Kastamonu Taşköprü halkının en çok sevdiği ve eskiden soba, şömine, ocak başında geceleri süsleyen eğlencelerde yer eden bilmeceler.
Kastamonu Taşköprü bilmeceleri genellikle günlük yaşamı, bağ bahçeyi konu alır.
1939 yılında Nasıh Güngör ve İhsan Ozanoğlu ortak imzası ile yayımlanan "Kastamonu Bilmeceleri" adlı eserde öncelikle bilmecelerin genel özellikleri, tarifi, muamma ve lûgaz ile arasındaki fark, bilmecelerde işlenen konular, vb. incelenmiştir.
Bilmece metinleri kısmında 704 bilmeceye yer verilmiş olup bunlar konu bakımından tasnif edilmeden ilk harflerine göre alfabetik olarak sıraya dizilmiştir. Kitabın özgün taraflarından birisi ise bilmeceli bir Keloğlan masalına yer vermesidir.
Ülkemizde bilmecemsi masallara ilk dikkat çeken de Nasıh Güngör ve İhsan Ozanoğlu olmuştur. “Kastamonu Bilmeceleri” adlı kitapta bilmeceleri sınıflandırırken bilmeceli masalları ayrı bir başlık altında toplamış ve bir manzum örnek vermişlerdir. Padişahın evlenme çağına gelmiş olan güzel kızı hiçbir görücüyü beğenmez ve yazlıklarının ilerisindeki subaşında bulunan serviyi kim üç vuruşla yıkabilirse onunla evleneceğini söyler. Deneyip yıkamayanların boynu vurulur, yıkabilen Kel Ağa (Keloğlan) sınavı geçer ve kızla birbirlerine manzum bilmeceler sorarlar (Güngör-Ozanoğlu 1939: 151- 157).
Masallarla bilmeceleri birbirine yaklaĢtıran diğer bir durum ise masallarda geçen manzum ya da mensur soruların, bilmece metni olarak da tespit edilebilmesidir. Nasıh Güngör ve İhsan Ozanoğlu’nun Kastamonu Masallarında (Güngör-Ozanoğlu 1939: 155-157) yer verdiği Kel Ağa (Keloğlan) ile padişahın kızı arasında geçen şu manzum soru neredeyse
bütün Türk dünyasında yaygın olan Kuyu/ Kuyunun içinde suyu/ Suyunun
içinde yılan/ Yılanın ağzında mercan (Başgöz-Tietze 1999: 568.26) şeklindeki lamba bilmecesidir
Kız:
Evimizin önü kuyu
Sen onu bil kel ketez
Kuyunun içinde yılan
Sene onu bil kel ketez
Yılanın ağzında mercan
Sen onu bil kel ketez
Aman aman kel ketez
Varmam seni keserim
Kel Ağa:
Evinizin önü kuyu
Lamba değil mi hanım?
Kuyunun içinde yılan
Fitil değil mi hanım?
Yılan ağzında mercan
Işık değil mi hanım?
Aman aman a hanım
Aldım seni sararım
DİĞER BİLMECE ÖRNEKLERİ ( Bilmece cevapları resimlerde gizlidir)
Dağa gider açılu - Köye gelü büzülü
Altı mermer üsdü mermer - İçinde bi bülbül oynar
Ben giderim o gider - Yanımda tıñ tıñ eder
Bir gızım va - Geleniñ geçeniñ elini öper
İki gaşuk bi duvara yapuşuk
Havlamadan ısıru
Alçak damdan gar yağar
Eklemek istediklerinizi eposta adresimize gönderebilirsiniz
Kastamonu Taşköprü bilmeceleri genellikle günlük yaşamı, bağ bahçeyi konu alır.
1939 yılında Nasıh Güngör ve İhsan Ozanoğlu ortak imzası ile yayımlanan "Kastamonu Bilmeceleri" adlı eserde öncelikle bilmecelerin genel özellikleri, tarifi, muamma ve lûgaz ile arasındaki fark, bilmecelerde işlenen konular, vb. incelenmiştir.
Bilmece metinleri kısmında 704 bilmeceye yer verilmiş olup bunlar konu bakımından tasnif edilmeden ilk harflerine göre alfabetik olarak sıraya dizilmiştir. Kitabın özgün taraflarından birisi ise bilmeceli bir Keloğlan masalına yer vermesidir.
Ülkemizde bilmecemsi masallara ilk dikkat çeken de Nasıh Güngör ve İhsan Ozanoğlu olmuştur. “Kastamonu Bilmeceleri” adlı kitapta bilmeceleri sınıflandırırken bilmeceli masalları ayrı bir başlık altında toplamış ve bir manzum örnek vermişlerdir. Padişahın evlenme çağına gelmiş olan güzel kızı hiçbir görücüyü beğenmez ve yazlıklarının ilerisindeki subaşında bulunan serviyi kim üç vuruşla yıkabilirse onunla evleneceğini söyler. Deneyip yıkamayanların boynu vurulur, yıkabilen Kel Ağa (Keloğlan) sınavı geçer ve kızla birbirlerine manzum bilmeceler sorarlar (Güngör-Ozanoğlu 1939: 151- 157).
Masallarla bilmeceleri birbirine yaklaĢtıran diğer bir durum ise masallarda geçen manzum ya da mensur soruların, bilmece metni olarak da tespit edilebilmesidir. Nasıh Güngör ve İhsan Ozanoğlu’nun Kastamonu Masallarında (Güngör-Ozanoğlu 1939: 155-157) yer verdiği Kel Ağa (Keloğlan) ile padişahın kızı arasında geçen şu manzum soru neredeyse
bütün Türk dünyasında yaygın olan Kuyu/ Kuyunun içinde suyu/ Suyunun
içinde yılan/ Yılanın ağzında mercan (Başgöz-Tietze 1999: 568.26) şeklindeki lamba bilmecesidir
Kız:
Evimizin önü kuyu
Sen onu bil kel ketez
Kuyunun içinde yılan
Sene onu bil kel ketez
Yılanın ağzında mercan
Sen onu bil kel ketez
Aman aman kel ketez
Varmam seni keserim
Kel Ağa:
Evinizin önü kuyu
Lamba değil mi hanım?
Kuyunun içinde yılan
Fitil değil mi hanım?
Yılan ağzında mercan
Işık değil mi hanım?
Aman aman a hanım
Aldım seni sararım
DİĞER BİLMECE ÖRNEKLERİ ( Bilmece cevapları resimlerde gizlidir)
Dağa gider açılu - Köye gelü büzülü
|
Bilmece bildürmece - El üsdünde kaydurmaca
Bir gızım va - Geleniñ geçeniñ elini öper
|
Biz biz idük, biz idük - Otuz iki gız idük Ezildük büzüldük - Bi duvara dizildük
Alçak damdan gar yağar
|
