Uğruna Festival Yapılan Bitki - Ya da Doktorun ta Kendisi
Sarımsak veya sarmısak (Allium sativum L.), 25-30 cm yükseklikte, yeşilimsi beyaz veya pembe çiçekli, otsu bir kültür bitkisidir. Nadir olarak tohum bağlar. Bu nedenle soğancıkları (diş) ile üretilir.
Ülkemizde “Beyaz sarımsak” ve “Siyah sarımsak” olmak üzere 2 çeşit yetiştirilmektedir. Tedavide beyaz sarımsak kullanılır. Vatanının orta Asya stepleri olduğu sanılmaktadır. Dış Görünüş :Soğan, beyaz veya pembemsi renkli, az adette soğancıkdan (diş) meydana gelir.
Dişlerin hepsi bir arada bir kabuk tarafından sarılmışlardır. Çok kuvvetli ve keskin bir kokusu ve yakıcı bir lezzeti vardır. Bileşim : Karbonhidratlar (sakkaroz, glikoz), vitaminler (A, B, C ve E) ve eterli uçucu yağ (alliin, allicin, ajoen) , scordein, selen ile dişilik ve erkeklik hormonlarına benzer maddeler taşımaktadır.
Bu uçucu yağda özellikle allil disülfür bulunmaktadır. Bu bileşik kükürtlü bir amino asit olan alliin’in alliinaz isimli ferment etkisi ile parçalanarak allicin’i vermesi, allicin’in de, su buharı veya su karşısında, allil disülfür’e dönüşmesi sonucu meydana gelir.
Sarımsağa özel koku ve lezzeti veren taşıdığı kükürtlü uçucu yağdır. Taşköprülüler sarımsağın tatlısını yaptılar: Sarımsak, yüzyıllardır doğadan gelen en büyük şifa kaynağı olarak biliniyor. Kastamonu'nun şirin ilçesi Taşköprü'de mikrop öldürücü özelliği de olan sarımsağın dünyada ilk kez tatlısı da yapıldı.
Sarımsağın Faydaları
Sarımsak tadı ve kokusu ile ilgili insanların farklı görüşleri vardır. Kimisi nefret eder kimisi de hastasıdır. Çoğu insana göre sarımsağın güçlü notaları ile o kadar büyüleyici ki, uzun zamandan beri körilerde, tavada kızartmalar, pizzalar, makarnalar, et preparatları, daldırmalarda bir lezzet arttırıcı olarak kullanılıyor Ancak değişmeyen birşey var ki herhangi bir yemeği anında canlandırıp en yaygın hastalıklardan bazılarını tedavi etme gücüne sahiptir. Peki, sarımsağın faydaları nelerdir? İşte sarımsağın inanılmaz faydaları ve yan etkileri...
Pek çok hastalığa karşı vücudu korumaya yardımcı doğal besinlerden bir tanesi olan sarımsak; saç ve tırnak sağlığının korunması, kanserden korunma, cinsel sağlığın korunması, kilo kontrolünün sağlanması, kalp ve damar hastalıkları ile diyabet gibi kronik hastalıklara karşı korunma gibi pek çok alanda faydalara sahiptir. Bu faydalarından yararlanmak için pişmiş yemekler içerisinde tercih edilmesinin ve çaylarının tüketilebilmesinin yanı sıra vitamin kaybının önlenebilmesi adına taze olarak da tüketilmesi önerilir. Mucize bir besin olarak da tanımlanabilecek olan sarımsağın sağlık alanında fayda sağladığı alanlardan bazıları şunlardır:
Güçlü bir antibiyoktik olan sarımsak enfeksiyonlara karşı savaşarak bağışıklık sistemini güçlendirir.
Kalp dostu olan sarımsak, kan dolaşımını hızlandırarak kalp krizi ve felç geçirmeye neden olabilecek damar tıkanıklıklarının önüne geçer.
Kansere yakalanma riskini azaltır.
Pankreas ve kolon kanserini önleyici özelliği vardır. Kanserli hücrelerin gelişimini yavaşlatır.
Alzheimer hastalığına iyi gelir.
Kan şekeri seviyesini düşürür.
Atardamar kireçlenmesinin önüne geçer.
Kandaki kolesterol düzeyini düşürür.
Yüksek tansiyonu düşürür.
Bağırsak kurtları ve vücutta bulunan diğer parazitleri öldürür.
Akciğer, karaciğer, safra kesesi ve kalp gibi önemli organları güçlendirir.
İdrar söktürücü özelliği vardır.
Kalbi beslyene kroner damarları genişletir.
Kalp adelelerini güçlendirir.
Kabızlığı önler.
Diş ağrısına iyi gelir.
Saç tedavisinde de kullanılan sarımsak saç dökülmesini yavaşlatır.
Vücudu sivri sinek ve haşerelerden korur.
Ateş ve tansiyon düşürücü özelliğe sahiptir.
Mantar tedavisine yardımcı olur.
Kulak iltihaplanmasını giderir.
Mide ve bağırsaklarda oluşan enfeksiyonları öldürerek dezenfekte eder.
İştah açar.
Vücutta oluşan yara ve çıbanları yok eder.
Bronşite ve diğer nefes borusu rahatsızlıklarına iyi gelir.
Safra salgısının salınımını arttırır.
İdrar yolları ve böbreklerde taş oluşumunun önüne geçer.
Cinsel gücü arttırır.
Balgam, idrar, safra ve gaz söktürücü özelliktedir.
Sarımsağın Saçlara Faydaları
Soğanlı bitki türlerinden biri olan sarımsağın saça faydaları oldukça fazladır. Zengin vitamin ve mineral içeriği ile saçların güçlenmesine, daha parlak ve canlı bir görünüme sahip olmasına yardımcı olur. Buna ek olarak kan dolaşımını hızlandırması ve saç köklerini güçlendirmesi gibi nedenlerle saç dökülmesinin önlenmesi üzerinde de oldukça etkilidir. Taze olarak veya yemeklerle birlikte tüketilmesinin yanı sıra sarımsak, saçlara bakım yapmak için de oldukça uygundur. Çoğu kişi kokusundan dolayı sarımsak ile saçlara bakım yapma fikrinden hoşlanmayabilir. Fakat özellikle yıpranmış saçları olan veya saç dökülmesi problemi yaşayan kişilerde bu şikayetlerin azaltılabilmesi konusunda önemli etkilere sahip olan sarımsak, bakım sonrası saçların birkaç kez şampuanlanmasının ardından saçta koku bırakmayacaktır. Sarımsakta bulunan kalsiyum, sülfür, E vitamini, selenyum, B grubu vitaminleri ve C vitamini saçlarda nem dengesinin korunması, koparak dökülmelerin önlenmesi, saçların yapısal anlamda güçlendirilmesi ve kepek gibi saç derisi sorunlarının azaltılabilmesi üzerinde etkilidir. Tüm bu olumlu etkilerin elde edilebilmesi için haftada bir veya iki kez dövülmüş sarımsak ve zeytinyağı, argan yağı gibi sağlıklı yağlar karıştırılarak hazırlanmış bir karışımı saçınızda 10-15 dakika bekleterek bakım yapabilirsiniz.
Sarımsağın Cinselliğe Faydaları
Cinsiyet hormonlarının düzenli bir şekilde salgılanması ve cinsel sağlığın korunmasında E vitamini çok önemli etkilere sahiptir. Sarımsakta bol miktarda bulunan E vitamini sayesinde kadınlarda östrojen ve progesteron gibi cinsiyet hormonlarının dengesi korunur, yumurtlama düzeni sağlıklı bir şekilde devam eder. Kan dolaşımını hızlandırması sayesinde düzenli olarak sarımsak tüketen erkeklerde cinsel organlara ulaşan kan miktarı artar ve cinsel güç arttırılır. Buna ek olarak sperm sayısı ve kalitesi de arttırıldığından bebek planlayan çiftlerin düzenli olarak sarımsak tüketmesi önerilmektedir. Aynı zamanda tüp bebek tedavisi ve aşılama gibi yöntemlerle bebek sahibi olmayı planlayan çiftlerin de sarımsak tüketimine özen göstermesinde fayda vardır.
Sarımsağın Kilo Vermeye Faydaları
Sarımsağın sağlık üzerindeki olumlu etkilerinden bir diğeri ise iştah kontrolünün sağlanmasına ve tokluk hissi elde edilmesine yardımcı olmasıdır. Aynı zamanda yağ yakımını da hızlandıran sarımsak, zayıflama diyeti uygulayan bireylerin düzenli olarak tüketmesi gereken besinlerden bir tanesidir. Günde bir diş taze olarak tüketilebileceği gibi sarımsak çayı şeklinde de tercih edilebilir. Aynı zamanda sindirim sisteminin düzenli olarak çalışmasını desteklemesi nedeniyle kabızlık, şişkinlik gibi sorunları önlemeye de yardımcı olur. Tüm bu olumlu etkilerinin yanı sıra sarımsağın kalori içeriği oldukça düşüktür. 100 gramı yalnızca 149 kilo kalori enerji içerir. Bu nedenle gün içerisinde tüketebileceğiniz bir porsiyon sarımsağın yaklaşık olarak 15 kaloriye denk geleceği söylenebilir. Dolayısıyla vücuda kalori katmadan olumlu etkiler sağlaması da özellikle kilo vermek isteyen bireyler için oldukça değerli bir özelliktir. Ancak herhangi bir mide hastalığınızın bulunması halinde sarımsağı aç karnına tüketmemeye özen göstermelisiniz. Bu gibi bir hastalığınız söz konusu ise sarımsak tüketmenizde herhangi bir sakınca olup olmadığı konusunda hekiminize danışabilirsiniz. Sarımsağı çay şeklinde tüketmek isteyen fakat kokusundan rahatsız olanlar hazırladıkları çayın içerisine zencefil, limon gibi sağlıklı besin alternatiflerini de ekleyerek daha hoş bir kokuya sahip olmasını sağlayabilir.
Sarımsağın Kansere Faydaları
Hücrelerin kansere karşı korunmasında en önemli rol, besinlerle alınan antioksidanlara aittir. En önemli antioksidanlar arasında yer alan C ve E vitaminleri ile selenyum minerali sarımsakta bol miktarda yer alır. Hassas bir vitamin türü olan C vitamini metal ile temas etmesi halinde etkisini kaybeder. Bu nedenle taze olarak tüketilen sarımsağın metal bıçakla kesilmemesi ve metal ürünlerle temas ettirilmemesi gerekmektedir. Aynı zamanda kükürtlü bileşenler içermesi sebebiyle sarımsak, çok güçlü bir antioksidandır. Düzenli olarak sarımsak tüketmenin beyin tümörleri, kolon kanseri, özofagus kanseri, mide kanseri, prostat kanseri, cilt kanseri ve tiroid kanserine karşı koruma sağladığı yapılan bilimsel araştırmalarla birlikte öne sürülmektedir. Mevcut kanser hastalarında ise yüksek antioksidan içeriğine sahip olan sarımsak, tedavi başarısının arttırılmasına ve sağlıklı hücrelerin tedaviden olumsuz yönde etkilenmesinin önlenmesine katkıda bulunur. Bu nedenle kanserle mücadele eden ve kanserden korunmak isteyen tüm bireyler düzenli olarak sarımsak tüketmelidir.
Sarımsağın Kronik Hastalıklara Faydaları
Sağlık açısından faydaları saymakla bitmeyen sarımsak, kronik hastalıklardan korunmak için de mucize bir besindir. Adinopektin adlı hormonun kandaki seviyesini artırmaya yardımcı olan sarımsak kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olarak Tip 2 diyabete karşı koruma sağlarken aynı zamanda diyabet hastalarındaki glukoz regülasyonunu sağlamaya da yardımcı olur. İnsülin direncinin azaltılması üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Kan şekerinin istenen seviyelerde tutulmasına yardımcı olması ile diyabetin sık görülen nöropati, retinopati ve nefropati gibi komplikasyonlarının önlenmesine yardımcı olur. Damar duvarlarında aterom plaklarının oluşmasını önleyen sarımsak, kalp krizi ve diğer tüm kalp ve damar hastalıklarına karşı korunmanızı sağlar. Bu alandaki faydalarından bir diğeri ise kandaki total kolesterol düzeylerinin düşürülmesine katkı sağlamasıdır. Dolayısıyla kalp dostu besinler arasında yer alan sarımsağı günde en az bir diş taze olarak tükerek kronik hastalıklara karşı önleminizi alabilirsiniz.
Tüm olumlu etkilerinin yanı sıra bakteri, virüs ve mantar gibi mikrobiyolojik ajanlara karşı bir kalkan gibi görev yapan sarımsak; enfeksiyon hastalıklarının önlenmesi ve hızlı bir şekilde iyileştirilmesine yardımcı olur. Dolayısıyla nezle ve gripten idrar yolu enfeksiyonu ve ayak mantarına kadar her türlü hastalıktan korunmak ve bu hastalıkların iyileşmesine yardımcı olmak adına yemeklerinizde sarımsağa bol miktarda yer verebilir, buna ek olarak taze sarımsak tüketimine özen gösterebilirsiniz. Eğer sarımsak tüketmenizin önünde engel teşkil edecek bir sağlık sorununuz yok ise siz de sarımsağı beslenme planınızın bir parçası haline getirerek sağlığınızı koruyabilir, gelecekte karşılaşabileceğiniz pek çok hastalığa karşı önleminizi alabilirsiniz.
SARIMSAĞIN ZARARLARI NELERDİR?
Her şeyin fazlasının zarar olduğu gibi sarımsağında fazlası zararlı olabilir. Aşırı tüketildiğinde mide de ağrı ve ciltte kaşıntı ile karşılaşılmıştır.
Aşırı tüketim sonucunda halsizlik ve baş ağrısı gibi sorunlar ortaya çıkar.
Kan inceltici özelliğinden dolayı, kan inceltici ilaç kullanan hastalar kesinlikle doktorlarına danışmadan kullanmamalıdırlar.
Bazı uzmanlar doğum kontrol haplarının etkisini azalttığını ileri sürmektedirler.
Güncelleme: 22.10.2020
