Taşköprü Manileri

Kastamonu halk edebiyatının kuvvetli merkezlerinden biri olarak bilinir Maniler bilhassa köylerde bağ ve bahçelerde çalışan kadınlar tarafından yapılır ve söylenirlerdi. Aşağı, yukarı Kastamonu İl ve İlçelerinde 20 sene öncesine kadar köylü olup da mani bilmeyen kadar yok denecek kadar azdı. İl merkezi, Daday, Tosya, Taşköprü ve Araç köylerinde 3500 e yakın mani derlenmiştir

Âşam oldu vay gine Çulunu atdı tay gine Evlüler evine gider Bekârlara vay gine	Ay hurunu hurunu Bacalarıñ gurumu Daşköprü’de oğlan çok Hepsi de goca burunlu	Al mendili eklerim Dört ucunu denklerim Kimselere yar olmam Sevdüğümü beklerim

Ak gutunuñ gapağı İçindedür kepeği Ne dırlayıp duruyoñ A garagözüñ köpeği	Ayşeler altun olur Ahdine bütün olur Ayşeyi saran gollar Yanar da tütün olur	Âşam oldu gidelim Goyun guzu ġüdelim Mâdem bizi duymuşlar İnkâr belki gelelim

Âşamdan yağan yağmur Oğlan kesdane gavur Sen gavur ben yiyeyim Aç Goynuñu gireyim	Ak goyun meler gelür Dağları deler gelür Yaluñuz yatanların Aklına neler gelür	Ağam ferg idiye İçine sel gidiye Ne duruyoñ orada Ağam elden gidiye

Ata binen ağadır Atıñ yönü dağadır Ne duruyoñ ay ağam Bu maniler sañadır	Ata binesim geldi Dağı delesim geldi Ne duruyoñ ay ağam Saña ġöresim geldi	Ala garganıñ ölüsü Bitdi tâlanıñ yarısı Biz açlıkdan ölüyoz Meğmet beyiñ garısı

Âşam oldu neyleyim Gaba düşek eyleyim Gaba düşek beş garış İçi yarsuz neyleyim	Bu ġün hava pusaldı Yar bâçıya su saldı Yoluña baka baka Uzun ömrüm gısaldı	Bi manim vardı dünden Dünden deyil evelki ġünden Size bi ekmek geliye On iki batman undan

Bi su içdim muslukdan Ben ânaman ıslıkdan Çek eliñi goynumdan Vaz mı geçdiñ dostlukdan	Bu ġün hava pusaluk Başda durmaz bu saruk Eyil bi yol öpeyim Belki yolda susaruk	Boş yayuk gümüler mi? Derdsüz baş iniler mi? Gurbetde yari olanıñ Bârı galkuk güler mi?

Cığaramı yandurdum Pençeriye gondurdum Ġülden nazik olur mu Öpdüm de uyandurdum	Cığaramı yak yârim Pençeriye bak yarim Esger galkmış geliyor Çehresine bak yarim	Cığaram kibar işi Biz burada üç kişi İkisi şöyle böyle Birisi gucak işi

Çorapları Rize’de Galk gidelim bize de Şadlık getür sevdüğüm İlkbaharda ġüze de	Depede oturanlar Az derdim arturanlar Baña bi öġüt veriñ Derdinden gurtulanlar	Dama indim dam deyil Pençiresi yar deyil Sevip de alamıyan Dünyada adam deyil

Dere boyu düz gider Bir sürmeli gız gider O gız yolu şaşumuş İşallah bize gider	Ekin ekdim ot bitdi Dalında bülbül ötdü Ötmez olaydıñ bülbül Yarim asgere gitdi	Entarisi sarulu Ne söylesem darulu Eliñ oğlu benim nem Gelür geçer sarulu

Entarisi saruludur Sevdiğüm buraludur Geçme gapımıñ öñünden Yüreğim yaraludur	Eli elliklü bubam Bağrı yeleklü bubam Beni atdıñ gurbete Dömür yüreklü bubam	Entarisi mor çiçek Çiçekler biçilecek Merak etme sevdüğüm Şerbetiñ içilecek

Elindedür şemşiyesi Belindedür ġül şişesi Nerden gelip neriye gidiyoñ Ciğerimiñ köşesi	Garşuda ġördüm seni Allara bürdüm seni Öpmiye gıyamazdım Ellere virdim seni	Garşudan bakma beri Ġöz idip gaçma geri Alnıñdan akan teri Şerbet it yolla beri

Gidiyon yolum ırak Beni diliñden bırak Benden saña fayda yok Alduğuñ kötüye bak	Gidiyon yolum ince Duraman ġörmeyince Annem saña virmiyor Deñgimi bulmayınca	Gayalardan kayda gel Yağmur gibi yağda gel Goyñundaki aydaşı Siciminen boğda gel

Garpuz kesdim yiyen yok Bıçağımı silen yok Yenice bi yar sevdim Gözüñ aydın diyen yok	Garşudaki oluklar İçi dolu balıklar Ağam gakmış geliyor Peşgür veriñ halayıklar	Guş burnunuñ fidesi Ġül neyler ben gidesi Sen baña yar olmasıñ Guruşundan gidesi

Gitme olursuñ pişman Vallah peşiñe düşmen Seniñ gibi yiğidiñ Yüzü doslara düşman	Gökde yılduz bi sıra Mekük oynar masıra Goyun olsam yayılsam Ağamıñ ardı sıra	Gara tavuk etlü olur Gavurması datlu olur Dul gocuya varanlar Ölmez emme dertlü olur

Gaynar gazan daşmaz mı Yol buradan aşmaz mı Sil gözüñüñ yaşını Ayrılan gavuşmaz mı	Gaşuklukda garınca Aman gaşuk saldım pirice Şu gelen kimiñ yari Aman sandım benim ġörümce	Garşuda ferg otlanu Bu derde kim gatlanu Benim intizarime Havalar bulutlanu

Garşudan gelen atlu Mendilim gatlu gatlu Annem beni vermiyor Bubam gâvur inatlu	Git ağam uğur olsun Düz ova yoluñ olsun Geri dönüp bakmasañ İki gözüñ kör olsun	Giden ağam beri bak Aklımı aldıñ bırak Eğer aklımı bırakmazsañ Gakmaz döşeñe yat

Gavakdan gazel indi Dibine ġözel indi Ne öpdüm ne ısırdım Dişime nazar indi	Gövde uçan garlanguç Ganadı ayruç ayruç Beni yardan ayıran Gan gussun avuç avuç	Gidene bak gidene Çul sarılmış tikene Allah sabırlık visin Gizlü sevda çekene

Giden ağa dutulur mu Bala duz gatulur mu Şu geceniñ uzununa Yaluñuz yatulur mu	Gayalarıñ inciri Sahatimiñ zenciri Dün gece nerdeydiñ Ġönümüñ ġüvercini	Gayadan atdım nâre Ağlayım yare yare Benden selam söyleyiñ Işuk saçlu yare

Garşudan gelenlere Gaz guyuñ fenerlere Annem beni vimiyor Asgerden gelenlere	Gapı gapıya bakar Ateşiñ beni yakar Gel İtme bu kötülüğü Adam yüz yüze bakar	Gayala burun burun Elinde yaldız düğüm Kömür gözlü yarimi Ne dün gördüm ne bu ġün

Gar yağar dal üstüne Yağ sürülmüş bal üstüne Ġüzeller yeşil giyer Hâreli al üstüne	Gaya gayıya yan vemiş Altun küpe şan vemiş Gız oğlanı ġörünce Ayak üstü can vemiş	Hambarıñ yapısına Gün urmuş gapısına Adam aşık olur mu Gapı bir gomşusuna

Hurun üsdünde kürek Yandı tutuşdu yürek Her acıya gatlandıñ Buna da gatlan yürek	Hay huluma huluma Bekmez goydum tuluma Söylerseñ mani söyle Köpek gibi uluma	Hurun üstünde hurun Engelle geri duruñ Yarim gakmış geliyor Altına iskemle guruñ

Havuz başında hurma Çapgun garşumda durma Kirpükleriñ ufalmış Yiter galbime urma	Havuzum var köşelü İçi mermer döşelü Ben anama gırıldım Yar seniñ aşkıña düşeli	İnce sülgü yelpaze Neçün gelmiyoñ bize Neçün geleyin size İftira hazır bize

İndim derede durdum Yedi ġövercin urdum Hepisiniñ içinde Ben birine vuruldum	İbi guydum dolaba Gelmeñ bura galaba Aşıklık çeke çeke Oldum tâta daraba	Köprünüñ altı yılduz Nerden geliyoñ balduz Sen git de bacıñ gelsin Yatılmıyor yalıñuz

Mani dedim de şaşdım Mani defderini açdım Hiç ben bi şey bilmezdim Yüzümü ġözümü sen açdıñ	Mektup yazdım garadan Dağlar gaksın aradan Gavuşmuya mümkün yok Gavuşdursun yaradan	Merdivenim gırk ayak Gırkına vurdum dayak Yar gapıdan girince Ne el dutar ne ayak

Maniye metanım yok Bülbülüm ötenim yok Galdım gurbet ellerde Elimden dutanım yok	Manici başı mısıñ Cevâhir daşı mısıñ Saña bir mani söyleyin Cebiñde daşır mısıñ	Mani diyin ne diyin Hangi yola gidiyin Hangi yoldan gelüseñ O yolu ġözediyin

Öküz aldım goşamadım Yiğit oldum yaşamadım Gız namusuña ar düşüye Gız ben seni boşamadım	Örük dallarıñ eyri Seyri gözlerim seyri Oğlanla esger olmuş Gelinleriñ boynu eyri	Salına salına gelüsüñ Samur kürkü sürürsüñ Sen bi ağa gızıyken Niçün yaya yürürsüñ

Su gelü köpük gelü Bedleri yıkıp gelü Hakigatlü yar olsa Geceyi böler gelü	Su gelü özden berü Sürmelü gözden berü Ben ağamı ġörmedim Bıldırki ġüzden berü	Su gelü nar kökünden İçilmez köpüğünden Ya ben nasıl geçiyin İki gözümüñ kökünden

Su gelü gül dibinden İçilmiye gübüründen Şu İkipuñar’ıñ gızları Oynamıya kibirinden	Saru saçıñ örgüsü Yüremdedü sevgüsü Buna kimse bişey dimez Bu da Allah verġüsü	Saru gavun dildiñ mi Bıçağıñı sildiñ mi Söyledüğüm maniniñ Cevabını vidiñ mi

Saçak saçak gezerin Yaş kiremüt ezerin Seniñ gibi maniciyi Tel ukcura dizerin	Sıra sıra gavaklar Yeşil yeşil yapraklar Ben yarime doymadım Doysun gara topraklar	Şu depe aşmag isder Bal dudak yaşmag isder Şu benim delü ġônüm Yâre gavuşmag isder

Şu gelen cana benzer Dişler mercana benzer Belindeki şu guşağıñ Renklü cama benzer	Uluyol işlemesin Gır atım kişnemesin Söyleñ benim yârime Sinop’da gışlamasın	Üzüm guydum sepede Yar oturu depede Yenice bi yar sevdim Şan oldu memlekede

Yimenim benek benek Ortası çarkı felek Yazı beraber geçüdük Gışın ayırdı felek	Yimenim seyrek dallu Ucuna rire bağlu Ne yapıyın a yarim Başım bubama bağlu	Yimen aldım seksene İbüğünden çekseñe Kederlüsüñ a yarim Kederiñi dökseñe

Yaylanıñ yolundayın İşliğiñ golundayın Ana beni arama Yarimiñ goynundayın	Geyik gibi yörürsün Al fistanı sürürsün Çez göğsün düğmesini Kaymak tenin görünsün	Zillü tef neden olu İncecüg telden olu O yâriñ sevgüsü de İncecüg dilden olu

Tüfeğim dolu saçma A gız göğsünü açma İçimde derdim çoktur Bir yarada sen açma	Elmayı dile dile Kamayı sile sile Yedi mendil çürüttüm Göz yaşımı sille sile	Beni kimse asamaz, Asar ise yâr asar Eğer sen tabib isen Gel sineme yara sar ;

Yumak yumaktır elin Gayet incedir belin Yılana baş eğdirir O senin tatlı dilin	Ay ışıktır varamam Dile destan olamam Ay buluta girince Bağlasalar duramam	Küreden aldım bakır Yarin gözleri çakır Sevdüğümün yoluna Gurban olsun bu fakır

Galeden inmem diyor Lahuri giymem diyor Olursa canfes olsun Goynuna girmem diyor	Terziler kumaş biçer Hasretliler serh içer Dünya bir konak yeri Gelen durmaz tez geçer	Ay buluta bürünsün Beyaz gerdan örgünsün Beni yardan ayıran Sürüm sürüm sürünsün