İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takip
A ) İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yolu İle İlâmsız Takip
Takipte dayanılan ipotek akit tablosunun kayıtsız şartsız bir para borcu ikrarını taşımaması yani ilâm niteliğinde bulunmaması ve İİK. 150/ı maddesi koşullarının mevcut olmaması halinde borçluya, taşınmaz üçüncü kişiye ait ise üçüncü kişiye örnek 9 ödeme emri tebliği edilir.
Ödeme emrinde takip talebinde bulunan kayıtların dışında ödeme süresinin 30 gün olduğu 7 gün içinde borca itiraz edilmez ve 30 gün içinde borç ödenmez ise alacaklının taşınmazın satışını isteyebileceği ve ipotek hakkına itiraz edemeyeceği yazılmalıdır.
Bu takip şeklinde itiraz genel haciz yoluyla icra takibinde olduğu gibidir. Ancak alacaklının rehin hakkına itiraz edilemez.
B ) İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yolu İle İlâmlı Takip
İcra müdürü takip talebi ekinde sunulan ipotek akit tablosunun kayıtsız şartsız bir para borcunun ikrarını ihtiva ettiğini ve alacağın muaccel olduğunu anlarsa borçluya ve taşınmaz üçüncü kişi tarafından rehnedilmiş veya rehin işleminden sonra üçüncü şahsa geçmiş ise, bunlara örnek 6 nolu icra emri tebliğ eder.
Takipte asıl borçlu ile rehin veren üçüncü kişi arasında zorunlu takip arkadaşlığı olup her ikisinin birlikte takibi gerekir. Bu maddeye göre ilâmlı icra takibi yapılabilmesi için ipoteğin kesin borç ipoteği (karz ipoteği- ana para ipoteği) olması gerekir.
İpoteğin niteliği akit tablosuna göre belirlenir. İpotek tesis anında mevcut olan bir borç için verilmiş ise böyle bir ipoteğe kesin borç ipoteği, bir diğer ifadeyle karz/ana para ipoteği denilir. Bu şekilde bir ipotek akit tablosu kayıtsız şartsız borç ikrarını içerdiğinden ilam niteliğindedir. İpotek, ipoteğin kurulduğu tarihte mevcut olmayan ve ileride doğabilecek borçları kapsar şekilde tesis edilmiş ise bu tür ipoteğe üst sınır ipoteği (limit ipoteği-teminat ipoteği-maksimal ipotek) denir.
Kesin borç ipoteği borcun tamamını, ferileri de dâhil olmak üzere teminat altına alır. Üst sınır ipoteğinde ise taşınmazın sorumluluğu ipotek limiti ile sınırlıdır. Limit üzerinde hiçbir şey istenemez. Buna icra takip masrafları, faizler vs. dâhildir.Üst sınır ipoteğinde ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamsız takip yapılabilir.
İpoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilâmlı takip İİK’nun 34. maddesi uyarınca her yerde yapılabilir. Harç ise ilâmlı takiplerde olduğu gibidir. Alacaklının takipte dayanak yaptığı ipotek, kesin borç ipoteği olmayıp üst sınır ipotek ise, İİK’nun 150/ı maddesindeki koşulların oluşması halinde ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı icra takibi yapılabilir.
Bunun için, borçluya cari hesap veya kısa, orta, uzun vadeli kredi şeklinde işleyen nakdi veya gayri nakdi bir krediyi kullandıran alacaklı tarafından borçluya noter vasıtasıyla hesap kat ihtarı tebliğ ettirilmiş olması gerekir. Alacaklı tarafından ipotek akit tablosu ile birlikte borçluya İİK. 150/ı maddesi uyarınca tebliğ edildiğine ya da İİK. 68/b maddesine göre, tebliğ edilmiş sayıldığına ilişkin hesap kat ihtarı sunulmasıyla icra müdürlüğünce borçluya, ipotek veren üçüncü kişiye veya ipotekli taşınmazı sonradan alan malike birer icra emri tebliğ edilir.
Hesap kat ihtarına itiraz edilmiş olması icra emri gönderilmesine engel olmaz. İpoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilâmlı icra takibine başlanması üzerine icra müdürlüğünce taşınmazın tapu siciline İİK. 150/c maddesi uyarınca satışa arz şerhi verilir. Bu şerhten sonra taşınmazı iktisap edenlere ödeme emri ya da icra emrinin tebliği gerekmez.
Yine İİK’nın 150/b maddesi uyarınca ipotekli taşınmazda bulunan kiracılara işleyecek kiraları icra dairesine ödemeleri için muhtıra gönderilir. İİK’nun 150/b maddesi uyarınca takibin kesinleşmesi beklenmeden icra müdürlüğünce satış hazırlıklarına başlanır ve taşınmazın kıymet takdiri yapılır.
pgm.adalet.gov.tr/duyuru/2012/aralik/1.pdf
@erolkaranet - 13.01.2018
