Köylerde evlenmeler birbirini görmeden tanımadan yapıldığı halde, şehir merkezlerinde her geçen gün değişerek düğün törenleri sade bir şekil almıştır.
Son senelerde gelin ve damadın birbirini geriden görme imkanları sağlanmakta, evlenme konusunda fikir alma cihetine gidilmektedir.
Evlenme çağına gelen erkeğin aile büyüğü olan baba daha çok kendi beğendiği kızı oğluna ister. Kızı evvelden bilmeyen erkeğin annesi ve komşular görücülüğe giderler. Gelinlik kız misafirlere hizmet ederken görücüler kızın tavır ve hareketleriyle boyuna bosuna, endamına ve güzelliğine dikkatle bakarlar.
Görücüler beraberinde çörek, şeker ve kızın başını örtmek için oyalı yazma götürürler. Eğer kız ailesi görücüye gelenleri beğenmiş, kızlarını vermeyi düşünmüşlerse, haberleri olmadan bohçalarına hediyeler koyarlar. Daha sonra çevrenin tanınmış kişileri kız sahibi babaya dünür giderler. Gidenler kızı isterler.
Kızı vermeye rıza gösterirlerse köyler ve kasabalarda hatta şehirlerde kız ve oğlan tarafının komşuları toplanarak dini görevliye dua yaptırarak şerbet içilir ve şeker dağıtılır. Sonra da yüzüklerle giyim kuşam eşyası gönderilerek nişan takılmış olur. Köylerde ve küçük kasabalarda kız başına başlık tabir edilen 1000 ila 10000 TL arasında para ödenmektedir.
Bir müddet sonra düğün işi kararlaştırılır. Düğün haftasının Çarşamba Günü geline kına yakılır. Gece de “ Gece Kınası” adı altında kadınlar kız evinde çeşitli eğlenceler yaparlar. Aynı gün damat evinde yemek verilir, gece de eğlenceler devam eder. Köylerde bu günlerde güreşler tertiplenir. Perşembe günü yine gelin süslenir ve yüzüne duvak denilen bir perde örtülür. Oğlan tarafının durumuna göre At, araba ve ya otobüsle gelin almaya giderler.
Buna “Hak” denir. Hakcı gelini akşama yakın damat evine götürü. Gelin almaya güvey katılmaz. Bu arada bölgenin imamı dini nikah kıyar. Ancak bu gizli yapılır. Kız ve damadın vekilleri vasıtasıyla nikah kıyılır.
Akşam yemeğinden sonra yatsı namazına camiye gidilir. Naamz bittikten sonra damatla sağdıç (Dama da evlilik hakkında akıl veren arkadaşı) kol kola arkada imam dini ilahiler okuyarak evin önüne kadar gelinir. Burada dua edilir. Damat birkaç kişinin elini öptükten sonra can havliyle merdivenlerden yukarı fırlar; buna sebep arkadaşları tarafından adeti veçhile mevsimine göre damadı fazla oyalamak için ya çürük yumurta yahut domates ve ya şeftali atılmasıdır.
Gerdeği mütakip sabahleyin “semet” hazırlıkları başlar, öğleden sonra da gelin görme toplantısı yapılır. Düğünden bir hafta sonra gelin, damat ve yakınları kız babası tarafından yemek ziyafetine davet edilir. Bundan bir müddet sonra aynı şekilde oğlanın babası kız tarafının yakınlarını ziyafete davet ederek akrabalığın sağlamlığı ve devamı için konuşmalar yapılır.
Kastamonu ve çevresinde mahalli düğün eğlenceleri halen devam etmektedir. Bunlar bazı yerlerde at koşuları, nişan atma yarışları, güreşlerle birlikte 3-4 davul zurna çalındığıda vakidir.
Gız görme:
Gız ġörmiye gidilecek eve haber virilü. Gız ġörmiye gidecek oğlan tarafı gomşulândan da bi gaç kişi alıp gız evine giderle. Giderken de bi dolama (hediye) ġötürülü. Dolamada elişi yazmalarınan (baş örtüsü) datlu (şeker,çukulata) olu.
Gız evi de gelecek misafirle üçün hazırlanu , yimekle yapılu. Gız tarafından gomşula da çağrulu. Misafirle gelü. Gelin olacak gız misafirlare gâve dağudu sôna bi köşede durar. Görücüle (erkek tarafı), gâveleni içerken gızı iyice süzerle. Ġötüdükleri baş örtüsünü gıza virülerse yede gızıñ başına örterlerse gızı beğenmişle dimekdü. Eyer gız tarafı gızlânı vimek isdemezlerse dolamayı hiç açmadan geri yollarla.
Ev ġörme:
Gız ġörmeniñ garşulû ev ġörmedü. Boġez gız tarafı oğlan tarafınıñ durumlânı ġörmiye gelüle. Oğlan
Gız isdeme- Söz kesme- Şelbet içme-Nişan:
Bundan sôna iki tarafda birbirini beğendiyse galan sıra söz kesmiye gelü. Oğlan tarafınıñ böyükleri köylênden bi gaç tenede uslu alıp gız isdemiye giderle. Gız tarafı, gelen misafirlere çay gâve ikram ider. Gızı isdiyecek kişi söze başlar: “Allah’ıñ emri peygamberimiziñ gavliynen gızınız ........ oğlumuz .......... istiyoz” dir.
Bundan sôna gız tarafı hemen bi cevap vimez. Bi düşünelim, gısmetise olu dirle. Bundan sôna söz alunusa şerbet içilü. Şelbet içme gonu gomşu herkeze haber virilü. Şelbet öyle namazından sôna içilü. Namazın bitdükden sôna imam, gızınan oğlanıñ arasında Allah rızasu üçün sözü kesmiş olu. Şelbet içme bazıkire gızınan oğlan evinde de olu. Oğlan eviniñ şelbeti ıccak olu: “Gelin, eve ısınsın diye”. Gız eviniñ şelbeti soğuk olu: “Gız, evinden soğusun diye”.
Bundan sôna nişan dakulu; nişan dakuldukdan sôna arada bi bayram varısa, oğlan tarafı gız tarafına bayramlık ġötürü. Gurban bayramıysa gurbanlık ġötürü.
Ceyiz kesme:
Şelbet içmeden sôna, geline alınacak eşyalânan, damadınan geliniñ yakınlarına alınacak dürüle üçün beraberce çarşuya gidülü. Alınacak eşyâla alınu. Bunlarıñ parasını oğlan tarafı virü. Bunuñ üçün bazıkiren ânaşmazlık da olu.
Dâ sôna duğün ġününü gararlaşdurula. Duğüne gelecekle okunu (davet edilir). Okunmuyanla duğüne gitmez. Bundan sôna oğlan tarafı gız tarafına masrafla üçün erzak yollar.
Ceyiz alma:
Çarşamba ġünü gız tarafı, oğlan eviniñ gelin üçün aldû eşyaları almıya gelüle. Gız tarafı, dabanca tüfek ata ata oğlan tarafına gel
Kastamonu’da gelin alma değişleri;
Geldik kırışa kırışa,
Saydık altunu kuruşa,
A bizim hanım düğürşü,
Verin gelini gidelim,
Eylemeyin bizi gidelim.
Gelin hanım iyice dinle,
Pek söylersen maşa sensin,
Yad söylersen köşe sensin,
Verin gelini gidelim,
Eylemeyin bizi gidelim.
Dağdan keserler ardıcı
Hani bu kızın sağdıcı
Kızım kınan kutlu olsun
Düğünün mübarek olsun
Güvey bey bahçede gezer,
Başına güller dizer,
Oğlumuz kızınızdan güzel,
Verin gelini gidelim,
Eylemeyin bizi gidelim.
Hakcılar tepeden aştı,
Gelin hanımın aklı şaştı,
Verin gelini gidelim,
Eylemeyin bizi gidelim.
Bismillah deyip karın kınayı,
Çağırın gelsin garip anayı,
Kızım kınan kutlu olsun
Düğünün mübarek olsun…
Kaynak kişiler:
Adı soyadı: Münire Bekdemir.
Doğum y. ve t.: Mastalar Köyü.(1936).
Mesleği: Ev hanımı.
Tahsili: Okuma-yazması yok.
Derleyen: Ahmet Bekdemir.
Adı soyadı: Mükerem Topçu.
Doğum yeri ve tarihi: Beyköyü, (1925).
Mesleği: Ev hanımı.
Tahsili: Okuma-yazması yok.
Derleyen: Ahmet Bekdemir.
Adı soyadı: Satiye Aksu.
Doğum y. ve t.: Beyköyü-İkipınar M.(1925)
Mesleği: Ev hanımı.
Tahsili: İlkokul mezunu.
Derleyen: Ahmet Bekdemir.
