Adli yardım; müdafi (avukat) seçebilecek durumda olmadığını beyan eden tüm şüpheli ve sanıklar ile bazı suçlardan dolayı mağdur veya şikayetçi olanların ücretsiz olarak avukatlık hizmetlerinden yararlanmasıdır.
Adli yardım, bireylerin hak arama özgürlüklerinin önündeki engelleri aşmak ve bu özgürlüğün kullanımındaki eşitliği sağlamak üzere, avukatlık ücretlerini ve diğer yargılama giderlerini karşılama olanağı bulunmayanların davanın gerektirdiği yargılama giderlerinden geçici olarak bağışık tutulmalarının yanı sıra ücretsiz avukatlık hizmetlerinden yararlandırımasıdır.
ŞÜPHELİ VE SANIK KİMDİR?
Şüpheli, soruşturma evresinde, suç şüphesi altında bulunan kişiyi ifade eder. Sanık ise kovuşturmanın başlamasından itibaren hükmün kesinleşmesine kadar, suç şüphesi altında bulunan kişidir.
Bir diğer ifadeyle, Cumhuriyet savcılığı tarafından bizzat ya da kolluk birimleri (polis ve jandarma teşkilatı) aracılığı ile yürütülen soruşturmada, suç şüphesi altında bulunan kişiye şüpheli, hakkında ceza mahkemesinde yargılama devam eden suç şüphelisine ise sanık denir.
MÜDAFİ VE VEKİL KİMDİR?
Şüpheli veya sanığın ceza yargılamasında savunmasını yapan avukata müdafi denir. Katılan, suçtan zarar gören veya malen sorumlu kişiyi ceza yargılamasında temsil eden avukata vekil denir.
Bir diğer ifadeyle, müdafi de vekil de bir avukattır.
SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA NEDİR?
Soruşturma, kanuna göre yetkili mercilerce suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evre, kovuşturma ise iddianamenin kabulüyle başlayıp, hükmün kesinleşmesine kadar geçen evredir.
Yani Cumhuriyet savcısı tarafından bizzat veya kolluk birimleri (polis ve jandarma teşkilatı) aracılığı ile yürütülen sürece soruşturma, ceza mahkemesinde yürütülen sürece ise kovuşturma denir.
Adli Yardımdan Kimler Yararlanabilir?
Kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, haklı oldukları yolunda kanaat uyandırmak kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler. Tüm şüpheli ve sanıkların, talep etmeleri halinde adli yardımdan yararlanma hakkı vardır. Bu hak aynı zamanda, alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlar ile cinsel saldırı suçundan dolayı mağdur veya şikayetçi olan kişilere tanınmıştır.
Kamuya yararlı dernek ve vakıflar, iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabilirler.
Kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, haklı oldukları yolunda kanaat uyandırmak kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler. Tüm şüpheli ve sanıkların, talep etmeleri halinde adli yardımdan yararlanma hakkı vardır. Bu hak aynı zamanda, alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlar ile cinsel saldırı suçundan dolayı mağdur veya şikayetçi olan kişilere tanınmıştır.
Kamuya yararlı dernek ve vakıflar, iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabilirler.
ADLİ YARDIM HANGİ DAVALAR İÇİN GEÇERLİDİR?
Adli yardım açılmış veya açılacak tüm hukuk davalarında (asliye hukuk mahkemesi, asliye ticaret mahkemesi, aile mahkemesi, tüketici mahkemesi, fikri ve sınai haklar hukuk mahkemesi, kadastro mahkemesi, icra mahkemesi, iş mahkemesi, sulh hukuk mahkemesi), idari davalarda (idare mahkemesi, vergi mahkemesi), çekişmesiz yargı işlerinde, icra ve iflas takiplerinde, delil tespitinde, ihtiyari tedbir ve ihtiyati hacizlerde geçerlidir.
TÜRK VATANDAŞI OLMAYANLAR ADLİ YARDIMDAN YARARLANABİLİR?
Ceza soruşturma ve kovuşturmalarında, Türk vatandaşı olmayan kişiler de Türk vatandaşları ile aynı ve eşit şekilde adli yardım hakkına sahiptir.
Yabancıların adli yardımdan yararlanabilmeleri için kısmen ya da tamamen ödeme gücünden yoksunluk ve talebin açıkça dayanaktan yoksun olmaması şartları yanında, karşılıklılık (mütekabiliyet) şartının da bulunması gerekir.
Karşılıklılık şartı, Türkiye’de adli yardım talebinde bulunan yabancının vatandaşı olduğu ülkede, Türk vatandaşlarının da adli yardımdan yararlanabilmesi ile sağlanır. Karşılıklılık şartının ispatında, iki taraflı veya çok taraflı uluslararası antlaşmalar ve ilgili ülkedeki Türk vatandaşlarına bu hakkın verildiğini gösteren fiili uygulamaların ispatı yeterlidir.
YABANCILAR İÇİN KARŞILIKLILIK ŞARTININ ARANMADIĞI HALLER
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca; avukatlık ücretlerini karşılama imkânı bulunmayan başvuru sahibi ve uluslararası koruma statüsü sahibi kişiye, aynı Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerle ilgili olarak yargı önündeki başvurularında 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun adli yardım hükümlerine göre avukatlık hizmeti sağlanır. Bu durumda karşılıklılık şartı aranmaz. Ayrıca, başvuru sahibi ve uluslararası koruma statüsü sahibi kişi, sivil toplum kuruluşları tarafından sağlanan danışmanlık hizmetlerinden faydalanabilir.
TERCÜMAN GİDERLERİ DEVLET TARAFINDAN KARŞILANIR MI?
Türkçe bilmeyen ya da engelli olan şüpheli, sanık, mağdur veya tanık için görevlendirilen tercümanın giderleri, yargılama gideri sayılmaz.
Bu giderler Devlet tarafından karşılanır, yani ilgilisinden talep edilmez veya daha sonra tahsil edilmez.
Adli yardım kapsamında olan konular nelerdir?
Adli yardım kararı, ilgiliye, yapılacak tüm yargılama ve takip giderlerinden geçici olarak muafiyet, yargılama ve takip giderleri için teminat göstermekten muafiyet, dava ve icra takibi sırasında yapılması gereken tüm giderlerin Devlet tarafından avans olarak ödenmesi, davanın avukat ile takibi gerekiyorsa, ücreti sonradan ödenmek üzere bir avukat temini gibi hususları sağlar. Mahkeme, talepte bulunanın, belirtilen hususların bir kısmından yararlanmasına da karar verebilir.
Tüm Davalarda Adli Yardım Alabilir miyim?
Adli yardım hakkı, talepte bulunan şüpheli ve sanıklar için suç türüne bakılmaksızın tüm ceza soruşturma ve kovuşturmalarında sağlanır.
Alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlar ile cinsel saldırı suçundan dolayı mağdurun ve şikayetçinin de adli yardım hakkı vardır.
Ceza Davalarında Adli Yardımdan Faydalanabilir miyim?
Hayır. Adli yardım sadece özel hukuk ve idari davalar için söz konusudur. Ceza davalarında şüpheli ve mağdurlar açısından farklı usuller belirlenmiştir. Şüpheliler açısından, alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçun şüphelisi veya sağır ve dilsiz veya 18 yaşından küçük veya kendini savunamayacak derecede malul olanlara zorunlu müdafi (sanık avukatı) atanır. Müdafi seçebilecek durumda olunmadığı beyan edildiği taktirde talep üzerine müdafi görevlendirilir. Mağdurlar açısından; 18 yaşını doldurmamış, sağır veya dilsiz ya da meramını ifade edemeyecek derecede malul olması durumunda zorunlu olarak, cinsel saldırı suçu ile alt sının 5 yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçun mağduru ise istem hâlinde avukat görevlendirilir.
ADLİ YARDIMIN ZORUNLU OLDUĞU HALLER VAR MIDIR?
Ceza soruşturma ve kovuşturmalarında adli yardım; bazı durumlar altındaki şüpheli, sanık, mağdur ve şikayetçiye istekleri aranmaksızın sağlanır.
Bir başka ifadeyle, bu kişilerin avukatla temsili zorunlu olup, bunun için talepte bulunmalarına gerek yoktur. Kolluk birimleri (polis ve jandarma teşkilatı), Cumhuriyet savcılığı ve ceza mahkemeleri; bu kişilerin adli yardımdan yararlanmaları için gerekli işlemleri kendiliğinden yürütür. Zorunlu müdafi ve vekil atamaları nedeniyle; adli yardım faydalanıcısından ücret talep edilmez veya bu ücret daha sonra ilgilisinden tahsil edilmez.
MÜDAFİİ BULUNMAYAN ŞÜPHELİ VE SANIK İÇİN ZORUNLU MÜDAFİ GÖREVLENDİRİLMESİ
i. Şüpheli veya sanık hakkında alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı ceza soruşturması veya kovuşturması yürütülüyorsa,
ii. Şüpheli veya sanık çocuk (18 yaşını doldurmamış) ise,
iii. Şüpheli veya sanık kendisini savunamayacak derecede malul veya sağır ve dilsiz ise, istemi aranmaksızın bir müdafi görevlendirilir.
VEKİLİ BULUNMAYAN MAĞDUR VE ŞİKAYETÇİ İÇİN ZORUNLU VEKİL GÖREVLENDİRİLMESİ
i. Mağdur veya şikayetçi çocuk (18 yaşını doldurmamış) ise,
ii. Mağdur veya şikayetçi, sağır veya dilsiz ya da meramını ifade edemeyecek derecede malûl ise, istemi aranmaksızın bir vekil görevlendirilir.
Adli Yardım İçin Ne Yapmalıyım?
Adlî yardım için dava açılmadan önce yargılamanın yapılacağı mahkemeye, dava açıldıktan sonra ise yargılamayı yapan mahkemeye, icra ve iflas takiplerinde takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesine, Kanun yollarına başvuru sırasında bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya başvurulması gerekmektedir. Mahkeme adlî yardımın koşullarının oluşup oluşmadığını değerlendirerek talebin kısmen veya tamamen kabulüne ya da reddine ilişkin karar vermektedir. Adli yardım, hükmün kesinleşmesine kadar devam edecektir.
Mahkemelerce adlî yardım talebi konusunda verilen kararlar kesindir. Ancak adli yardım talebi reddedilen kimse, sonradan gerçekleşen bir sebebe dayanarak yeniden adli yardım talebinde bulunabilir.
Adlî yardım talebinizin mahkemece kabulü halinde yargılama harç, avans ve giderlerini de adlî yardım kararı devam ettiği müddetçe kısmen veya tamamen ödemeyebilirsiniz.
ADLİ YARDIM BAŞVURUSU NASIL YAPILIR VE HANGİ SÜREDE YAPILIR?
Şüpheli, sanık, mağdur ve şikayetçiler; adli yardım taleplerini, soruşturmanın yürütüldüğü polis veya jandarma karakolları ile ilgili Cumhuriyet savcılığı veya ceza davasının görüldüğü hâkimlik veya mahkemeye (sulh ceza hâkimliği, asliye ceza mahkemesi, icra ceza mahkemesi, çocuk mahkemesi, fikri ve sınai haklar ceza mahkemesi, ağır ceza mahkemesi, çocuk ağır ceza mahkemesi) herhangi bir koşul veya süre şartına bağlı olmaksızın iletilebilir.
Kişinin başvurusu bu merciler tarafından işleme konulur ve yine bu merciler tarafından ilgili baro ile iletişime geçilir.
İlk derece yargılaması sona erdikten sonra, yani kanun yolu aşamasında ceza yargılamasında; bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay’a adli yardım başvurusunda bulunulabilir.
Dolayısıyla, ceza soruşturmaları ve kovuşturmalarında, yani yargılamanın tüm aşamalarında adli yardım talebinde bulunulabilir.
Avukat Atanması İçin Adli Yardımdan Nasıl Yararlanabilirim?
Maddi açıdan avukat tutamayacak durumdaysanız adli yardım yoluyla temin edilecek bir avukat tarafından davanızın takip edilebilmesi için baro başkanlıklarına ya da baro adli yardım bürolarına başvurabilirsiniz.
Nasıl yararlanılabilir?
Adli yardım talebi, dava açılmadan önce barolara ve yargılamanın yapılacağı mahkemeye, dava açıldıktan sonra ise yine barolara ve asıl talep veya işin karara bağlanacağı mahkemeye, icra ve iflas takiplerinde ise takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesine yapılır.
Kanun yollarına başvuru sırasında bölge adliye mahkemesine veya Yargıtay’a başvurulması gerekmektedir. Mahkeme adli yardımın koşullarının oluşup oluşmadığını değerlendirerek talebin kısmen veya tamamen kabulüne ya da reddine ilişkin karar vermektedir. Talep hâlinde inceleme duruşmalı olarak yapılır. Adli yardım, hükmün kesinleşmesine kadar devam edecektir.
Adli yardım başvurusu nasıl yapılır? Başvuru nasıl incelenir?
Baroya adli yardım talebinde bulunan kişi, talebi hizmetin görüleceği yer adli yardım bürosuna ve temsilciliklerine iletir. Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri, talep sahibinden üzerine kayıtlı taşınır ve taşınmaz mal bilgileri, aylık kazancı, ailevi durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı gibi gerekli bilgi ve belgeleri ister. Başvurucu, talebinde haklı olduğunu gösterdiği delillerle kanıtlamak zorundadır. Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri adli yardım talebini baroya ileten başvurucunun talebinin haklılığı konusunda uygun bulacağı araştırmayı yapar, gerektiğinde karar verir.Mahkemeye adli yardım talebinde bulunan kişi, iddiasının özeti ile birlikte, iddiasını dayandıracağı delilleri ve yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren, üzerine kayıtlı taşınır ve taşınmaz mal bilgileri, aylık kazancı, ailevi durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı gibi mali durumuna ilişkin belgeleri mahkemeye sunmak zorundadır. Adli yardım talebine ilişkin evrak, her türlü harç ve vergiden muaftır. Mahkeme, adli yardım talebi hakkında duruşma yapmaksızın karar verebilir. Ancak, talep halinde inceleme duruşmalı olarak yapılır.
Mahkemelerce adli yardım talebi konusunda verilen kararlara karşı, tebliğinden itibaren bir hafta içinde kararı veren mahkemeye dilekçe vermek suretiyle itiraz edilebilir. İtiraz incelemesi neticesinde verilen kararlar kesindir. Adli yardım talebi reddedilirse, ödeme gücünde sonradan gerçekleşen ciddi bir azalmaya dayanılarak tekrar talepte bulunulabilir.
Adli yardım talebinin mahkemece kabulü halinde yargılama harç, avans ve giderleri de adli yardım kararı devam ettiği müddetçe kısmen ya da tamamen ödenmeyebilir.
Adli yardımdan yararlanan kişinin mali durumu hakkında kasten veya ağır kusuru sonucu yanlış bilgi verdiği ortaya çıkar veya sonradan mali durumunun yeteri derecede iyileştiği anlaşılırsa adli yardım kararı kaldırılır.
Dava giderleri nasıl ödenir?
Adli yardım kararından dolayı ertelenen tüm yargılama giderleri ile Devletçe ödenen avanslar dava veya takip sonunda haksız çıkan kişiden tahsil olunur. Adli yardımdan yararlanan kişinin haksız çıkması hâlinde, uygun görülürse yargılama giderlerinin en çok bir yıl içinde aylık eşit taksitler hâlinde ödenmesine karar verilebilir.
Adli yardım kararından dolayı Devletçe ödenen veya muaf tutulan yargılama giderlerinin tahsilinin, adli yardımdan yararlananın mağduriyetine neden olacağı mahkemece açıkça anlaşılırsa, mahkeme, hükümde tamamen veya kısmen ödemeden muaf tutulmasına karar verebilir.
ADLİ YARDIM HİZMETİNİ KİM SAĞLAR? ADLİ YARDIMDAN YARARLANMAK İÇİN HERHANGİ BİR ÜCRET ÖDENİR Mİ?
Kişilerin adli yardım talebi her durumda kolluk birimleri (polis veya jandarma teşkilatı), Cumhuriyet savcılığı veya ceza mahkemesi tarafından ilgili baroya iletilir. Yine her durumda avukat ataması barolar tarafından yapılır ve avukatlık hizmeti baroya kayıtlı bir avukat tarafından verilir. Bu işlem için vekaletname düzenlenmesine, bir başka deyişle adli yardımdan faydalanan kişi tarafından noter masrafı veya benzeri bir başka masraf ödenmesine gerek yoktur.
Adli Yardımda Avukat Ücret Almaz mı ?
Adli yardım avukatı ücretsiz çalışmamaktadır. Asgari ücret tarifesine göre belirlenen ücret Baro tarafından sizin adınıza ilgili avukata ödenir. Bu ücret piyasa koşullarına göre belirlenen ücretten düşüktür; ancak adli yardım servislerinde çalışan avukatlar bu durumu kabul ederek gönüllü olmuşlardır. Baro Adli Yardım Kurulları görevlendirdikleri avukatları takip ederler.
Adli yardım kararıyla atanan avukatın ücretini kim öder?
Adli yardımdan yararlanan kişi için mahkemenin talebi üzerine baro tarafından görevlendirilen avukatın ücreti, yargılama gideri olarak Hazineden ödenir.
Ödemediğim dava harç ve giderleri daha sonra benden alınacak mı?
Adli yardım kararından dolayı ertelenen tüm yargılama giderleri ile Devletçe ödenen avanslar dava veya takip sonunda haksız çıkan kişiden tahsil olunur. Dava ya da takipte haksız çıkmanız hâlinde ödemenize karar verilir. Ancak uygun görülürse haksız çıkmanız halinde ödenecek yargılama giderlerinin en çok bir yıl içinde aylık eşit taksitler hâlinde ödenmesine karar verilebilir.
YARGILAMA SONUNDA ADLİ YARDIMDAN FAYDALANAN SANIKTAN TAHSİL EDİLEBİLECEK GİDERLER
Yargılamanın yürütülmesi amacıyla yapılan ve Devlet Hazinesinden karşılanan masraflar, yani yargılama giderleri mağdur veya şikayetçi olan kimselerden talep veya tahsil edilmez.
Ancak başta Devlet tarafından karşılanan yargılama giderleri, yargılamanın sonunda cezaya veya güvenlik tedbirine mahkûm edilen sanıktan tahsil edilir. Hüküm kesinleşmeden sanık ölürse, mirasçılar giderleri ödemekle yükümlü tutulmazlar.
Bununla birlikte, yargılamanın değişik evrelerinde yapılan araştırma veya işlemler nedeniyle giderler meydana gelmiş olup da sonuç sanık lehine ortaya çıkmış ise; bu giderlerin sanığa yüklenmesinin hakkaniyete aykırı olacağı anlaşıldığında mahkeme, bunların kısmen veya tamamen Devlet tarafından karşılanmasına karar verir.
Hakkında beraat veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilen sanıktan yargılama giderleri tahsil edilmez, bu kişiler sadece kendi kusurlarından ileri gelen giderleri ödemeye mahkûm edilir.
Adli yardım avukatı davayı ihmal eder mi?
Adli yardım avukatı ücretsiz çalışmamaktadır. Asgari ücret tarifesine göre belirlenen ücret Baro tarafından ilgili avukata ödenir. Adli yardım servislerinde çalışan avukatlar bu durumu kabul ederek gönüllü olmuşlardır. Baro Adli Yardım Kurulları görevlendirdikleri avukatları takip ederler.
Adli Yardım Nasıl Çalışır ?
Adli yardım bürosu, adli yardım talebinde bulunan kişi için ücretsiz olarak bir avukat atar. Bu avukat, adli yardım talebinde bulunan kişi adına gerekli başvuruları yapar, davaları açar ve takip eder.
Adli yardım büroları randevulu sistem ile çalışır. Bu nedenle, adli yardım bürosuyla görüşme yapmak için randevu almalısınız. Randevu günü yapılan görüşme neticesinde adli yardım kurulu, avukat atanıp atanmayacağına bir ay içinde karar verir ve kararını talebi yapan kişiye bildirir.
Kurul tarafından avukat talebinizin reddedilmesi halinde, baro başkanlığına 15 gün içinde itiraz edebilirsiniz.
Şiddet, çocuk istismarı ve buna benzer suçlarda, Ailenin Korunmasına Dair Kanun kapsamında aile mahkemelerinde açılacak davalarda, adli yardım büroları gerekli evrakları öncelikle talep etmeksizin en hızlı şekilde görevlendirme yapar. Böyle durumlarda, avukata verilmek üzere noterden vekaletname çıkarılması gerekir. Vekaletname ücretini ödeyemeyecek durumdaysanız, baro başkanlığına bir dilekçe ile başvurarak bu bedelin adli yardım fonundan karşılanmasını talep edebilirsiniz.
Dava harç ve masraflarını karşılayamayacak durumdaysanız, dava açtığınız mahkemeden kendiniz veya avukatınız aracılığıyla adli müzaheret (yardım) isteyerek masrafların devlet tarafından karşılanmasını talep edebilirsiniz.
Mahkeme ekonomik yoksunluğunuz olup olmadığını araştırır, gerek görmesi halinde sizden belge talep edebilir ve bu konuda bir karara varır.
Adli yardım bürosu, adli yardım talebinde bulunan kişi için ücretsiz olarak bir avukat atar. Bu avukat, adli yardım talebinde bulunan kişi adına gerekli başvuruları yapar, davaları açar ve takip eder.
Adli yardım büroları randevulu sistem ile çalışır. Bu nedenle, adli yardım bürosuyla görüşme yapmak için randevu almalısınız. Randevu günü yapılan görüşme neticesinde adli yardım kurulu, avukat atanıp atanmayacağına bir ay içinde karar verir ve kararını talebi yapan kişiye bildirir.
Kurul tarafından avukat talebinizin reddedilmesi halinde, baro başkanlığına 15 gün içinde itiraz edebilirsiniz.
Şiddet, çocuk istismarı ve buna benzer suçlarda, Ailenin Korunmasına Dair Kanun kapsamında aile mahkemelerinde açılacak davalarda, adli yardım büroları gerekli evrakları öncelikle talep etmeksizin en hızlı şekilde görevlendirme yapar. Böyle durumlarda, avukata verilmek üzere noterden vekaletname çıkarılması gerekir. Vekaletname ücretini ödeyemeyecek durumdaysanız, baro başkanlığına bir dilekçe ile başvurarak bu bedelin adli yardım fonundan karşılanmasını talep edebilirsiniz.
Dava harç ve masraflarını karşılayamayacak durumdaysanız, dava açtığınız mahkemeden kendiniz veya avukatınız aracılığıyla adli müzaheret (yardım) isteyerek masrafların devlet tarafından karşılanmasını talep edebilirsiniz.
Mahkeme ekonomik yoksunluğunuz olup olmadığını araştırır, gerek görmesi halinde sizden belge talep edebilir ve bu konuda bir karara varır.
Nasıl başvurulur?
Adli yardım başvurusu barolara veya mahkemelere yapılabilir.
Adli yardım bürosuna adli yardım talebiyle, dava devam ederken veya dava açılmadan önce başvurabilirsiniz.
Adli yardım başvurusu barolara veya mahkemelere yapılabilir.
Adli yardım bürosuna adli yardım talebiyle, dava devam ederken veya dava açılmadan önce başvurabilirsiniz.
Başvuru sırasında
- Muhtardan alınacak fakirlik belgesi, ( Önemli not; bazı barolar, aylık kazancınızı gösteren, üzerinize kayıtlı gayrimenkul veya araç olup olmadığını kanıtlayan, herhangi bir sigortadan yararlanıp yararlanamadığınızı ispatlayan belgeleri de göstermenizi isteyebilir.
- İkametgah belgesi,
- Nüfus cüzdan fotokopisi,
- Dava için gerekli belgelerin fotokopisi
- Eğer davanın açıldığı yer ve ikamet ettiğiniz yer farklı ise, iki yerleşim yerinden birindeki baroya başvurabilirsiniz.
ADLİ YARDIM BAŞVURUSU NASIL YAPILIR? BAŞVURU NASIL İNCELENİR?
Baroya adli yardım talebinde bulunan kişi, talebi hizmetin görüleceği yer adli yardım bürosuna ve temsilciliklerine iletir. Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri, talep sahibinden gerekli bilgi ve belgeleri ister. (Başvurucunun üzerine kayıtlı taşınır ve taşınmaz mal bilgileri, başvurucunun aylık kazancı, ailevi durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı vb.) Başvurucu, talebinde haklı olduğunu gösterdiği delillerle kanıtlamak zorundadır. Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri adli yardım talebini baroya ileten başvurucunun talebinin haklılığı konusunda uygun bulacağı araştırmayı yapar, gerektiğinde karar verir.
Mahkemeye adli yardım talebinde bulunan kişi, iddiasının özeti ile birlikte, iddiasını dayandıracağı delilleri ve yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri (Başvurucunun üzerine kayıtlı taşınır ve taşınmaz mal bilgileri, başvurucunun aylık kazancı, ailevi durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı, vb.) mahkemeye sunmak zorundadır. Adli yardım talebine ilişkin evrak, her türlü harç ve vergiden muaftır. Mahkeme, adli yardım talebi hakkında duruşma yapmaksızın karar verebilir. Ancak, talep halinde inceleme duruşmalı olarak yapılır.
ADLİ YARDIM TALEBİNİN KABULÜ
Baroya yapılan adli yardım talebinin kabulü halinde, durum bir tutanakla tespit edilir. Başvurucudan, işin sonunda maddi bir yarar elde etmesi halinde, avukata ödenen para ile elde edilecek maddi yararın %5’ini baroya ödeyeceğine; adli yardım isteminin haksız olduğunun sonradan anlaşılması halinde, görevlendirilen avukata ödenen ücretin iki katı ve yapılmış masrafları yasal faizleri ile geri vereceğine ilişkin taahhütname alınır. Vekaletname masrafı adli yardım faslından ödenebilir.
Mahkeme, başvurucunun mali durumunu değerlendirerek, talebin kısmen veya tamamen kabulüne karar verebilir. Talebin kabulü halinde, adli yardım hükmün kesinleşmesine kadar devam eder. Adli yardımdan yararlanan kişi için mahkemenin talebi üzerine baro tarafından görevlendirilen avukatın ücreti, yargılama gideri olarak Hazineden ödenir.
ADLİ YARDIM TALEBİNİN KABULÜNDEN SONRA ADLİ YARDIM KARARI KALDIRILABİLİR Mİ?
Adli yardımdan yararlanan kişinin, mali durumu hakkında kasten veya ağır kusuru sonucu yanlış bilgi verdiği ortaya çıkar veya sonradan mali durumunun yeteri derecede iyileştiği anlaşılırsa adli yardım kararı kaldırılır.
ADLİ YARDIM TALEBİNİN MAHKEME TARAFINDAN KABULÜ İLE ERTELENEN YARGILAMA GİDERLERİ SONRADAN BAŞVURUCU TARAFINDAN ÖDENİR Mİ?
Kural olarak adli yardım kararından dolayı ertelenen tüm yargılama giderleri ile Devletçe ödenen avanslar dava veya takip sonunda haksız çıkan kişiden tahsil olunur. Adli yardımdan yararlanan kişinin haksız çıkması hâlinde, uygun görülürse yargılama giderlerinin en çok bir yıl içinde aylık eşit taksitler hâlinde ödenmesine karar verilebilir.
Ancak adli yardım kararından dolayı Devletçe ödenen veya muaf tutulan yargılama giderlerinin tahsilinin, adli yardımdan yararlananın mağduriyetine neden olacağı mahkemece açıkça anlaşılırsa, mahkeme, hükümde tamamen veya kısmen ödemeden muaf tutulmasına karar verebilir.
ADLİ YARDIM TALEBİNİN REDDİ
Barolara iletilen adli yardım talebinin adli yardım bürosu ve temsilcilikleri tarafından reddedilmesi halinde talepte bulunan; tebliğden itibaren on gün içinde yazılı veya sözlü olarak baro başkanına başvurabilir. Baro başkanı, yedi gün içinde karar verir, bu karar kesindir. Süresinde karar verilmediği taktirde talep ret edilmiş sayılır.
Adli yardım taleplerinin reddine ilişkin mahkeme kararlarında sunulan bilgi ve belgelerin kabul edilmeme sebebi açıkça belirtilir. Adli yardım talebinin reddine ilişkin bu karara karşı, tebliğinden itibaren bir hafta içinde kararı veren mahkemeye dilekçe vermek suretiyle itiraz edilebilir. Kararına itiraz edilen mahkeme, itirazı incelemesi için dosyayı o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin tek dairesi bulunması hâlinde ise aynı işlere bakmakla görevli en yakın mahkemeye gönderir. İtiraz incelemesi neticesinde verilen karar kesindir.
ADLİ YARDIM TALEBİNİN REDDEDİLMESİ HALİNDE TEKRAR BAŞVURU YAPILABİLİR Mİ?
Adli yardım talebi reddedilirse, ödeme gücünde sonradan gerçekleşen ciddi bir azalmaya dayanılarak tekrar baro veya mahkemeye talepte bulunulabilir.
ADLİ YARDIM HANGİ HALLERDE SONA ERER?
Adli yardımdan faydalanan kişinin ölmesi veya dava dışı kalması, kamuya yararlı dernek veya vakfın tüzel kişiliğinin sona ermesi veya dava dışı kalması, adli yardım kararının kaldırılması veya asıl dava veya takibin sonuçlanması ile adli yardım sona erer.
BARO NEDİR? BAROYA NASIL ULAŞILIR?
Barolar; avukatların meslek örgütüdür ve kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır. Bölgesi içinde en az otuz avukat bulunan her il merkezinde bir baro kurulur.
Türkiye’deki tüm baroların iletişim bilgilerine, Türkiye Barolar Birliğinin internet sitesinden erişilebilir. http://www.barobirlik.org.tr/Detay19809.tbb Ayrıca baro temsilciliklerine, adliye binalarında da ulaşılabilir.
Özetle, Adli yardımdan faydalanmak için davanın yapılacağı veya davanın açılacağı baro başkanlığına ya da baro adli yardım bürolarına şahsen müracaat etmeniz gerekmektedir.
İstenen evrakları teslim etmeniz
Talebinizin olumlu değerlendirilmesi halinde, görevlendirilen avukat adına vekalet çıkarmanız gerekecek ve hukuki süreç başlayacaktır.
İhtiyaç halinde, gerçek kişilerin yanı sıra, kamuya yararlı dernek ve vakıfların da adli yardıma başvurmalarına imkan tanınmıştır.
@erolkaranet - 31.10.2019 Son Güncelleme : 28.06.2021
