Miras bırakanın vefatı ile birlikte, geride bırakacağı malvarlığı için, mirasçıların, sırasıyla bir takım işlemler yapması gerekmektedir.
İntikal konusu mal menkul, gayrimenkul olabileceği gibi, banka hesabında para da olabilmektedir. Her bir durum için izlenecek yol farklı ise de, mirasçıların öncelikle yapması gereken şey, veraset ilamı (mirasçılık belgesi ) çıkartmak olmalıdır.
Veraset ilamı, Sulh Hukuk Mahkemesi’nden alınabileceği gibi, artık noterlerden de alınabilmektedir.
Noterlerden veraset ilamı çıkarabilmek için, mirasçılardan herhangi birinin, tek başına kimliği ile müracaatı yeterlidir.
Noter tarafından verilecek bir form, müracaat eden kişi tarafından doldurulur.
Noterlerin bilgisayar sistemleri, nüfus müdürlüğü ile entegre olduğundan, noter katibi, öncelikle nüfus kayıtlarına girerek yasal mirasçıları tespit edecek ve size talep ettiğiniz mirasçılık belgesini düzenleyip verecektir.
Uygulamada noterlerin, kapalı kayıtlara ulaşması mümkün olmadığından, bir kısım mirasçılık belgesi talepleri noterlerce yerine getirilememekte, ilgilinin sulh hukuk mahkemesine müracaat etmesi gerektiği söylenmektedir.
Özetle kapalı kayıt yok ise, noterden veraset ilamını almak 10 dakikanızı alacaktır.
Bu yüzden sulh hukuk mahkemesinden önce, mirasçılık belgesini daha kısa sürede alabilmek için notere müracaat etmekte fayda vardır.
İlamı noterden alamayacağınızı öğrendiniz.
Bu kez yapmanız gereken, sulh hukuk mahkemesine müracaat edip, mirasçılık belgesi düzenlenmesini talep etmektir.
Mirasçılık belgesi talepli davalar, çekişmesiz yargı türüne girmektedir. Sulh Hukuk Mahkemeleri, nüfus kayıtlarına girerek mirasçıları tespit edecek ve veraset ilamı düzenleyeceklerdir. Mirasçılardan herhangi birinin müracaatı yeterlidir.
Her ne kadar bazı mahkemeler tensip zaptı düzenleyip duruşma günü vermekte iseler de, bu iş için çoğu zaman duruşma görülmesine gerek olmadığından, mahkeme kalemine müracaat ederek mirasçılık belgesini duruşmasız olarak çoğu mahkemeden almanız mümkündür.
Kapalı kayıt meselesi bazen sulh hukuk mahkemelerinde de olabilmektedir. Bu gibi durumlarda, mahkeme, en yakın nüfus müdürlüğüne müzekkere yazarak kapalı kayıtların gönderilmesini isteyecektir.
Bu gibi durumlarda müzekkereyi mahkeme kaleminden elden alıp, yazıyı nüfus müdürlüğüne elden takipli götürüp, cevabi yazıyı da mahkeme dosyasına yine elden getirirseniz, postada olabilecek gecikme süresini en aza indirebilirsiniz.
Mirasçılık belgesinin aslına, birkaç yerde ihtiyaç duyacağınızdan, mahkemeden (veya noterden) mirasçılık belgesinin aslından birden fazla adet almanız gerekecektir.
Eğer bir tane aldıysanız da sorun değil. Noterden /mahkemeden, ihtiyaç duyacağınız kadar sureti daha sonra da talep etmeniz mümkündür. Ancak suret harcı / ekstra noter masrafı ile uğraşmak istemiyorsanız, bu işi başlangıçta yapmanızı tavsiye ederiz.
Veraset ilamını (mirasçılık belgesini ) aldınız. Sıradaki işlem, veraset intikal vergi dairesine gidip ilişik kesme yazısı almaktır.
İlişik kesmek için beyanname vermeden önce, bir takım belgelere ihtiyacınız olacaktır.
Tapu fotokopisi veya tapu kaydı elinizde değilse, gayrimenkulün bulunduğu tapuya, elinizdeki veraset ilamı ile müracaat ederek takyidatlı tapu kaydını çıkartabilirsiniz.
Öncelikle gayrimenkulün bağlı olduğu belediyeden, rayiç bedel yazısı almanız gerekmektedir. Gayrimenkulün tapu fotokopisi veya tapu kaydı ile, Belediye’nin emlak servisine giderek, veraset intikal vergi dairesine vermek üzere rayiç bedel yazısı almak istediğinizi söylediğinizde, emlak vergi borcu olmaması kaydıyla rayiç bedel yazısı belediyece düzenlenerek size verilecektir.
Eğer emlak vergi borcu var ise, öncelikle bu borcu ödemeniz gerekecektir. Belediyeden alınacak emlak beyan değeri, murisin ölüm tarihindeki değeridir. İntikal işlemleri için aradan uzun zaman geçmişse, güncel rayiç değeri alırsanız ,intikal vergisi daha yüksek ödemek zorunda kalırsınız.
Ya da vergi dairesinde dosyanızla ilgilenecek memur, belediyeye yeniden giderek ölüm tarihindeki rayiç bedel yazısını almanızı isteyebilir. Bu da size oldukça zaman kaybettirecektir. Bu yüzden belediye çalışanına ölüm tarihini de söyleyip, ölüm tarihine göre rayiç bedel yazısını almalısınız.
Rayiç bedel yazısı, bir tanesi veraset intikal vergi dairesine hitaben, diğeri ise intikal esnasında tapuya hitaben olmak üzere iki tane alınacaktır. Bu aşamada elimizdeki belgeler; Tapu kaydı, veraset ilamı ve belediyeden alınmış imzalı ve mühürlü ölüm tarihindeki rayiç bedel yazısı. Eğer muris 01.06.2008 tarihinden önce vefat etmiş ise, murisin son kanuni ikametgahını da gösteren Ölüm ve Mirasçı Bildirimi, (Muhtarlık ya da Nüfus Müdürlüklerinden) nin ayrıca alınması gerekecektir.
Boş beyannameleri ilgili vergi dairesinden temin etmeniz mümkündür.
Gidilecek veraset intikal vergi dairesi, murisin ölmeden önce ikametgahının bulunduğu yer veraset intikal vergi dairesidir. Kişinin nerede vefat ettiği, terekenin ( gayrimenkul, menkul v.s. malların) nerede bulunduğu ya da nüfus kütüğünün nerede olduğu beyannamenin verileceği yer açısından önemli değildir.
Muris veya tasarrufu yapan şahıs Türkiye’de hiç ikamet etmemiş ya da son ikametgâhı tespit edilememiş ise beyanname verilecek yetkili vergi dairesi Gelir İdaresi Başkanlığınca tayin edilir. Ancak mükellef bununla ilgili dilekçesini evraklarıyla birlikte süreksiz vergi daireleri ya da Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü Diğer Vergiler Müdürlüğü’ne verebilir.
Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye’de bulunan malların; ölüm, bağış (hibe) ya da herhangi bir şekilde karşılıksız olarak bir kişinin mülkiyetinden diğer bir kişinin mülkiyetine geçmesi Veraset ve İntikal Vergisinin konusunu oluşturur.
Veraset intikal beyanı; Ölen kişinin kanuni ikametgahı Türkiye’de ve ölüm Türkiye’de gerçekleşmiş ise, mükelleflerin de Türkiye’de bulunmaları halinde ölüm tarihini takip eden 4 ay içinde; Ölen kişinin kanuni ikametgahı Türkiye’de ve ölüm yabancı bir memlekette gerçekleşmiş ise; ölüm tarihini takip eden 6 ay içinde; Mükellefler vefat eden kişinin bulunduğu yerin dışında başka bir yabancı memlekette olduğu takdirde ise ölüm tarihini takip eden 8 ay içerisinde ilgili Vergi Dairesine verilir.
Veraset intikal vergi dairesine, vefat eden kişiye ait tüm gayrimenkuller, menkuller ve diğer servet unsurları (Banka hesaplarındaki paralar, kiralık kasalar, motorlu araçlar, şirket hisseleri vs. ) beyan edilmelidir. Beyan, tek seferde verilebileceği gibi, intikal edilen her bir mal için ayrı ayrı da verilebilir. Beyanname verilmesi üzerine, ilgili vergi dairesince bir dosya numarası belirlenir. Sonradan verilecek beyanlar da bu dosya numarası üzerinden yapılır.
Beyannamade, intikale konu olan tüm mal varlığı haricinde vefat eden kişiye ve varislere ait T.C. kimlik numaraları ya da vergi kimlik numaraları, doğum tarihleri, varislerin adresleri yazılmalı ve her varis tarafından imzalanmalıdır. Veraset ve İntikal Vergisi beyannamelerinin mükellefler tarafından imzalanması gerekmektedir. Ancak reşit olmayan varislerin yerine anne ya da babası imzalayabilir. Anne ve babası yoksa ve kısıtlıların yerine vasi kararına istinaden vasisi imzalayabilir.
Vekil tarafından imzalanan beyannamelerde vekaletin beyannameye eklenmesi gerekir. Vekaletnamelerde özel olarak Veraset ve İntikal Vergisine ilişkin “beyanname vermeye, imzalamaya yetkilidir” vb. ifadelerin de yer alması da ayrıca gerekmektedir. Yukarıda belirtilen sürelerde eğer intikal için beyanname verilmemişse, veraset intikal vergisine ek olarak, gecikme faizi de tahakkuk ettirilerek tarafınıza ödettirilir. Veraset intikal vergisi, vergi dairesi içerisinde bulunan veznelerden ödenebilir.
hukukitavsiyeler.com/
