kemerlerine yer verilmiştir. Giriş kapısı üzerinde ve sebildeki yazılar devrin ünlü hattatı Yesari Mahmud Efendi’ye aittir.

Üst kat yalnızca dershaneye ayrılmıştır. Sıbyan mektebinin cephe düzeni zemin kattaki sebile göre uyarlanmıştır. Sıbyan mektebi ve sebil uzun süre imalathane ve depo olarak kullanılmış, 1970 yılında restore edilmiştir.