Nafaka hakkında merak edilenler
Nafaka genel anlamda, bir kişinin yoksulluğa düşen eşine veya eski eşine, çocuğuna veya yakın akrabasına (üstsoy, altsoy veya kardeş) ödemekle yükümlü olduğu parasal ödentidir.
Türk Medeni Kanunu 175. maddesine göre, Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir.
Kanunda nafaka miktarının alt ve üst sınırı belirlenmemiştir. Boşanma davasında nafaka belirlenirken mahkeme tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını araştırmak zorundadır. Kişilerin aylık kazancı, malvarlıkları nafakanın belirlenmesinde en önemli etkenlerdir. Asgari ücret alan bir kişi bile nafaka ödemek zorunda kalabilir.
Hukukumuz da nafaka; iştirak, yoksulluk ve tedbir nafakası olmak üzere üç çeşittir.
- İştirak nafakası, çocuklar için ödenen nafakadır. İştirak nafakasında tarafların kusuru aranmaz. Velayet kendisinde olan anne veya baba diğer taraftan iştirak nafakası talebinde bulunabilir.
- Yoksulluk nafakası ise, boşanma neticesinde yoksulluğa düşecek olan eşe ödenen nafakadır. Kusursuz ya da diğer eşe göre daha az kusurlu olan tarafa hükmedilir. Taraflar eşit kusurlu ise yoksulluk nafakasına hükmedilmemektedir. Buna karşılık her iki taraf da kusursuz ise, nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaksızın boşanma neticesinde yoksulluğa düşecek olan eş lehine nafakaya hükmedilebilir.
- Tedbir nafakası da; boşanma gerçekleşene ve kesinleşene kadar bağlanan nafakadır.
Nafaka iki şekilde talep edilebilir.
- Boşanma davası açmadan, ayrı yaşamaya hakkı olan eş diğer eşten hem kendisi hem de varsa çocukları için tedbir nafakası talebinde bulunabilir.
- Boşanma davası ile birlikte, dava sonuçlanıncaya ve karar kesinleşinceye kadar yine hem eşin kendisi için hem de varsa çocuk için talep edilebilir.
Genelde dava dilekçesinde, boşanmaya karar verilmesi halinde, çocuk için hükmedilen tedbir nafakasının kesinleşmeden itibaren iştirak nafakası olarak devamına; eş için hükmedilen tedbir nafakasının ise yoksulluk nafakası olarak devamına karar verilir.
- Nafaka hangi hallerde düşer?
Yoksulluk şu hallerde düşer
- Nafaka hangi hallerde düşer?
Yoksulluk şu hallerde düşer
- Yoksulluk nafakası alan eski eşin yoksulluğu ortadan kalkarsa yoksulluk nafakası sona erer
Gıda, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür gibi harcamalarını karşılayamayan kişiler yoksul sayılır. Buna göre nafaka alan eski eş bu ihtiyaçlarını karşılayabiliyorsa artık yoksul sayılmaz ve yoksulluk nafakası sona erer. - Yoksulluk nafakası alan eski eş, yeniden evlenirse yoksulluk nafakası sona erer.
Bu durumda nafaka alan eski eşin evlenme tarihinden itibaren yoksulluk nafakası sona erer. - Yoksulluk nafakası alan eski eş veya diğer eski eşten birisi ölürse yoksulluk nafakası sona erer.
- Yoksulluk nafakası alan eski eş, evlenmeksizin başka bir kişi ile evlenmiş gibi yaşarsa yoksulluk nafakası sona erer.
Nafaka alan eski eş, resmi evlilik yapmadan bir başka kişi ile karı koca hayatı yaşıyorsa bu takdirde yoksulluk nafakası sona erer.
Kanunda nafaka miktarının alt ve üst sınırı belirlenmemiştir. Nafaka oranı mevcut maaşın 1/4’ü olacak şekilde bağlanmaktadır. Alınacak miktar ne olursa olsun bu oran geçilmez. Nafaka miktarı kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. Bu miktar kişinin ekonomik durumuna göre belirlenecek olduğundan boşanma davasında nafaka maaşın %25’i kadar olmakta, bu oran maaşın Hakimin karanına göre %50’ye kadar çıkmaktadır.
- Nafakanın ödenmemesi halindeki cezai işlemler nelerdir?
Nafakaya ilişkin kararı yerine getirmeyen borçlu aleyhine mal varlığı ve geliri üzerine icra takibi başlatılır
Tedbir nafakasına mahkemece ne zaman hükmedilirse hükmedilsin başlangıcı dava tarihi olacaktır yani tedbir nafakası geriye yürüyecek dava tarihinden itibaren icraya konu edilecektir.
Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikayeti üzerine, üç aya kadar hapsine karar verilir.
- Nafaka neye göre belirleniyor?
Hakim, nafakaya karar verirken tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını, gelirlerini, giderlerini, yaşam seviyelerini, bakmakla yükümlü oldukları kişiler olup olmadığını dikkate alır. Bunun sonucunda nafakaya karar verir. Hakim her dosyanın kendi özelliklerine göre nafaka tayin eder. Eğer çocuk için ise; Nafaka miktarı, çocuğun ihtiyaçları ile ana ve babanın hayat koşulları ve ödeme güçleri dikkate alınarak belirlenir. Nafaka miktarının belirlenmesinde çocuğun gelirleri de göz önünde bulundurulur.
- Maddi durumu yeterli olmayan birisinden nafaka alınır mı?
Nafaka her ay peşin olarak ödenir. Hâkim istem hâlinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.
Mahkeme nafaka takdiri yaparken kendisinden nafaka istenen eşin mali gücünü, sosyal ve ekonomik durumunu göz önünde bulundurur. Bu sebeple nafaka ödeyecek tarafa, ödemesi beklenemeyecek meblağda bir nafaka yükletilmesi genellikle söz konusu olmaz.
- Doğmamış çocuğa nafaka alınması mümkün mü?
Hukukumuzda hak ehliyeti sağ doğmak koşuluyla ceninin anne karnına düştüğü anda başlar.
Hak ehliyeti bakımından ana rahmindeki embriyo ile tüpteki embriyo arasında fark yoktur. Cenine, sağ doğmak geciktirici şartına bağlı olarak, kişilik hakkı tanındığı gibi, bazı malvarlığı hakları da tanınmıştır. Cenin kanunî mirasçı olabilir; mirasçı atanabilir veya ona belirli mal vasiyet edilebilir.
Cenin, üçüncü kişi lehine bir sözleşmede lehtar olabilir. Doğumundan önce haksız fiil sebebiyle zarar gördüyse, doğduktan sonra haksız fiili işleyenden maddî ve manevî tazminat talep edebilir. Cenin gelecekte kendisine destek olacak kişiyi kaybederse, destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilir. Dolayısıyla doğmamış olan anne karnında ki çocuk içinde nafaka talebinde bulunulabilir.
Nafakaya ilişkin kararı yerine getirmeyen borçlu aleyhine mal varlığı ve geliri üzerine icra takibi başlatılır
Tedbir nafakasına mahkemece ne zaman hükmedilirse hükmedilsin başlangıcı dava tarihi olacaktır yani tedbir nafakası geriye yürüyecek dava tarihinden itibaren icraya konu edilecektir.
Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikayeti üzerine, üç aya kadar hapsine karar verilir.
- Nafaka neye göre belirleniyor?
Hakim, nafakaya karar verirken tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını, gelirlerini, giderlerini, yaşam seviyelerini, bakmakla yükümlü oldukları kişiler olup olmadığını dikkate alır. Bunun sonucunda nafakaya karar verir. Hakim her dosyanın kendi özelliklerine göre nafaka tayin eder. Eğer çocuk için ise; Nafaka miktarı, çocuğun ihtiyaçları ile ana ve babanın hayat koşulları ve ödeme güçleri dikkate alınarak belirlenir. Nafaka miktarının belirlenmesinde çocuğun gelirleri de göz önünde bulundurulur.
- Maddi durumu yeterli olmayan birisinden nafaka alınır mı?
Nafaka her ay peşin olarak ödenir. Hâkim istem hâlinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.
Mahkeme nafaka takdiri yaparken kendisinden nafaka istenen eşin mali gücünü, sosyal ve ekonomik durumunu göz önünde bulundurur. Bu sebeple nafaka ödeyecek tarafa, ödemesi beklenemeyecek meblağda bir nafaka yükletilmesi genellikle söz konusu olmaz.
- Doğmamış çocuğa nafaka alınması mümkün mü?
Hukukumuzda hak ehliyeti sağ doğmak koşuluyla ceninin anne karnına düştüğü anda başlar.
Hak ehliyeti bakımından ana rahmindeki embriyo ile tüpteki embriyo arasında fark yoktur. Cenine, sağ doğmak geciktirici şartına bağlı olarak, kişilik hakkı tanındığı gibi, bazı malvarlığı hakları da tanınmıştır. Cenin kanunî mirasçı olabilir; mirasçı atanabilir veya ona belirli mal vasiyet edilebilir.
Cenin, üçüncü kişi lehine bir sözleşmede lehtar olabilir. Doğumundan önce haksız fiil sebebiyle zarar gördüyse, doğduktan sonra haksız fiili işleyenden maddî ve manevî tazminat talep edebilir. Cenin gelecekte kendisine destek olacak kişiyi kaybederse, destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilir. Dolayısıyla doğmamış olan anne karnında ki çocuk içinde nafaka talebinde bulunulabilir.
@erolkaranet - 10.03.2017 - Güncelleme : 22.02.2023
